Supernanny: Eerste hulp bij opvoeden met Jo Frost
juli 11, 2025
Slissen is een veelvoorkomende spraakprobleem bij jonge kinderen en kan op verschillende leeftijden voorkomen. Het gaat hierbij om het verkeerd uitspreken van bepaalde klanken, zoals de letter s en andere klanken zoals z, sj en zj. In veel gevallen is het slissen tijdelijk en verdwijnt het vanzelf, maar bij sommige kinderen blijft het bestaan en kan het tot problemen leiden in de communicatie. In dit artikel worden de oorzaken, gevolgen en behandeling van slissen uitgebreid besproken, gebaseerd op de informatie uit de bronnen.
Oorzaken van slissen
Slissen ontstaat meestal tijdens het leren praten, maar kan op alle leeftijden voorkomen. Er zijn verschillende mogelijke oorzaken voor het slissen. Een veelvoorkomende oorzaak is een te slappe tong, wat ertoe kan leiden dat de tong tussen de tanden wordt geduwd. Dit kan leiden tot een onzuiver geluid bij het uitspreken van klanken zoals s, z, sj en zj. Ook kan het voorkomen dat de tong zijwaarts tussen de tanden wordt geschoven, wat opnieuw een onzuiver geluid kan veroorzaken. Daarnaast kan het slissen ook worden veroorzaakt door een te weinig beheersing van de tongmotoriek of het verkeerd aanleren van de s.
Een andere mogelijke oorzaak is het gebruik van een open beet, waarbij er te veel ruimte is tussen de boven- en onderkaken. Hierdoor kan de tong vaak tussen de opening van de tanden worden geduwd, wat leidt tot een foutieve s-klank. Ook kan het voorkomen dat de s verkeerd wordt uitgesproken, waardoor andere klanken, zoals z, sj en zj, ook fout worden uitgesproken. In sommige gevallen kan het slissen ook te maken hebben met een afwijkend mondgewoonte, zoals het gebruik van duimen of mondademen.
Gevolgen van slissen
Slissen kan verschillende gevolgen hebben voor kinderen. Het eerste en belangrijkste gevolg is dat het kind moeilijker verstaanbaar is. Dit kan leiden tot frustraties, omdat het kind niet goed kan communiceren met anderen. Ook kan het kind door het slissen worden gepest, wat weer kan leiden tot een vermindering van het zelfvertrouwen en sociale problemen.
Daarnaast kan het slissen ook problemen veroorzaken met het slikken. Het is mogelijk dat het kind bij het slikken moeite heeft met het beheersen van de mondspieren, wat kan leiden tot slikproblemen. Daarnaast kan het slissen ook invloed hebben op de taalontwikkeling, omdat het kind moeite heeft met het onderscheiden van klanken en het leren van nieuwe woorden.
Behandeling van slissen
Bij het slissen is het belangrijk om zo vroeg mogelijk hulp te zoeken bij een logopedist. De logopedist onderzoekt de spraak en de mondmotoriek van het kind en stelt een diagnose. Daarna kan een behandeling worden opgesteld, die gericht is op het verbeteren van de verstaanbaarheid van het kind. De behandeling kan variëren, afhankelijk van de ernst van het probleem.
De logopedische behandeling is gericht op het leren aansturen van de spraakbewegingen. Er wordt geoefend om bewegingen van de tong, lippen, kaken en het gehemelte nauwkeurig te maken. Op een speelse manier worden spraakklanken apart geoefend, gekoppeld aan symbolen en/of gebaren. De oefeningen worden steeds moeilijker: eerst dezelfde klank achterelkaar oefenen, dan afgewisseld met een andere klank, dan meer dan twee klanken afwisselen enzovoorts. Het kind wordt hierdoor vaardiger in het sturen van de bewegingen van de mond. Dit lukt niet met een paar keer oefenen, maar vereist een geregelde en consequente training, ook thuis.
De duur en resultaten van de logopedische therapie zijn afhankelijk van de ernst van de uitspraakproblemen en van het tijdstip waarop de therapie begonnen is. De therapie kan al op zeer jonge leeftijd (twee à drie jaar) starten. Het onderzoek en de behandeling van slissen worden als regel vergoed door de ziektekostenverzekeraars, na verwijzing door huisarts of medisch specialist.
Slissen bij meertalige kinderen
Bij meertalige kinderen kan het slissen moeilijker zijn om te herkennen, omdat de logopedist de andere taal/talen vaak niet beheerst. Het is daarom belangrijk om informatie van ouders over de eerste taalontwikkeling te gebruiken. Daarnaast is het belangrijk om te kijken naar meer taalonafhankelijke, onderliggende kenmerpen die bij alle kinderen met TOS voorkomen. Bij meertalige kinderen kan het slissen ook voorkomen door het leren van meerdere talen, maar dit is geen oorzaak van TOS.
Slissen en andere spraakproblemen
Slissen kan ook een onderdeel zijn van andere spraakproblemen, zoals een verbale ontwikkelingsdyspraxie. Dit is een spraakstoornis die te maken heeft met de beweging: de mond wil niet op de juiste manier bewegen. Het kind heeft problemen met het programmeren, afstemmen en controleren van de bewegingen die nodig zijn voor het spreken. Door deze stoornis zijn de klanken die het kind maakt soms onherkenbaar of ze komen in het woord op de verkeerde plaats terecht.
Een ander mogelijke oorzaak van een zwakke uitspraak en verstaanbaarheid bij kinderen kan een verbale ontwikkelingsdyspraxie zijn, een spraakstoornis waarbij het moeilijk is om de mond goed te bewegen voor het spreken. Het kind heeft problemen met het instellen, afstemmen en controleren van de bewegingen die nodig zijn voor het spreken. Dit kan leiden tot onduidelijke klanken of verkeerd geplaatste klanken in woorden.
Onderwijs en opvoeding bij slissen
Bij het leren praten is het belangrijk om de spraakproblemen van kinderen te herkennen en te begeleiden. Bij kinderen met slissen is het belangrijk om hen te stimuleren om de juiste klanken te leren uitspreken. Dit kan op een speelse manier gebeuren, waarbij de kinderen oefenen met het uitspreken van klanken en woorden.
In de opvoeding is het belangrijk om rekening te houden met de spraakproblemen van kinderen. Het is belangrijk om hen te helpen om de juiste klanken te leren en hen te stimuleren om te praten. Daarnaast is het belangrijk om de ouders te begeleiden in het aanbieden van een goed spraak- en taalonderwijs.
Conclusie
Slissen is een veelvoorkomend probleem bij jonge kinderen, maar kan op verschillende leeftijden voorkomen. Het kan leiden tot problemen in de communicatie, maar met de juiste behandeling kan het goed worden opgelost. Het is belangrijk om zo vroeg mogelijk hulp te zoeken bij een logopedist, zodat het kind de juiste oefeningen kan krijgen om de verstaanbaarheid te verbeteren. Bij meertalige kinderen is het belangrijk om rekening te houden met de taalontwikkeling en de spraakproblemen. Door de juiste behandeling en ondersteuning kan het slissen goed worden opgelost, waardoor het kind beter kan communiceren en zich beter kan ontwikkelen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
