Schermtijd bij kinderen: hoeveel is veilig en wat is het verschil tussen schermgebruik en schermtijd?

De discussie over schermtijd bij kinderen is in de afgelopen jaren steeds intensiever geworden. In een tijd waarin digitale media een onmisbaar onderdeel vormen van ons dagelijks leven, stellen ouders zich veelvuldig de vraag: wat is een goede schermtijd voor mijn kind? De antwoorden op deze vraag zijn niet eenduidig, want het verschil tussen schermgebruik en schermtijd is groot. In dit artikel bespreiden we wat schermtijd is, hoeveel is veilig, en wat de invloed is op de ontwikkeling van kinderen. Daarnaast geven we praktische tips voor ouders en onderwijsprofessionals om schermtijd te beheren en te balanceren met andere activiteiten.

Wat is schermtijd?

Schermtijd is de tijd die een kind doorbrengt achter een scherm, gemeten in uren of minuten. Dit omvat het gebruik van apparaten zoals smartphones, tablets, computers, en televisie. Het is belangrijk om te weten dat niet alle schermtijd hetzelfde is. Bijvoorbeeld, het kijken van educatieve programma’s zoals Sesamstraat of het spelen van educatieve spellen kan bijdragen aan de cognitieve ontwikkeling van een kind. Aan de andere kant kan het passief kijken naar filmpjes of het onbeperkt scrollen op sociale media schadelijk zijn voor de ontwikkeling.

Er is een verschil tussen schermgebruik en schermtijd. Schermgebruik verwijst naar de manier waarop een kind een apparaat gebruikt, terwijl schermtijd het tijdsbestek aangeeft dat het kind achter het scherm zit. Daarom is het belangrijk om te letten op wat het kind doet tijdens de schermtijd, in plaats van alleen op hoe lang het kind achter het scherm zit.

Richtlijnen voor schermtijd per leeftijd

De richtlijnen voor schermtijd variëren per leeftijd en worden vaak bepaald door gezondheidsorganisaties zoals de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), de American Academy of Pediatrics (AAP), en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Hieronder geven we een overzicht van de aanbevolen schermtijd per leeftijdsgroep:

• 0-2 jaar: Volgens de WHO mag kinderen jonger dan 2 jaar geen scherm gebruiken, behalve voor videobellen met familie. Dit is om te voorkomen dat het kind wordt beïnvloed door beeldschermen op jonge leeftijd.
• 2-4 jaar: De WHO adviseert maximaal 1 uur per dag schermtijd, en het liefst minder. Voor ouders is het belangrijk om kwalitatief schermgebruik te kiezen, zoals educatieve programma’s.
• 4-6 jaar: Volgens de Richtlijn gezond schermgebruik van de Rijksoverheid is de maximale schermtijd 1 uur per dag. Dit kan worden verdeeld over meerdere keren.
• 8-10 jaar: De aanbevolen schermtijd is maximaal 1,5 uur per dag.
• 10-12 jaar: Het advies is maximaal 2 uur per dag.
• 12 jaar en ouder: Kinderen ouder dan 12 jaar mogen maximaal 3 uur per dag schermgebruik.

Het is belangrijk om op te merken dat de richtlijnen variëren, afhankelijk van de bron. Bijvoorbeeld, het Nederlands Jeugdinstituut (NJI) stelt voor de leeftijd 2-4 jaar een maximum van 30 minuten per dag, terwijl de WHO adviseert voor maximaal 1 uur per dag. Ook wordt er opgemerkt dat het niet alleen om de hoeveelheid schermtijd gaat, maar ook om de kwaliteit van het gebruik.

De invloed van schermtijd op de ontwikkeling van kinderen

Er zijn verschillende studies die aangeven dat te veel schermtijd negatief kan zijn voor de ontwikelt van kinderen. Hieronder geven we een overzicht van de mogelijke invloeden:

1. Slaapproblemen

Te veel schermgebruik kan leiden tot slaapproblemen bij kinderen. Het licht van een scherm kan de slaap hinderen en de kwaliteit van de slaap verstoren. Daarom wordt geadviseerd om voor het slapengaan geen schermen meer te gebruiken.

