Seksuele opvoeding via spellen: een praktische aanpak voor kinderen en jongeren

De seksuele ontwikkeling van kinderen en jongeren is een belangrijk onderdeel van hun groei en ontwikkeling. In het onderwijs, de zorg en de jeugdwerking is het belangrijk om hier op een duidelijke en toegankelijke manier over te praten. Een effectieve manier om dit te realiseren, is het gebruik van spellen en materialen die gericht zijn op seksuele opvoeding. In de bronnen die zijn opgesomd, wordt uitgebreid aandacht besteed aan verschillende spellen, werkbladen en materialen die gericht zijn op het bespreken van seksualiteit met jongeren, met name met een (licht) verstandelijke beperking. Deze spellen en materialen bieden een praktische, speelse en betrouwbare aanpak om over seksualiteit te praten, waarbij zowel de leerlingen als de begeleiders hierbij geholpen worden.

Seksueel ontwikkelingsspel: een kaartspel voor het bespreken van seksuele ontwikkeling

Een van de meest gebruikte spellen in de bronnen is het seksueel ontwikkelingsspel, dat is ontwikkeld door Fabriek69. Dit spel is een makkelijk te spelen kaartspel dat op een eenvoudige manier helpt bij het bespreken van de seksuele ontwikkeling van kinderen en jongeren. Het kaartenspel volgt de seksuele ontwikkeling zoals deze is aangegeven in de normatieve lijst van het Vlaggensysteem (Sensoa/Movisie). In het doosje zitten kaarten met de leeftijdsfasen en kaarten met gedragingen of ontwikkelingsaspecten.

Het spel is bedoeld voor groepen medewerkers van maximaal 6 personen. De kaarten met leeftijden worden horizontaal in een lijn op tafel gelegd, en daaronder worden ontwikkelingsaspecten of gedragingen neergelegd. Hiermee leren deelnemers hoe jongeren zich gedragen op verschillende leeftijdsgroepen en welke ontwikkelingen er in die fasen plaatsvinden. Dit spel is niet alleen nuttig in het onderwijs, maar ook in de zorg, waar het helpt bij het begrijpen van gedragingen en het opstellen van een beter beeld van seksuele ontwikkeling.

Het spel ‘Liefde & Seks’ en het educatief voorlichtingspakket

Een ander belangrijk spel dat in de bronnen wordt genoemd, is ‘Liefde & Seks’. Dit bordspel is bedoeld voor jongeren vanaf 10 jaar en biedt een speelse manier om over seksualiteit te praten. Het bordspel bevat vragen over onderwerpen zoals relaties, seks, veilige seks, en seksuele oriëntatie. Het spel is bedoeld om te spelen in groepjes, zodat jongeren op een veilige manier hun mening kunnen delen. De vragen richten zich op communicatie, grenzen en de vraag hoe je met andere jongeren over seksualiteit kunt praten.

Deel van het educatief voorlichtingspakket is ook een kwartetspel en een memoryspel, die op een laagdrempelige manier helpen bij het bespreken van seksualiteit. De werkmap ‘Liefde & Seks’ bevat daarnaast zes hoofdstukken, waaronder ‘Dit ben ik’, ‘Liefde & vrienden’, ‘Help, mijn lichaam verandert & seks’, ‘Veilige seks & soa’s’, ‘Media (social media)’ en ‘Groepsdruk & grenzen’. Deze hoofdstukken geven een overzicht van belangrijke onderwerpen en bieden interactieve opdrachten voor jongeren, zodat ze actief kunnen meewerken aan het bespreken van seksualiteit.

Het spel ‘Verboden Praatjes’ en de kracht van gesprekken

Een ander spel dat in de bronnen voorkomt, is ‘Verboden Praatjes’, ontwikkeld door Praatjes enzo. Dit spel is bedoeld om te spelen met jongeren vanaf 10 jaar en helpt bij het bespreken van onderwerpen die vaak als taboe worden beschouwd. Het spel werkt op een eenvoudige manier: spelers leggen een taboe of verboden woord uit, zonder de meest voor de hand liggende woorden te gebruiken. Hierdoor ontstaat er een gesprek over relaties, seksualiteit en communicatie. Het spel is zowel geschikt voor gebruik in het onderwijs als in de zorg, waar het helpt bij het aanpakken van moeilijke onderwerpen op een speelse en aantrekkelijke manier.

