Genderneutraal opvoeden: Voor- en tegengestelde meningen en praktijk
juli 11, 2025
De Spartaanse opvoeding was uniek in de geschiedenis van het Oude Griekenland. In tegenstelling tot andere stadstaten, zoals Athene, waar de opvoeding gericht was op wetenschap, filosofie en kunst, lag bij Sparta het zwaartepunt op militaire en fysieke opvoeding. De Spartaanse samenleving was gebaseerd op een strenge structuur, waarin de individuele vrijheid beperkt was en de collectieve solidariteit centraal stond. Dit artikel bespreekt de historische opvoedingsmethoden van de Spartaanse kinderen, inclusief de harde en soberheid gerichte maatregelen, de rol van de familie, en de invloed van deze opvoeding op de samenleving.
De Spartaanse opvoeding: een uniek systeem
De Spartaanse opvoeding was gericht op het vormen van kracht, discipline en trouw aan de stad. Kinderen werden vanaf hun zevende jaar ondergebracht in een militaire opleiding, waarin ze werden opgeleid tot soldaten. Dit systeem stond bekend als de agelai en was gericht op het trainen van fysieke kracht, strategisch denken en geestelijke hardheid. De opvoeding was niet alleen gericht op de jongens, maar ook op de meisjes, die net zo zwaar werden getraind als hun broers.
In tegenstelling tot andere Griekse stadstaten, waar de kinderen vaak thuis werden opgevoed, werd bij Sparta de opvoeding grotendeels op school gedaan. De jongens woonden in kazerne en kregen een harde, maar doelgerichte opleiding. Ze werden getraind in het lopen, worstelen, werpen, en het omgaan met wapens. De opvoeding vond plaats in groepjes van gelijkblijvende leeftijd, wat zorgde voor een sterke saamhorigheid onder de leerlingen.
De opvoeding was ook gericht op het leren van het lezen en schrijven, al was dit niet het belangrijkste onderdeel van de opleiding. Volgens historici zoals Isocrates werden de Spartanen afgeschilderd als ongecultiveerd, maar in werkelijkheid gebruikten ze schrift om hun bestuur te beheren. Zo moesten ook de jongens leren lezen en schrijven, zodat ze later in staat zouden zijn om met het bestuur van de stad om te gaan.
De rol van de familie en de staat
De familie speelde een beperkte rol in de opvoeding van de Spartaanse kinderen. Vanaf hun zevende jaar werden de jongens uit huis geplaatst, zodat ze in een omgeving konden groeien waarin de collectieve belangen centraal stonden. Hun ouders kregen weinig invloed op hun opvoeding, en de kinderen kregen pas na verloop van tijd toegang tot hun familie. Dit systeem zorgde ervoor dat de kinderen zich volledig konden richten op hun militaire opleiding.
De staat had een actieve rol in de opvoeding van de kinderen. De Gerousia, een raad van oudere mannen, bepaalde of een kind geschikt was om in leven te blijven. Pasgeborenen werden gekeurd op gezondheid, en als ze als ongeschikt werden beoordeeld, werden ze aan de natuur overgelaten. Dit systeem zorgde voor een sterke selectie van de sterkste en gezondste kinderen, die later als soldaten zouden dienen.
De opvoeding was ook gericht op het leren van het leven in een collectief. De kinderen werden getraind om te handelen in groepen, waarin het individu niet in het oog liep, maar juist een deel was van het geheel. Dit systeem zorgde voor een sterke saamhorigheid en een duidelijke hiërarchie binnen de militaire structuur.
De rol van de vrouwen in de Spartaanse opvoeding
Tegen het einde van de vijfde eeuw v.Chr. was de Spartaanse opvoeding ook gericht op de vrouwen. De Spartanen geloofden dat sterke vrouwen sterke zonen konden baren. Daarom kregen ook de meisjes een harde opleiding, waarin ze net zo zwaar werden getraind als hun broers. Ze kregen dezelfde voedingsrantsoenen als de jongens en mochten onwaterdronken wijn drinken. Dit was in tegenstelling tot de Atheense vrouwen, die zo weinig mogelijk moesten zien, horen en spreken.
De vrouwen speelden ook een rol in het bestuur van de landerijen en het huishouden. Ze kregen meer rechten dan vrouwen in andere stadstaten, en werden gezien als de kracht achter de soldaten. De Spartanen zagen de vrouwen als een essentieel deel van de samenleving, en hun opvoeding was daarom net zo belangrijk als die van de jongens.
De invloed van de Spartaanse opvoeding op de samenleving
De Spartaanse opvoeding had een diepe invloed op de samenleving. De soldaten werden getraind in een omgeving waarin discipline, trouw en collectieve belangen centraal stonden. Dit zorgde ervoor dat de Spartaanse legers een van de sterkste legers in het Oude Griekenland werden. De samenleving was echter ook zeer gesloten, en de individuele vrijheid werd beperkt tot het minimum.
De opvoeding zorgde voor een sterke samenhang binnen de stad, maar ook voor een beperkte cultuur. De Spartaanse samenleving was geen centrum van kunst en filosofie, zoals Athene, maar had een sterke militaire en economische structuur. De Spartanen waren echter niet ongecultiveerd, maar kozen er bewust voor om zich te richten op militaire en fysieke kracht in plaats van op intellectuele ontwikkeling.
Conclusie
De Spartaanse opvoeding was uniek in de geschiedenis van het Oude Griekenland. Het systeem was gericht op het vormen van kracht, discipline en trouw aan de stad. Kinderen werden vanaf hun zevende jaar ondergebracht in een militaire opleiding, waarin ze werden opgeleid tot soldaten. De opvoeding was niet alleen gericht op de jongens, maar ook op de meisjes, die net zo zwaar werden getraind als hun broers. De familie speelde een beperkte rol in de opvoeding, en de staat had een actieve rol in de opvoeding van de kinderen. De vrouwen speelden een belangrijke rol in de samenleving, en hun opvoeding was net zo belangrijk als die van de jongens. De invloed van de Spartaanse opvoeding was diep, en het systeem zorgde voor een sterke samenhang binnen de stad, maar ook voor een beperkte cultuur.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
