Mediaopvoeding: strategieën voor ouders en professionals

De digitale wereld heeft een onmiskenbare invloed op het gedrag en het welzijn van kinderen en jongeren. In de opvoedingssector wordt steeds vaker aandacht besteed aan het thema mediaopvoeding, dat zich richt op het leren omgaan met digitale media op een veilige en bewuste manier. De bronnen die beschikbaar zijn, geven een overzicht van de uitdagingen, strategieën en beleidsmaatregelen rondom mediaopvoeding, met name gericht op ouders en professionals.

Inleiding

De mediaopvoeding speelt een centrale rol in de opvoedingsondersteuning. In de bronnen wordt duidelijk gemaakt dat ouders een belangrijke rol spelen bij het begeleiden van hun kinderen bij het omgaan met digitale media. Daarnaast wordt de rol van professionals benadruid, die ondersteuning bieden bij het versterken van de vaardigheden van ouders. De focus ligt op het bevorderen van bewustzijn, het aanbieden van informatie, het vergroten van vaardigheden en het opbouwen van sociale steun rondom het gebruik van media. De bronnen tonen ook aan dat er een behoefte is aan een bredere benadering van het thema, waarbij zowel de inhoud van het gebruik van schermen als de context en het kind zelf centraal staan.

Strategieën voor ouders bij mediaopvoeding

Bewustwording van ouders vergroten

Een van de kernstrategieën is het vergroten van het bewustzijn van ouders over het gebruik van digitale media. Volgens de bronnen moet de focus liggen op het leren omgaan met de verschillende aspecten van het gebruik van media, zoals de inhoud, de context en het gedrag van het kind. Dit betekent dat ouders zich bewust moeten zijn van de impact van digitale media op hun kind en hoe ze dit kunnen beïnvloeden.

Informatie en voorlichting

De opvoedingsondersteuners hebben een rol bij het geven van informatie en voorlichting aan ouders. Dit omvat het delen van kennis over de positieve en negatieve effecten van digitale media, evenals het aanbieden van praktische tips en richtlijnen. De bronnen benadrukken dat ouders hierdoor beter kunnen omgaan met de uitdagingen van de digitale wereld.

Vergroten van vaardigheden van ouders

Bij het opvoedingsproces is het belangrijk dat ouders hun vaardigheden vergroten. Dit kan worden gedaan door cursussen, gastlessen en ouderavonden. De bronnen tonen aan dat ouders hierdoor beter kunnen omgaan met de complexiteit van de digitale wereld en hun kinderen beter kunnen begeleiden bij het leren omgaan met media.

Bevorderen van sociale steun en zelfhulp

De opvoedingsondersteuners kunnen ook bijdrragen aan het bevorderen van sociale steun en zelfhulp rondom mediaopvoeding. Dit omvat het aanbieden van ruimte voor uitwisseling van ervaringen en het opbouwen van netwerken. De bronnen benadrukken dat ouders hierdoor beter kunnen omgaan met de uitdagingen van de digitale wereld.

Belang van de Three C’s bij het beoordelen van het gebruik van media

Content: de inhoud van het schermgebruik

De inhoud van het gebruik van media is een belangrijk aspect in de mediaopvoeding. De bronnen tonen aan dat het verschil tussen een uurtje videobellen met familie en een uur vrije toegang tot internet groot is. Het is daarom belangrijk dat ouders en professionals zich bewust zijn van de inhoud die hun kinderen gebruiken en deze beoordelen op basis van de leeftijd en het ontwikkelingsniveau van het kind.

Context: de momenten van gebruik

De context van het gebruik van media is eveneens belangrijk. De bronnen benadrukken dat het belangrijk is om te kijken naar de tijdstippen waarop het gebruik plaatsvindt, zoals tijdens het dineren, studeertijd of bedtijd. Daarnaast is het belangrijk om te kijken naar het toezicht van ouders tijdens het gebruik van media.

Child: het kind zelf

Het kind zelf staat centraal in de mediaopvoeding. De bronnen benadrukken dat het belangrijk is om te kijken naar de behoeften van het kind, hoe ouders hen hebben geholpen en wat hun valkuilen zijn. Dit helpt bij het opstellen van een passend beleid dat past bij de situatie van het kind.

Belang van beleidsmaatregelen

Internationaal beleid

Op internationaal niveau is het beleid rondom digitalisering en jongeren gericht op het beschermen van digitale kinderrechten. De bronnen tonen aan dat het waarborgen van het mentale welzijn van jongeren in de digitale wereld een belangrijk onderdeel is van het beleid. Hierbij wordt ook gekeken naar de rol van grote technologiebedrijven en hun verantwoordelijkheid om de negatieve effecten van de digitale wereld te verminderen.

Nationaal beleid

Op nationaal niveau zijn er verschillende beleidsmaatregelen genomen. De bronnen tonen aan dat er een behoefte is aan een bredere benadering van het thema, waarbij zowel de inhoud van het gebruik van schermen als de context en het kind zelf centraal staan. Daarnaast is er sprake van een behoefte aan het aanpakken van de problemen van jongeren in de digitale wereld, zoals pestgedrag op sociale media en laaggeletterdheid.

Invloed van de digitale wereld op het welzijn van jongeren

De digitale wereld heeft een grote invloed op het welzijn van jongeren. De bronnen tonen aan dat de tijd die zij online zijn, de afgelopen jaren aanzienlijk is toegenomen. Hoewel er zowel positieve als negatieve effecten zijn, is het duidelijk dat de negatieve effecten vooral voorkomen onder jonge mensen die in kwetsbare groepen vallen. De bronnen benadrukken dat de rol van grote technologiebedrijven op dit gebied erg belangrijk is, aangezien zij een grote verantwoordelijkheid dragen voor het verminderen van de negatieve effecten van de digitale wereld op jongeren.

Samenwerking tussen ouders, professionals en gemeenten

De bronnen tonen aan dat er een behoefte is aan samenwerking tussen ouders, professionals en gemeenten bij het bepalen van beleid rondom mediaopvoeding. De gemeenten kunnen hierbij een faciliterende en verbindende rol spelen, waarbij ze verschillende partners in het netwerk bij elkaar brengen om zo integraal beleid te maken. Daarnaast is er een behoefte aan het aanbieden van goede leeftijdsverificatiessystemen en het aanpakken van verleidingstechnieken en dark patterns.

Conclusie

De mediaopvoeding speelt een centrale rol in de opvoedingsondersteuning. De bronnen tonen aan dat ouders en professionals een belangrijke rol spelen bij het begeleiden van hun kinderen bij het omgaan met digitale media. Daarnaast is er een behoefte aan een breed beleid dat rekening houdt met de verschillende aspecten van het gebruik van media, zoals de inhoud, de context en het kind zelf. De rol van grote technologiebedrijven is hierbij van groot belang, aangezien zij een grote verantwoordelijkheid dragen voor het verminderen van de negatieve effecten van de digitale wereld op jongeren.

Bronnen

1. https://www.jgzrichtlijnen.nl/richtlijn/jgz-richtlijn-opvoedondersteuning/4-begeleiden-en-behandelen/4-3-trends-bij-opvoeden/
2. https://vng.nl/artikelen/trendanalyse-digitalisering-en-het-welzijn-van-jonge-mensen
3. https://www.jgzrichtlijnen.nl/richtlijn/jgz-richtlijn-opvoedondersteuning/3-signaleren-diagnostiek-en-verwijzen/3-3-signalering/3-3-3-samenvatting-signaleringsinstrumenten/