Studiedagen in het licht van lichamelijke opvoeding
juli 11, 2025
Sociale media zijn een onmisbaar onderdeel geworden van het dagelijks leven van kinderen en jongeren. De impact van deze digitale tools op de opvoeding en gezondheid van jonge kinderen is een onderwerp dat steeds vaker op de agenda staat. Volgens onderzoek is het gebruik van sociale media niet alleen van invloed op de communicatie tussen kinderen, maar ook op de opvoedingsstijl van ouders. Bovendien kunnen de risico’s en voordelen van het gebruik van sociale media voor jonge kinderen worden beoordeeld op basis van diverse bronnen. In dit artikel wordt gekeken naar de invloed van sociale media op de opvoeding, de veiligheid van kinderen, en de rol van ouders bij het begeleiden van het gebruik van digitale media.
Invloed van sociale media op de opvoedingsstijl van ouders
Uit onderzoek blijkt dat ouders die foto’s van hun kinderen delen op sociale media, vaker een vriendschappelijke relatie met hun kinderen hebben dan ouders die dit niet doen. Deze ouders worden vaak gekenmerkt door een toegeeflijke opvoedingsstijl, waarbij de wensen en behoeften van het kind centraal staan. Bij een toegeeflijke opvoedingsstijl geven ouders hun kind bijna altijd zijn zin. Hierdoor ontstaat er een soort onmiddellijk vertrouwen tussen ouders en kind, wat op zich weer positief kan zijn.
Echter, het delen van foto’s van kinderen op openbare accounts kan ook leiden tot bepaalde risico’s. Zo delen ouders vaak foto’s zonder dat hun kind hierover is geïnformeerd of toestemming heeft gegeven. Dit roept vragen op over de autonomie van het kind. Een van de onderzoekers stelt dat een centrale vraag is hoeveel autonomie en controle kinderen moeten hebben over hun foto’s en informatie online. Het is belangrijk dat ouders hierover nadenken en de kans op risico’s inschatten.
Veiligheid en risico’s bij het gebruik van sociale media
Het gebruik van sociale media kan ook gevaarlijk zijn voor jonge kinderen. Volgens onderzoek is het belangrijk dat ouders zich realiseren dat kinderen in hun jeugd vaak blootstaan aan ongeoorloofde inhoud, zoals nepnieuws, pestgedrag, of andere negatieve invloeden. Het Nederlands Jeugdinstituut adviseert ouders om kritisch om te gaan met het gebruik van media en de invloed van sociale media op de ontwikkeling van kinderen.
De minimale leeftijd voor het aanmaken van een account op sociale media varieert per platform. De meeste sociale media, zoals Instagram, Facebook en WhatsApp, hanteren het beleid dat kinderen jonger dan 16 jaar toestemming van hun ouders nodig hebben. Voor Twitter, TikTok en Snapchat is de minimale leeftijd 13 jaar. Het is daarom belangrijk dat ouders deze leeftijdsgrenzen respecteren en weten hoe ze hun kinderen kunnen begeleiden bij het gebruik van sociale media.
Opvoedingsstrategieën en het bepalen van regels
Om ervoor te zorgen dat kinderen veilig omgaan met sociale media, is het belangrijk dat ouders regels stellen. Onderzoek laat zien dat het vooraf maken van afspraken met je kind goed werkt. Dit kunnen zijn: afspraken over wel of geen telefoon tijdens het eten, of hoe lang je kind op de telefoon mag. Dit werkt beter dan wanneer je als ouder reageert op gedrag dat al gaande is. Vooraf afspraken maken werkt vooral goed bij meisjes. Goed om te weten is dat meisjes meer met sociale media bezig zijn dan jongens.
Praten met je kind is even belangrijk. Interesse tonen in het online gedrag van je kind is belangrijk. Vraag naar wat je kind heeft gedaan online, welke games je kind speelt en welke sociale media het gebruikt. Maar ook waar ze tegenaan lopen, dus wat ze lastig vinden. Hierdoor ontstaat er een betere communicatie tussen ouder en kind, en wordt het gebruik van sociale media beter begrepen.
