Lichamelijke opvoeding in het voortgezet onderwijs: kerndoelen, eindtermen en urennormen
juli 11, 2025
Inleiding
In de huidige maatschappelijke context speelt het opvoeden van kinderen een cruciale rol in de ontwikkeling van hun persoonlijkheid, sociaal gedrag en leerproces. De samenleving is hierbij steeds meer op zoek naar manieren om kinderen te ondersteunen en te helpen om zich goed te ontwikkelen. In dit artikel wordt gekeken naar de invloed van samen opvoeden op de ontwikkeling van kinderen, de rol van ouders en andere medeopvoeders, en de manieren waarop gezinnen kunnen werken aan een stabiele en ondersteunende opvoedingsomgeving. De informatie is gebaseerd op gegevens uit de bronnen, met name op de inhoud van het boek Samen opvoeden van Hans Janssen, en op theorieën over opvoeding, sociale factoren en ontwikkelingsstages.
Samen opvoeden: Een multidimensionale benadering
In het boek Samen opvoeden van Hans Janssen wordt duidelijk gemaakt dat opvoeden een complexe taak is die niet enkel ligt aan ouders, maar ook aan andere betrokkenen in het leven van het kind. De term medeopvoeders verwijst hierin naar personen die actief betrokken zijn bij de opvoeding van kinderen, waaronder familieleden, juf en meester, verpleegkundigen, en andere ondersteunende figuren. De invloed van deze medeopvoeders op het gedrag, denken en voelen van het kind is belangrijk en kan worden beïnvloed door verschillende factoren, waaronder de kwaliteit van de opvoedingsstijl, de sociale omgeving en de samenwerking tussen ouders en anderen.
In de theorie wordt aangegeven dat het opvoeden van kinderen gebeurt via een combinatie van ondersteuning en structuur. Ouders moeten zowel emotionele steun bieden als regels en grenzen stellen. Dit evenwicht is essentieel voor een gezonde ontwikkeling van het kind. In het boek worden vier opvoedstijlen onderscheiden, die variëren in mate van controle en betrokkenheid. Deze stijlen beïnvloeden de ontwikkeling van het kind, waardoor het belangrijk is om er rekening mee te houden bij het opvoeden.
De rol van gezinsfactoren en sociale omgeving
Een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van kinderen komt van de gezinsfactoren, zoals de mate van sociale steun, de kwaliteit van de omgeving en de positie van het gezin in de maatschappij. In de bronnen wordt aangegeven dat gezinnen met meervoudige risicofactoren op de drie verschillende niveaus (micro, meso en macro) bijzonder kwetsbaar zijn en extra kans lopen op opvoedings- of ontwikkelingsproblemen. Dit komt doordat risicofactoren elkaar kunnen versterken, maar ook kunnen worden gecompenseerd door beschermende factoren, zoals sociale steun.
Op het microniveau, dat wil zeggen het individuele niveau, speelt de relatie tussen ouder en kind een cruciale rol. De mate van emotionele betrokkenheid, de manier waarop ouders omgaan met het gedrag van hun kind, en de mate van ondersteuning zijn belangrijke factoren. Op het mesoniveau, dat wil zeggen het niveau van het gezin, buurt en school, zijn factoren als het sociale netwerk, de kwaliteit van de buurt en de sociale cohesie van belang. Op het macroniveau, het maatschappelijke niveau, spelen factoren als de culturele achtergrond, het inkomen en de opleidingen een rol.
Samenwerking tussen ouders en andere medeopvoeders
Een belangrijk onderdeel van samen opvoeden is de samenwerking tussen ouders en andere medeopvoeders. In het rapport Gezamenlijke verantwoordelijkheden wordt uitgelegd dat een gemeenschap waarin iedereen betrokken is bij het opvoeden van kinderen, een positieve invloed kan hebben op de ontwikkeling van het kind. In dit soort omgevingen wordt er gefocust op het versterken van de samenleving door in te zetten op de gezamenlijke verantwoordelijkheden van medeopvoeders in de opvoeding. Dit kan leiden tot een betere ontwikkeling van kinderen en een versterking van het functioneren binnen het gezin.
In de bronnen wordt benadruid dat het belangrijk is om te werken aan een samenwerking tussen ouders, juffen, verpleegkundigen en andere betrokkenen. Dit kan helpen bij het oplossen van opvoedingsproblemen en het bevorderen van een gezonde ontwikkeling van het kind. Daarnaast wordt aangegeven dat ouders steeds vaker hulp vragen binnen de jeugdzorg, maar dat het belangrijk is om binnen het netwerk antwoord te vinden op vragen en problemen.
Invloed van opvoedingsstijlen op het gedrag van kinderen
In de bronnen wordt uitgebreid ingegaan op de invloed van opvoedingsstijlen op het gedrag van kinderen. Er worden vier opvoedingsstijlen onderscheiden, die variëren in mate van controle en betrokkenheid. Deze stijlen beïnvloeden de ontwikkeling van het kind, waardoor het belangrijk is om er rekening mee te houden bij het opvoeden. De meest gunstige stijlen zijn de autoritaire, de autoritatie, de permissieve en de ongeïntereserde stijl. Elke stijl heeft haar eigen voordelen en nadelen, en het is belangrijk om te weten welke stijl het beste past bij de situatie van het kind en de ouders.