De reacties op het spel zijn positief: leerlingen zijn enthousiast en vinden het leuk om met vrienden te spelen. Bovendien ontstaan er gesprekken die vanzelf opkomen, waardoor het spel een nuttig hulpmiddel is voor begeleiders. Het spel is ook geschikt voor gebruik in groepen, waarbij deelname vanaf 4 personen mogelijk is. Het is belangrijk dat het spel onder begeleiding wordt gespeeld, zodat de jongeren zich veilig en goed gevoed kunnen voelen.

Het spel ‘SeCZ Talk’ en het bespreken van seksualiteit bij jongeren met chronische aandoeningen

Een ander spel dat in de bronnen wordt genoemd, is ‘SeCZ Talk’, bedoeld voor jongeren tussen de 12 en 25 jaar met een chronische aandoening of beperking. Dit spel helpt bij het bespreken van seksualiteit, relaties en intimiteit. Het spel biedt een kans voor jongeren om over hun ervaringen te praten en hun mening te delen in een veilige omgeving. Het spel is ontworpen om te werken in groepen van maximaal 30 personen, zodat jongeren elkaar kunnen leren kennen en elkaar kunnen begrijpen.

De inhoud van het spel richt zich op onderwerpen zoals communicatie over seksualiteit, genderrollen, relaties en seksuele oriëntatie. Het spel is bedoeld om te helpen bij het begrijpen van verschillende normen en waarden, die persoonlijk of cultureel kunnen zijn. Het spel is dus niet alleen nuttig voor jongeren met een chronische aandoening, maar ook voor andere doelgroepen die last hebben van moeilijke onderwerpen rond seksualiteit.

Het spel ‘Puberkwartet’ en het leren over de puberteit

Een ander spel dat in de bronnen voorkomt, is ‘Puberkwartet’, bedoeld voor jongeren van 10 tot 12 jaar. Dit spel helpt bij het leren over de puberteit, seksualiteit en de veranderingen in het lichaam. De thema’s die worden behandeld, zijn onder andere gevoelens in de puberteit, veranderingen bij meisjes en jongens, verliefdheid, uitmaken, voorbehoedmiddelen, soa’s, wensen en grenzen. Het spel is geschikt voor gebruik in het onderwijs, maar kan ook thuis gespeeld worden.

Deze spellen zijn gericht op het leren van belangrijke onderwerpen op een speelse manier. Ze helpen jongeren om hun eigen lichaam en seksualiteit te begrijpen, terwijl ze tegelijkertijd ook kunnen leren om met elkaar om te gaan en grenzen te stellen. Het is belangrijk dat begeleiders hierbij helpen, zodat de jongeren zich veilig en goed gevoel kunnen voelen.

De rol van voorlichtingsboxen en apps in de seksuele opvoeding

Naast spellen zijn er ook voorlichtingsboxen en apps die gericht zijn op seksuele opvoeding. De voorlichtingsbox Lief, Lijf & Leven is bedoeld voor mensen met een (licht) verstandelijke beperking. De box bevat onderwerpen zoals kennis over het eigen lichaam, de mogelijkheden en gevaren van internet, sociale media, seksueel misbruik, loverboys en -girls, en weerbaarheid. De box bevat een vijfdelig dvd-pakket met werkbladen en een handleiding voor begeleiders. Deze box is dus een nuttig hulpmiddel voor zowel ouders als begeleiders.

Daarnaast is er de app Lief en lijf van Middin, die seksuele voorlichting biedt aan jongeren met een licht verstandelijke beperking. De app bevat informatie over seksualiteit in tekst, afbeeldingen en video, waardoor jongeren gericht informatie kunnen opzoeken. De app is een aanvulling op de persoonlijke voorlichting door begeleiders en helpt jongeren om zelfstandig informatie te vinden.

Samenvattend

Seksuele opvoeding is belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen en jongeren. Het gebruik van spellen, werkbladen en apps is een effectieve manier om dit onderwerp op een duidelijke, toegankelijke en speelse manier te bespreken. De bronnen die zijn opgesomd, geven een overzicht van de verschillende spellen, voorlichtingsboxen en apps die beschikbaar zijn voor gebruik in het onderwijs, de zorg en de jeugdwerking. Het is belangrijk dat begeleiders hierbij helpen, zodat jongeren zich veilig en goed kunnen voelen bij het bespreken van seksualiteit.

Bronnen

1. Spellen en materialen seksualiteit
2. Liefde & Seks: lesaanbod
3. Praatjes enzo: Verboden Praatjes spel
4. Seksueel ontwikkelingsspel
5. Seksualiteitschool: winkel
6. Spellen voor een goed gesprek over seksualiteit
7. Rond je seksualiteit
8. Seksueel ontwikkelingsspel: nieuwste editie
9. Oke-spel over grensoverschrijdend gedrag
10. Cache-control in de webontwikkeling