2. Concentratieproblemen

Te veel schermtijd kan leiden tot concentratieproblemen. Kinderen die veel achter een scherm zitten, kunnen moeite hebben met het focussen op taken of activiteiten. Dit kan ook invloed hebben op het leren op school.

3. Minder fysieke activiteit

Een groot deel van de schermtijd wordt doorgebracht met zitten of liggen. Dit kan leiden tot een verminderde fysieke activiteit, wat weer kan bijdragen aan gezondheidsproblemen zoals obesitas.

4. Sociale en communicatievaardigheden

Te veel schermtijd kan ook leiden tot minder sociale interactie. Kinderen die veel achter een scherm zitten, hebben minder kans om met anderen te communiceren of te spelen. Dit kan invloed hebben op hun sociale ontwikkeling.

Hoe kun je schermtijd beheren?

Om te voorkomen dat schermtijd negatief is voor de ontwikkeling van kinderen, zijn er verschillende tips en strategieën die ouders en onderwijsprofessionals kunnen toepassen:

1. Stel grenzen vast

Het vaststellen van duidelijke regels rond schermtijd is essentieel. Dit kan variëren per leeftijdsgroep en per activiteit. Het advies van experts is om schermtijd te beperken tot maximaal 1 uur per dag voor kinderen van 2 tot 5 jaar en 2 uur per dag voor oudere kinderen, exclusief schoolwerk.

2. Kies voor kwalitatieve schermtijd

Niet alle schermtijd is hetzelfde. Er is een groot verschil tussen passief tv-kijken en het gebruik van educatieve apps of spellen die de cognitieve ontwikkeling stimuleren. Als ouder kun je ervoor zorgen dat de tijd die je kind met een scherm doorbrengt educatief en leerzaam is.

3. Geef zelf het goede voorbeeld

Kleuters leren door mensen in hun omgeving na te doen. Daarom is het belangrijk dat ouders zelf een balans houden tussen schermtijd en andere activiteiten. Bijvoorbeeld, het beperken van eigen schermtijd wanneer het kind erbij is.

4. Gebruik timers en appjes

Om de schermtijd te bewaken, kun je timers gebruiken of apps die je helpen om je schermtijd te beheren. Er zijn verschillende apps beschikbaar die je kunnen helpen, zoals Freedom, die je helpt om bepaalde apps te blokkeren.

5. Stel schermvrije tijden in

Het instellen van schermvrije tijden, zoals tijdens het eten of voor het slapengaan, is belangrijk. Dit helpt om de balans tussen schermtijd en andere activiteiten te handhaven.

Samen kijken: een positieve vorm van schermtijd

Schermtijd hoeft niet altijd een negatief effect te hebben. Het kan ook een kans zijn om met je kind te communiceren en te leren. Bijvoorbeeld, samen kijken naar educatieve programma’s of samen spelen met educatieve apps kan bijdragen aan de ontwikkeling van je kind. Dit noemt men co-viewing, waarbij je kind niet alleen kijkt, maar ook met je spreekt over wat er op het scherm gebeurt.

Conclusie

De discussie over schermtijd bij kinderen is complex, maar het is belangrijk dat ouders en onderwijsprofessionals weten wat een goede schermtijd is. De richtlijnen variëren per leeftijd, maar het is belangrijk om te letten op de kwaliteit van het gebruik. Te veel schermtijd kan negatief zijn voor de ontwikkeling van kinderen, waardoor het belangrijk is om schermtijd te beheren en te balanceren met andere activiteiten. Door grenzen te stellen, kwalitatieve schermtijd te kiezen, en zelf het goede voorbeeld te geven, kunnen ouders en onderwijsprofessionals ervoor zorgen dat schermtijd een positief effect heeft op de ontwikkeling van kinderen.

Bronnen

1. Schermtijd voor jonge kinderen: Wat zijn de richtlijnen en wat is de praktijk?
2. Wat is een goede schermtijd voor mijn kind?
3. Hoeveel schermtijd geef je je kind?
4. Schermtijd: wat is het verschil tussen schermgebruik en schermtijd?
5. Meer controle over schermtijd van je kind
6. Schermtijd en opvoeding: wat is het verschil tussen schermgebruik en schermtijd?
7. Instellen van schermbeveiliging
8. Schermtijd waardevol maken
9. Ouders zetten kinderen voor schermen
10. Balans tussen plezier en gezondheid