Twijfelen bij het opvoeden: een onvermijdelijke en waardevolle uitdaging
juli 11, 2025
Strenge opvoeding wordt vaak geclassificeerd als een opvoedingsstijl waarin ouders veel regels en grenzen stellen, maar tegelijkertijd weinig emotie en steun bieden. In meerdere bronnen wordt benadrukt dat zulke vorm van opvoeding kan leiden tot verschillende negatieve gevolgen voor kinderen, zowel op psychologisch als fysiek vlak. In dit artikel wordt aandacht besteed aan de invloed van strenge opvoeding, de overeenkomsten en verschillen met andere opvoedingsstijlen, en de resultaten van verschillende onderzoeken die deze vorm van opvoeding onderzochten.
Een van de belangrijkste conclusies uit meerdere onderzoeken is dat een strenge opvoeding de kans op depressie bij kinderen kan vergroten. Dit blijkt uit onderzoek van psychiater Dr. Evelien Van Assche, die aantoont dat een strenge opvoeding met fysieke straffen en psychische manipulatie de manier waarop het lichaam het DNA leest kan veranderen. Dit leidt ertoe dat kinderen vatbaarder zijn voor depressie. In het onderzoek werden 21 jongeren vergeleken met 23 jongeren die een strenge opvoeding kregen. Veel van de jongeren die een strenge en harde opvoeding hadden, vertoonden voortekenen van depressieklachten.
Deze conclusie wordt ook ondersteund door een ander onderzoek, waarin 5.362 mensen vanaf hun geboorte in 1946 zijn gevolgd. Van deze groep worden er nog altijd 2.800 in de gaten gehouden. Aan de hand van een vragenlijst is de participanten in dit onderdeel gevraagd hoe zij zich de opvoedstijl van hun ouders van voor hun zestiende levensjaar herinneren. Dit is vergeleken met hun mentale gezondheid, die ook via zelfrapportage is gemeten. Het blijkt dat kinderen die hun ouders tijdens hun jeugd als ‘psychologically controlling’ hebben ervaren, op latere leeftijd een verminderde mentale gezondheid hebben.
Naast mentale gezondheid kunnen strenge opvoeding en onvoldoende steun ook invloed hebben op de fysieke gezondheid van kinderen. In een onderzoek naar de invloed van opvoeding op het gedrag van kinderen werd gekeken naar het verband tussen opvoeding en het ontstaan van overgewicht. Uit dit onderzoek blijkt dat kinderen met een autoritaire opvoedingsstijl een groter risico lopen op overgewicht. Dit komt doordat kinderen dan niet eten wanneer ze honger hebben, maar wanneer ze moeten eten. Daardoor kunnen ze een hekel krijgen aan bepaalde voedingsmiddelen, zoals groenten. Ook zorgen strenge regels rondom snacks ervoor dat kinderen juist daar meer van willen eten.
Strenge opvoeding kan ook invloed hebben op de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen. In een onderzoek naar de invloed van opvoeding op het gedrag van kinderen bleek dat kinderen met een autoritaire opvoedingsstijl vaker last hebben van emotiebeheersing. Ze hebben moeite met het gedoseerd uiten van emoties en gevoelens. Ook hebben ze moeite met het maken van beslissingen en kunnen ze zich later gaan verzetten tegen mensen die dominant zijn. Daarnaast hebben ze weinig vertrouwen in zichzelf en anderen.
Hoewel het lijkt alsof kinderen met een strenge opvoeding beter presteren, blijkt dat dit niet het geval is. In een onderzoek naar de invloed van opvoeding op leerprestaties werd gekeken naar het verschil tussen kinderen met een steunende opvoeding en die met een strenge opvoeding. Het bleek dat kinderen met een steunende opvoeding beter presteren en ook gelukkiger zijn. Kinderen met een strenge opvoeding hebben een lagere kans op succes in het onderwijs en later een hoger inkomen.
In meerdere onderzoeken wordt benadrukt dat de relatie tussen ouders en kinderen sterk beïnvloed wordt door de opvoedingsstijl. Uit onderzoek van Loes Janssen blijkt dat de relatie tussen de stemming en het ervaren van opvoedgedrag per gezin, gezinslid en zelfs per moment kan variëren. De studie van Janssen maakt deel uit van het NWO Vici-project RE-PAIR: Unravelling the Impact of Emotional Maltreatment on the Developing Brain van Bernet Elzinga. Eerder publiceerde de groep al over de effecten van ouderlijk commentaar op het puberbrein.
De opvoedingsstijl die ouders kiezen, wordt vaak beïnvloed door hun eigen opvoeding. In meerdere bronnen wordt benadrukt dat ouders vaak de opvoedingsstijl kiezen die zij zelf hebben gekregen. Dit kan leiden tot een cirkel van strenge opvoeding, waarin ouders hun kinderen op dezelfde manier opvoeden als zij zelf zijn opgevoed. Het is belangrijk dat ouders zich realiseren dat ze hun opvoedingsstijl kunnen aanpassen, zodat hun kinderen beter kunnen groeien.
Strenge opvoeding heeft een aanzienlijke invloed op de mentale, fysieke en sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen. Het kan leiden tot een groter risico op depressie, overgewicht en problemen met het omgaan met emoties. Daarnaast heeft het invloed op de leerprestaties en relaties met ouders. Het is daarom belangrijk dat ouders zich bewust zijn van de invloed van hun opvoedingsstijl op hun kind en dit kunnen aanpassen om hun kinderen te ondersteunen bij hun groei.
Wie niet van een kind geniet, ziet het allermooiste niet