In het boek Samen opvoeden wordt aangegeven dat ouders vaak leren opvoeden met vallen en opstaan. Ze groeien mee met hun kind en leren om te gaan met de verschillende opvoedingsopgaven. Soms lukt het minder soepel en hebben ouders moeite om in te schatten wat zij wel of niet van hun kind kunnen verwachten. Dit is vooral het geval bij ouders met hun eerste kind, die nog onzeker zijn over hun rol als opvoeder.
Opvoedingsopgaven per levensfase
In de bronnen wordt een overzicht gegeven van de verschillende opvoedingsopgaven per levensfase. Voor elke levensfase zijn er zowel ontwikkelingsopgaven als opvoedingsopgaven die belangrijk zijn voor de ontwikkeling van het kind. Deze opgaven variëren per fase en zijn gericht op het stimuleren van de ontwikkeling van het kind.
Baby
De ontwikkelingsopgaven voor baby’s omvatten lichaamsbeheersing, veilige hechting en het ontwikkelen van een dag-nachtritme. De opvoedingsopgaven omvatten soepele verzorging, responsiviteit en het bieden van een voorspelbare omgeving.
Dreumes/peuter
De ontwikkelingsopgaven voor dreumesen en peuters omvatten exploratief spel, autonomieontwikkeling, het uitdrukken door taal en het accepteren van grenzen. De opvoedingsopgaven omvatten het bewaken van veiligheid in huis, het bieden van een emotionele basis, het introduceren van regels en het stimuleren van taal- en spelvaardigheden.
Schoolkind
De ontwikkelingsopgaven voor schoolkinderen omvatten sociaal gedrag, omgang met leeftijdgenoten, positief zelfbeeld, actieve leerhouding, schoolse vaardigheden, moreel besef en zelfredzaamheid. De opvoedingsopgaven omvatten het geven van positieve stimulansen, het bevorderen van sociaal gedrag, het onderwijsgezinde gedrag, het geven van uitleg en instructie en het geven van eigen taken.
Puber
De ontwikkelingsopgaven voor de puber omvatten emotionele zelfstandigheid, omgang met andere sekse, seksuele identiteit, een eigen waardensysteem, school- en beroepskeuze en probleemoplossen. De opvoedingsopgaven omvatten het tonen van enige tolerantie voor experimenten, het houden van toezicht, het bieden van emotionele steun en het stellen van leeftijdsadequate grenzen.
Invloed van sociale factoren op opvoeding
De invloed van sociale factoren op opvoeding is belangrijk en kan worden beïnvloed door verschillende factoren, waaronder het sociaal netwerk, de kwaliteit van de buurt en de maatschappelijke positie van het gezin. In de bronnen wordt aangegeven dat sociale steun een belangrijke beschermende factor is. Deze invloed is zichtbaar op alle niveaus, van het micro- tot het macroniveau.
Het balansmodel geeft weer hoe de samenwerking tussen verschillende niveaus van invloed is op het opvoedingsproces. Op het microniveau is de relatie tussen ouder en kind cruciaal, terwijl op het mesoniveau de sociale omgeving en op het macroniveau de maatschappelijke factoren van invloed zijn. Dit model laat zien hoe de samenwerking tussen verschillende niveaus kan bijdragen aan een gezonde ontwikkeling van het kind.
Samenwerking en samen opvoeden
In de bronnen wordt uitgebreid ingegaan op de samenwerking tussen ouders en andere medeopvoeders. Het idee van pedagogische civil society wordt genoemd, waarin iedereen betrokken is bij het opvoeden van kinderen. Dit kan leiden tot een betere ontwikkeling van het kind en een versterking van het functioneren binnen het gezin.
In de bronnen wordt benadruid dat het belangrijk is om te werken aan een samenwerking tussen ouders, juffen, verpleegkundigen en andere betrokkenen. Dit kan helpen bij het oplossen van opvoedingsproblemen en het bevorderen van een gezonde ontwikkeling van het kind. Daarnaast wordt aangegeven dat ouders steeds vaker hulp vragen binnen de jeugdzorg, maar dat het belangrijk is om binnen het netwerk antwoord te vinden op vragen en problemen.
Conclusie
Samen opvoeden is een complexe taak die zowel aan ouders als aan andere betrokkenen in het leven van het kind een rol geeft. De invloed van sociale factoren, opvoedingsstijlen en gezinsomstandigheden is belangrijk voor de ontwikkeling van het kind. Het is belangrijk om rekening te houden met de verschillende opvoedingsopgaven per levensfase en om te werken aan een gezonde samenwerking tussen ouders en andere medeopvoeders. Dit kan bijdragen aan een betere ontwikkeling van het kind en een sterker functioneren binnen het gezin.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