Invloed van sociale media op het gedrag en de ontwikkeling van kinderen
De invloed van sociale media op het gedrag en de ontwikkeling van kinderen is niet onbelangrijk. Volgens het Nederlands Jeugdinstituut kunnen media invloed hebben op de ontwikkeling van taal, cognitie, moraliteit, lichaam & motoriek, sociaal-emotionele vaardigheden en spel & fantasie. Maar de invloed van media blijkt relatief klein, in vergelijking met het effect van invloeden uit de fysieke wereld, zoals omgang met vriendjes of ouders.
Bij jonge kinderen is het belangrijk dat ouders letten op het soort media dat hun kind beleeft. Er zijn veel manieren om dit risico te beperken, zoals het gebruik van beeldschermsoftware en filters. Ook zijn er websites die regelmatig voor kinderen en jongeren actuele mediawijsheidthema’s belichten, zoals Kidsweek, NOS Jeugdjournaal, Het Klokhuis en Schooltv.
De rol van ouders bij het begeleiden van het gebruik van sociale media
Ouders spelen een cruciale rol bij het gebruik van digitale media van hun kind. Ze moeten er voor zorgen dat hun kinderen veilig en bewust omgaan met sociale media. Daarbij is het belangrijk dat ouders zelf ook goed omgaan met digitale tools. De MediaDiamant is een handige wegwijzer met tips voor ouders, om kinderen van 0 tot en met 18 jaar mediawijs op te laten groeien.
De MediaDiamant is opgebouwd uit vijf kanten die samen de belangrijkste onderdelen van mediaopvoeding vormen: Plezier – geniet van de mogelijkheden, Veilig – voorkom risico’s, Samen – begeleid je kind, Inhoud – weet welke media geschikt zijn, Balans – momenten met en zonder. Bij iedere kant geeft de MediaDiamant praktische tips en informatie en word je verwezen naar websites waar je er meer over kunt lezen.
Samenwerking tussen ouders, school en andere betrokkenen
De opvoeding van kinderen in tijden van sociale media vereist samenwerking tussen ouders, school en andere betrokkenen. Er zijn veel organisaties die advies geven over opvoeden in tijden van nieuwe media, zoals het Expertisecentrum Digitalisering en Welzijn. Ook biedt het Nederlands Jeugdinstituut informatie over positieve en negatieve effecten van media per leeftijdscategorie.
Daarnaast zijn er praktijkgerichte hulpmiddelen, zoals de MediaDiamant, die ouders kunnen helpen bij het begeleiden van hun kinderen. Ook zijn er themabijeenkomsten voor ouders, informatiesessies over sociale mediagebruik en activiteiten waarin ouders en kinderen samen kunnen werken aan mediawijsheid.
Conclusie
De invloed van sociale media op de opvoeding van kinderen is complex en vereist zowel aandacht als inzicht. Ouders spelen een cruciale rol bij het begeleiden van hun kinderen bij het gebruik van digitale tools. Het is belangrijk dat ouders regels stellen, met hun kinderen praten en actief omgaan met de risico’s en voordelen van het gebruik van sociale media. Daarnaast is het belangrijk dat ouders zelf ook goed omgaan met digitale tools, zodat ze hun kinderen kunnen begeleiden in een steeds digitaler wordende wereld.
Bronnen
- https://www.jmouders.nl/social-media-ouders-opvoedingsstijl/
- https://www.mediawijsheid.nl/media-opvoeding/
- https://www.binnenlandsbestuur.nl/bestuur-en-organisatie/ipsos-i-en-o/opvoeden-in-tijden-van-sociale-media-op-zoek-naar-de-balans
- https://cjgkennemerland.nl/opvoeden/pubers-en-sociale-media-5850/
- https://www.nji.nl/mediaopvoeding
- https://www.pharos.nl/kennis/digitale-media-gokken/expertisecentrum-digitalisering-en-welzijn/digitale-media-en-opvoeden/
- https://www.trimbos.nl/kennis/digitale-media-gokken/expertisecentrum-digitalisering-en-welzijn/digitale-media-en-opvoeden/
- https://www.uu.nl/organisatie/faculteit-sociale-wetenschappen/hoe-zorg-je-als-ouder-voor-een-gezond-sociale-media-gebruik-van-je-kind
- https://fontaineuitgevers.nl/producten/digitale-opvoeding-9789464043495
- https://www.mediawijs.be/nl/dossiers/opvoeden-een-digitale-wereld
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
