Opleiding en ondersteuning bij schizofrenie: een overzicht voor ouders en verzorgenden

Schizofrenie is een complexe psychiatrische aandoening die zowel het denken, gevoelens als gedrag van een persoon kan beïnvloeden. Het is geen zeldzame ziekte, maar komt wel voor bij ongeveer 1% van de bevolking. In Nederland zijn dat ongeveer 120.000 mensen. De aandoening kan beginnen in de tienerjaren en heeft een grote impact op de persoon zelf, maar ook op de omgeving. Voor ouders, onderwijzers en verzorgenden is het belangrijk om te weten hoe men met schizofrenie om moet gaan, zowel in de praktijk als bij de opvoeding van kinderen met een familiegeschiedenis van de aandoening.

Wat is schizofrenie?

Schizofrenie wordt vaak gekenmerkt door psychotische episoden, waarbij de persoon het contact met de werkelijkheid verliest. Dit kan leiden tot hallucinaties, wanen, verward, angst en emotionele vervlaging. De term 'schizofrenie' komt van het Griekse 'schizein' (spleten) en 'fren' (geest), wat letterlijk 'gespleten geest' betekent. De aandoening is geen gespleten persoonlijkheid, maar een ernstige psychotische stoornis. Het is een chronische ziekte die vaak meerdere jaren duurt en langdurige behandeling vereist.

Oorzaken van schizofrenie

De oorzaken van schizofrenie zijn complex en ontstaan vaak door een combinatie van erfelijke, psychologische en sociale factoren. Er is een sterke erfelijke component: als een ouder of broer/zus met schizofrenie is, is de kans dat het zelf ook gebeurt 10%. Als er geen familieleden met de aandoening zijn, is de kans slechts 1%. Daarnaast spelen stress, psychotrope drugs, ontstekingen en complicaties tijdens de zwangerschap een rol. De hersenontwikkeling tijdens de zwangerschap is belangrijk, en eventuele stressfactoren kunnen de aandoening uitlokken.

Symptomen en verloop

De symptomen van schizofrenie zijn veelvuldig en variëren per persoon. Er zijn positieve en negatieve symptomen. Positieve symptomen omvatten hallucinaties, wanen, onlogisch gedrag en verward. Negatieve symptomen zijn emotionele vervlaging, gebrek aan motivatie, sociale terugtocht en afhankelijkheid. Ook kan er sprake zijn van cognitieve stoornissen, zoals moeilijkheden met concentreren, geheugen of probleemoplossend denken.

Het verloop van de ziekte is wisselend. Veel mensen herstellen van hun eerste psychose, maar de kans op opnieuw opnieuw een episode is groot. Het is een chronische aandoening, waardoor langdurige behandeling nodig is. De ziekte kan leiden tot sociaal isolement, werkproblemen en zelfs een verminderde levensverwachting.

Behandeling en ondersteuning

De behandeling van schizofrenie is meervoudig en omvat zowel medicatie als psychosociale ondersteuning. Antipsychotica zijn essentieel in de behandeling, maar hebben vaak bijwerkingen zoals bewegingsstoornissen en gewichtstoename. Daarnaast is psychosociale hulpmiddelen, zoals psychotherapie, cognitieve gedragstherapie en sociaal functioneren, belangrijk. In sommige gevallen is een opname in een ziekenhuis nodig.

Voor ouders en verzorgenden is het belangrijk om te weten dat het belangrijk is om een stabiele omgeving te bieden. Dit omvat een duidelijk en consistent gedrag, het geven van ondersteuning bij het omgaan met symptomen en het bevorderen van een sociaal netwerk. Ook is het belangrijk om vroegtijdig hulp te zoeken bij veranderingen in het gedrag van de persoon.

Opleiding en opvoeding

Bij het opvoeden van kinderen met een familiegeschiedenis van schizofrenie is het belangrijk om rekening te houden met de mogelijke risico's. Ouders moeten weten dat de kans op het ontwikkelen van de aandoening groter is als er al familieleden zijn met schizofrenie. Daarnaast is het belangrijk om te weten dat stressfactoren, zoals een trauma of het gebruik van drugs, de kans op het ontwikkelen van de aandoening kunnen verhogen.

De opvoeding moet gericht zijn op het bevorderen van een veilige en stabiele omgeving. Dit omvat het geven van voldoende ondersteuning, het aanbieden van een uitgebalanceerd en gezond leefstijl, en het voorkomen van stressfactoren. Ook is het belangrijk om vroegtijdig hulp te zoeken bij veranderingen in het gedrag van het kind.

Samenwerking tussen ouders, onderwijzers en medische professionals

Voor ouders en onderwijzers is het belangrijk om nauw samen te werken met medische professionals. Dit omvat het bepalen van een passende behandeling, het volgen van de voortgang en het aanpassen van de opvoeding. Ook is het belangrijk om te weten dat de aandoening geen onoverkomelijkheid is en dat er veel hulp beschikbaar is.

Conclusie

Schizofrenie is een complexe aandoening die zowel psychologisch als sociaal beïnvloedt. Het is belangrijk om te weten dat de aandoening langdurig is en dat er een combinatie van medicatie en psychosociale ondersteuning nodig is. Voor ouders, onderwijzers en verzorgenden is het belangrijk om te weten hoe men met de aandoening om moet gaan, zowel in de praktijk als bij de opvoeding van kinderen met een familiegeschiedenis van de aandoening. Door vroegtijdig hulp te zoeken en een stabiele omgeving te bieden, kan het verloop van de ziekte worden beïnvloed.

Bronnen

1. Schizofrenie - Schizofrenie.nl
2. Sociaal-cognitieve trainingen voor personen met schizofrenie
3. Schizofrenie - Mens en Gezondheid
4. Schizofrenie - VZinfo
5. Schizofrenie - Simpto.nl
6. Schizofrenie - Hersenstichting
7. Richtlijn schizofrenie
8. Erfelijkheid en schizofrenie
9. Schizofrenie - Herseninstituut
10. Schizofrenie - Psychosenet
11. Schizofrenie - Gezondheid.be