Het Wisselen van Melktanden: Een Gids voor Ouders

Het wisselen van tanden is een natuurlijk onderdeel van de ontwikkeling van een kind, maar kan voor ouders vragen en soms zorgen oproepen. Dit artikel biedt een overzicht van het proces, de fasen, en waar ouders op moeten letten, gebaseerd op beschikbare informatie.

Wanneer begint het wisselen?

Het wisselen van tanden begint meestal tussen de 6 en 7 jaar, maar dit kan variëren. Sommige kinderen beginnen al op 4 of 5-jarige leeftijd, terwijl anderen pas later aan dit proces beginnen. Het is niet ongebruikelijk als een kind 8 jaar is en nog geen enkele tand is uitgevallen. Pas als een kind ouder is dan 8 jaar en er nog geen tand gewisseld is, kan er sprake zijn van een vertraagd proces, waarvoor het raadzaam is een tandarts te raadplegen. Een kind kan ook laat wisselen als dit in de familie voorkomt.

De verschillende fasen van het wisselen

Het wisselen van tanden verloopt in drie fasen: de eerste wisselfase, de rustfase en de tweede wisselfase.

De eerste wisselfase begint meestal rond de leeftijd van 6 tot 8 jaar. In deze fase wisselen de snijtanden in de onder- en bovenkaak, en komen de eerste grote blijvende kiezen door achter de melkkiezen. Deze blijvende kiezen zijn geen 'wisselaars', maar groeien door als extra kiezen. Het is belangrijk om deze nieuwe kiezen goed te reinigen, omdat ze kwetsbaar zijn voor gaatjes.

Na de eerste wisselfase volgt een rustfase, die meestal tussen het 9e en 10e jaar optreedt. Tijdens deze fase worden er geen tanden gewisseld, maar in het kaakbot worden de wortels van de volwassen tanden en kiezen gevormd.

De tweede wisselfase begint meestal rond de leeftijd van 10 tot 13 jaar. In deze fase wisselen de hoektanden en de melkkiezen. Aan het einde van deze fase is het melkgebit meestal volledig vervangen door het blijvende gebit. De verstandskiezen breken doorgaans door tussen de 18 en 24 jaar, maar dit kan variëren en soms komen ze helemaal niet door.

De volgorde van het wisselen

De tanden wisselen in een vaste volgorde. Meestal wisselen de snijtanden in de onderkaak als eerste, gevolgd door de snijtanden in de bovenkaak. Daarna komen de hoektanden aan de beurt, en als laatste de kiezen. De volgorde kan echter per kind verschillen.

Wat als het wisselen lang duurt?

Als het wisselen van tanden lang duurt, is dit niet altijd reden tot zorg. Het kan simpelweg een kwestie van genetische aanleg zijn. Echter, als een kind 8 jaar of ouder is en nog geen tanden heeft gewisseld, of als de kiezen na het 12e jaar nog niet zijn gewisseld, is het verstandig om een tandarts te raadplegen. Mogelijke oorzaken van vertraagd wisselen kunnen malocclusie (tanden die niet goed op elkaar passen) zijn.

Kaaskiezen: wat zijn dat?

Soms breekt er een bruingele, al beschadigde kies door. Dit zijn zogenaamde 'kaaskiezen', die vooral voorkomen bij de eerste blijvende kiezen. Op deze kies zitten vaak witte of gele vlekjes die op oude kaas lijken.

Tandenpoetsen tijdens het wisselen

Tijdens het wisselen is goed poetsen extra belangrijk. Doorbrekende kiezen zijn extra kwetsbaar voor gaatjes, omdat het glazuur nog poreus en niet volledig hard is. Het is belangrijk om de tanden twee keer per dag te poetsen met een fluoridetandpasta. Ouders kunnen het beste hun kinderen begeleiden bij het tandenpoetsen, vooral in de periode dat de blijvende kiezen doorkomen.

Omgaan met wiebeltanden

Wiebeltanden zijn een normaal onderdeel van het wisselen. Het is niet nodig om een wiebeltand eruit te trekken, omdat deze vanzelf loskomt. Het is wel belangrijk om de wiebeltand goed te blijven poetsen. Als een kind aan een wiebeltand gaat zitten, is het beter dit te ontmoedigen, omdat dit het tandvlees kan beschadigen en de kans op infecties en bloedingen kan vergroten. Als een wiebeltand lang blijft zitten en de volwassen tand er al achter doorkomt, kan een tandarts deze eventueel verwijderen.

Pijn en ongemak

Het wisselen van tanden gaat meestal niet gepaard met pijn, maar kan wel ongemak veroorzaken. Een kind kan last hebben van rode wangen, kwijlen of koorts. Als een kind veel pijn heeft bij het wisselen, is het raadzaam om een tandarts te raadplegen.

De rol van de tandarts

Regelmatige tandartscontroles zijn belangrijk tijdens het wisselen van tanden. De tandarts kan de ontwikkeling van het gebit in de gaten houden en eventuele problemen vroegtijdig signaleren. Het is ook verstandig om een tandarts te raadplegen als een kind bijzonder vroeg of juist bijzonder laat begint met wisselen.

De tandenfee

Het verliezen van een tand kan voor een kind een bijzondere gebeurtenis zijn. Sommige kinderen vinden het eng, omdat ze bang zijn om de tand door te slikken. Om het wisselen leuker te maken, kan het verhaal van de tandenfee worden gebruikt. De traditie van de tandenfee kan het proces positiever maken voor het kind.

Wat te doen bij een losse melktand?

Een losse melktand kan voorzichtig worden bewogen om het proces te versnellen, maar het is niet nodig om de tand eruit te trekken. Spoel de tand af met koud water en bewaar hem eventueel in een afgesloten doosje als aandenken.

Vergoeding van tandartskosten

De tandartskosten voor het trekken van een tand of kies bij jongeren onder de 18 jaar worden volledig vergoed door de basisverzekering. Er hoeft geen eigen risico te worden betaald.

Conclusie

Het wisselen van tanden is een normaal en belangrijk proces in de ontwikkeling van een kind. Ouders kunnen hun kinderen ondersteunen door goede mondhygiëne te stimuleren, regelmatig de tandarts te bezoeken en eventuele vragen of zorgen te bespreken met een professional. Hoewel het proces voor elk kind anders verloopt, is het belangrijk om de ontwikkeling van het gebit in de gaten te houden en tijdig actie te ondernemen bij eventuele problemen. Het is belangrijk te onthouden dat de volgorde en timing van het wisselen per kind kan verschillen en dat dit niet per se een reden tot zorg hoeft te zijn.

Bronnen

1. Ouders.nl - Tanden wisselen
2. De Gebitskliniek - Tanden wisselen
3. Dentalclinics.nl - Tanden wisselen bij kinderen
4. Tandinfo.nl - Wanneer tanden wisselen bij kinderen
5. Tandinfo.nl - Wanneer tanden wisselen
6. THK Centrum - Tanden wisselen
7. Ouders.nl - Tanden wisselen van wiebeltanden naar het nieuwe gebit
8. 24Baby.nl - Tanden wisselen
9. Tandinfo.nl - Veelgestelde vragen over tanden wisselen