Tweetalig opvoeden: voordelen, uitdagingen en tips voor ouders
juli 11, 2025
De Surinaamse opvoeding staat onderhevig aan een complexe dynamiek die zich voordoet in het licht van historische, culturele en politieke factoren. De opvoedingsstructuur in Suriname, met name op het gebied van basisonderwijs, vertoont zowel voordelen als uitdagingen, die te maken hebben met de invloed van het koloniale verleden, de aanpassing aan lokale omstandigheden en de toekomstige kansen voor verbetering. In dit artikel worden de kernaspecten van de Surinaamse opvoeding besproken, gebaseerd op de beschikbare bronnen.
Geschiedenis en ontwikkeling van het Surinaamse onderwijs
De geschiedenis van het Surinaamse onderwijs is een spiegel van de koloniale geschiedenis en de pogingen om een eigen identiteit te ontwikkelen. De eerste scholen in de kolonie werden in 1677 opgericht door de Joodse gemeenschap, en al snel kreeg de Gouverneur de bevoegdheid om uitgaven ten behoeve van onderwijs te doen. In de 19e eeuw begon de ontwikkeling van eigen geschiedenis- en aardrijkskundige lesstof, zoals het eerste Surinaamse geschiedenisboek Beknopte geschiedenis der kolonie Suriname, geschreven door Maria Vlier in 1863. Dit boek symboliseert de eerste poging tot het vormen van een Surinaamse identiteit via het onderwijs.
Na de onafhankelijkheid in 1975 begon de ‘versurinamisering’ van het curriculum, een proces waarbij het Surinaamse perspectief centraal stond in het lesgeven. In 1984 werd de methode Wij en ons verleden ontwikkeld, die gericht was op het leren over de Surinaamse geschiedenis in plaats van de koloniale geschiedenis. Hiermee werd het nationalisme aangewakkerd, waarbij het doel was om kinderen vanaf jonge leeftijd te laten beseffen dat ze Surinamers zijn, en dat het Surinaams belang centraal staat.
Onderwijs in de praktijk: leerboeken en methode
In het basisonderwijs worden in Suriname zowel lokale als Nederlandse leerboeken gebruikt. De methode Taal met Plezier en Plezier in rekenen worden vaak als ‘Malmbergboeken’ aangeduid, een verwijzing naar de Nederlandse uitgeverij Malmberg B.V. Deze boeken zijn aangepast aan de Surinaamse context, maar blijven ook invloeden van het Nederlandse onderwijs vertonen. Bijvoorbeeld in het rekenen wordt de methode van staartdelingen anders gegeven dan in de traditionele Surinaamse boeken. Ook in het taalonderwijs verschijnen er verschillen in de woordenschat, zoals het gebruik van ‘doe-het-zelf-zaak’ in plaats van ‘bouwmaterialenzaak’, wat voor Surinaamse kinderen onbekend is.
Deze onjuiste aanpassingen leiden bij veel kinderen tot leerproblemen, vooral bij overgangen tussen leerjaren. Volgens orthopedagoog Rika Echteld lopen kinderen bij de overgang van de Surinaamse methode naar de Nederlandse methode in leerjaar 4 in de war. De contexten in de boeken zijn niet geschikt voor de Surinaamse realiteit, zoals het reizen naar het strand of het voeden van eenden. Dit maakt dat de boeken niet volledig geschikt zijn voor een toekomst in Suriname.
Uitdagingen in het Surinaamse onderwijs
De Surinaamse onderwijsonfrastructuur staat onder druk van verschillende factoren. Volgens het artikel in Nieuw Wij is het Surinaamse onderwijs in een vreselijk dieptepunt. Ruim de helft van de Surinaamse kinderen tussen 12 en 15 jaar staat niet ingeschreven op een school, en slechts 4 procent van de bevolking heeft een hogere opleiding gevolgd. In Nederland is dit percentage 36 procent. Ook de kwaliteit van het onderwijs is onderhevig aan kritiek, met name op het gebied van de leerkrachtenopleiding en de digitale voorbereiding.
