Tips voor het opvoeden van kinderen met ADHD: Structuur, positieve benadering en ondersteuning
juli 11, 2025
De ontwikkeling van taal is een essentieel onderdeel van het leren en het onderwijs. In het kader van opvoeding en contact met school speelt taal een centrale rol in het leren van kinderen, zowel op school als thuis. De bronnen tonen aan dat een sterke taalontwikkeling niet alleen het leren van vakken beïnvloedt, maar ook bijdraagt aan het algemene welzijn van kinderen. De nadruk ligt hierbij op het aanbieden van een rijke taalomgeving, het bevorderen van interactie en het aanbieden van ondersteuning bij het leren van taal in verschillende vormen.
De rol van taal in het onderwijs
In het onderwijs is het belang van taal duidelijk zichtbaar. Er zijn drie redenen waarom docenten aandacht moeten besteden aan taal, welk vak ook. Ten eerste verschilt het taalgebruik in het onderwijs en het beroep sterk van het alledaagse taalgebruik. Leerlingen hebben steun nodig om de nieuwe, complexere school- en vaktaal te begrijpen en te ontwikkelen. Ten tweede is kennisontwikkeling sterk verweven met taalontwikkeling. Aandacht voor taal bevordert dus het vakinhoudelijk leren. Ten derde kent elk vak eigen manieren en regels voor het spreken en schrijven over de vakinhoud. De vakdocent is de expert in dit vakspecifieke taalgebruik, niet een taaldocent.
De complexiteit van schooltaal wordt vaak aangeduid met het begrippenpaar ‘DAT’ en ‘CAT’ (Cummins, 1979). DAT staat voor Dagelijks Algemeen Taalgebruik, en CAT staat voor Cognitief-Academische Taal. In de bronnen wordt duidelijk gemaakt dat de CAT-taal niet alleen bestaat uit biologische vaktermen, maar ook uit abstracte werkwoorden en formuleringen, zoals opgenomen worden, plaatsvinden in en voortgestuwd worden door. Dit soort CAT-woorden en -formuleringen horen niet bij één bepaald vakgebied maar zijn wel nodig om op een abstract en gedetailleerd niveau over een onderwerp te communiceren.
Taalgerichte vakdidactiek
Een taalgerichte of taalbewuste vakdidactiek bevordert zowel taalleren als vakinhoudelijk leren. In de bronnen wordt aangegeven dat het belang van een taalgerichte didactiek vooral duidelijk is bij leerlingen met een andere taalachtergrond dan het Nederlands. Zij zijn als tweedetaalleerders in het bijzonder gebaat bij een contextrijk taalaanbod, veel taalsteun en veel veilige interactiegelegenheid.
De bronnen tonen aan dat leerlingen moeten leren om complexe verbanden tussen concepten en allerlei acties en processen goed te verwoorden, met behulp van algemene schooltaal (CAT) en op de manier die in een vakgebied gebruikelijk is. Bovendien moet informatie in de vorm van afbeeldingen, schema’s en formules gebruikt leren worden. Leren wordt daarnaast gezien als een proces van actieve kennisconstructie, waarbij het kennisnetwerk via ‘betekenisonderhandeling’ met anderen wordt opgebouwd.
Ondersteuning en onderwijsondeling
Een belangrijk onderdeel van het leren is de ondersteuning die leerlingen krijgen van hun ouders, leerkrachten en andere betrokkenen. De bronnen benadrukken dat ouders een cruciale rol spelen in de taalontwikkeling van hun kind. Bijvoorbeeld door veel met hun kind te praten tijdens de alledaagse activiteiten of samen te spelen, zingen of voorlezen. De kwantiteit en de kwaliteit van de taal tijdens die interacties hebben een sterke invloed op de taalvaardigheid van kinderen. En ze voorspellen in belangrijke mate de ontwikkeling van geletterdheid bij kinderen tijdens hun schooltijd.
In het kader van opvoeding en contact met school is het belangrijk dat ouders en leerkrachten samenwerken. De bronnen tonen aan dat een effectief taalbeleid richt zich zowel op het algemene curriculum en de taalontwikkeling van alle leerlingen, als op maatregelen ter ondersteuning van leerlingen met specifieke problemen, die niet voldoende hebben aan het standaard aanbod. Een handig kader daarbij is de Drieslag Taal (Bolle & Van Meelis, 2008). Dit kader richt zich op de integratie van taalgerichte didactiek in alle vakken, aangevuld met expliciet taalonderwijs in aparte lessen Nederlands.
Taalondersteuning in de praktijk
In de praktijk is het belangrijk dat leerkrachten aandacht besteden aan de taalontwikkeling van hun leerlingen. De bronnen benadrukken dat leerkrachten moeten werken aan het aanbieden van een rijke taalomgeving, zowel op school als thuis. Bijvoorbeeld door met een positieve blik te kijken naar wat er al gebeurt. Ze moeten aansluiten bij de dagelijkse gewoonten en activiteiten die werken voor het gezin.
De bronnen tonen ook aan dat leerkrachten moeten werken aan het aanbieden van een veilige en ondersteunende omgeving voor leerlingen, zodat zij zich kunnen ontwikkelen. Bijvoorbeeld door het aanbieden van veel taalsteun, veel interactiegelegenheid en het aanbieden van een betrouwbare bron van informatie. De leerkrachten moeten ook werken aan het aanbieden van een goede instructie en feedback, zodat leerlingen hun leerproces kunnen volgen en verbeteren.
Samenwerking tussen school en gezin
Een belangrijk onderdeel van het leren is de samenwerking tussen school en gezin. De bronnen benadrukken dat ouders en leerkrachten samen moeten werken aan het bevorderen van de taalontwikkeling van hun kind. Bijvoorbeeld door het aanbieden van een rijke taalomgeving thuis, het aanbieden van veel interactie en het aanbieden van veel ondersteuning bij het leren van taal.
De bronnen tonen aan dat ouders een cruciale rol spelen in de taalontwikkeling van hun kind. Bijvoorbeeld door veel met hun kind te praten tijdens de alledaagse activiteiten of samen te spelen, zingen of voorlezen. De kwantiteit en de kwaliteit van de taal tijdens die interacties hebben een sterke invloed op de taalvaardigheid van kinderen. En ze voorspellen in belangrijke mate de ontwikkeling van geletterdheid bij kinderen tijdens hun schooltijd.
Conclusie
In het kader van opvoeding en contact met school is taal een essentieel onderdeel van het leren. De bronnen tonen aan dat een sterke taalontwikkeling niet alleen het leren van vakken beïnvloedt, maar ook bijdraagt aan het algemene welzijn van kinderen. De nadruk ligt hierbij op het aanbieden van een rijke taalomgeving, het bevorderen van interactie en het aanbieden van ondersteuning bij het leren van taal in verschillende vormen. Ouders, leerkrachten en andere betrokkenen spelen een cruciale rol in de taalontwikkeling van kinderen. Samenwerking tussen school en gezin is hierbij van belang om een goede ontwikkeling van de taalvaardigheid van kinderen te bevorderen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