De toestand van de scholen is ook een probleem. Volgens een rapport van de Stichting Diaspora Instituut Nederland (DIN) kampen scholen met lekke daken, verrotte stoelen en onveilige elektriciteitsinstallaties. De samenwerking met Nederlandse onderwiesscholen, zoals het project van DIN, probeert deze problemen op te lossen, maar de behoefte is groot.
De rol van het onderwijs in de samenleving
Onderwijs wordt gezien als de sleutel tot ontwikkeling, maar in Suriname is het proces van dekolonisatie en versurinamisering van het curriculum nog niet volledig doorgevoerd. Historicus Maurits Hassankhan stelt dat de Surinaamse geschiedenis nog steeds niet volledig centraal staat in het lesgeven. Er wordt nog steeds te veel voorbereid op een toekomst in Nederland, wat volgens orthopedagoog Rika Echteld funest is. De nadruk ligt op het leren over de koloniale geschiedenis in plaats van de Surinaamse identiteit.
Daarnaast blijft het gebrek aan middelen voor wetenschappelijk onderzoek een probleem. De Surinaamse universiteit heeft sinds 2011 een eigen geschiedenisstudie, maar de middelen voor publicaties en onderzoek blijven beperkt. Dit leidt ertoe dat historische publicaties vaak in het buitenland verschijnen, terwijl Suriname de geschiedenis van zichzelf zelf niet voldoende ondersteunt.
Toekomstperspectieven en samenwerking met Nederland
In juni 2023 sloot het Surinaamse Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (MinOWC) een memorandum van overeenstemming met het Nederlandse ministerie. Deze samenwerking richt zich op het versterken van de onderwijswetgeving, de digitisering in de klas, en het vergroten van het studiesucces van Surinaamse studenten in Nederland. De financiering komt van beschikbare Surinaamse en Nederlandse programma’s. Dit project is een poging om de onderwijsrelatie tussen Suriname en Nederland te structureren, na 48 jaar stilstand.
De samenwerking met Nederland heeft ook gevolgen voor de Surinaamse scholen. Het project van DIN, waarin tien Surinaamse scholen ‘geadopteerd’ zijn, richt zich op het verbeteren van de infrastructuur en het digitaliseren van het curriculum. De financiering komt via crowdfunding, en het doel is dat DIN op de lange termijn niet meer tussenbeide hoeft te komen.
Opleidingsmogelijkheden en toegankelijkheid
In Suriname zijn er één universiteit en ongeveer 12 particuliere hogescholen. De Universiteit van Suriname (AdeKUS) is de enige universiteit, en elke jaar studeert ongeveer 400 studenten af. De particuliere hogescholen, zoals UNASAT, bieden HBO-opleidingen aan. De toegankelijkheid van deze opleidingen is echter beperkt, omdat een deel van het studiegeld in euro’s moet worden betaald. De kosten liggen tussen de 550 en 600 euro per jaar, wat voor veel Surinamers een zware last is. Het gemiddelde maandinkomen ligt op 338 euro, terwijl het loon in Nederland elf keer zo hoog is.
Conclusie
De Surinaamse opvoeding staat onderhevig aan een complexe dynamiek die zich voordoet in het licht van historische, culturele en politieke factoren. De opvoedingsstructuur in Suriname, met name op het gebied van basisonderwijs, vertoont zowel voordelen als uitdagingen, die te maken hebben met de invloed van het koloniale verleden, de aanpassing aan lokale omstandigheden en de toekomstige kansen voor verbetering. Ondanks de pogingen tot dekolonisatie en versurinamisering van het curriculum, blijft het Surinaamse onderwijs nog steeds onderhevig aan uitdagingen, zoals de kwaliteit van het onderwijs, de infrastructuur van de scholen en de toegankelijkheid van hogere opleidingen. De samenwerking met Nederland biedt hoop voor verbetering, maar het ligt aan de Surinaamse samenleving om de nodige middelen en inspanningen te leveren om het onderwijs te versterken.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
