Roken en opvoeding: Invloed van ouders en omgeving op het gedrag van kinderen

Roken is een van de grootste gezondheidsproblemen in de maatschappij, met name als het gaat om de invloed op jongeren. Volgens verschillende studies en rapportages is het gedrag van ouders en de omgeving van kinderen van groot belang bij het bepalen of een kind ooit met roken begint. De bronnen tonen aan dat het rookgedrag van ouders, het gedrag van vrienden, en de invloed van media een cruciale rol spelen bij het vroegtijdig beginnen met roken. Dit artikel bespreekt de invloed van opvoeding en omgeving op het rookgedrag van kinderen, met aandacht voor de rol van ouders, de invloed van vrienden, en de rol van media in de opvoeding.

Invloed van ouders op het rookgedrag van kinderen

Een van de belangrijkste factoren die het rookgedrag van kinderen beïnvloeden is het gedrag van hun ouders. Volgens een studie van Bommelé e.a. (2016) is de kans dat kinderen zelf gaan roken groter als minstens één ouder rookt. Dit geldt ook voor het gedrag van broers en zussen. Als ouders roken, is de kans dat hun kinderen ook gaan roken groter. Daarnaast tonen onderzoeken aan dat kinderen die rokende ouders hebben, vaker een negatief beeld hebben over roken en minder invloed denken te hebben op het gedrag van hun kind. Ouders die zelf roken, zeggen vaker dat zij zich zorgen maken over het toekomstige rookgedrag van hun kind.

Bijna alle ouders hebben met hun kind gepraat over roken, maar slechts een klein deel van hen heeft overleg gehouden over het toegestaan of verboden zijn van roken. Volgens de bronnen is het belangrijk dat ouders regels stellen, met hun kind praten en op de hoogte zijn van wat hun kind doet. Dit geldt vooral wanneer kinderen nog op de basisschool zitten. De invloed van ouders is dus groot, maar alleen als zij actief zijn in de opvoeding en hun kinderen beïnvloeden door het goede voorbeeld te geven.

Invloed van vrienden en sociale omgeving

Bijna even belangrijk als het gedrag van ouders is het gedrag van vrienden en de sociale omgeving. Kinderen en jongeren zijn gevoeliger voor het gedrag van hun vrienden en klasgenoten. Als veel van hun vrienden roken, is de kans groter dat zij zelf ook gaan roken. Dit komt niet alleen door het kiezen van vrienden die op hen lijken, maar ook door het overnemen van gedrag. De invloed van de beste vriend(in) is het grootst. Daarnaast is het ook belangrijk dat ouders hun kinderen leren om te kijken naar het gedrag van anderen en te weten hoe ze zich kunnen verzetten tegen groepsdruk.

Daarnaast speelt het zichtbaar zijn van roken in films een rol. Onderzoek heeft aangetoond dat als kinderen minder roken in films zouden zien, zij minder vaak beginnen met roken. Films laten zelden de negatieve gevolgen van roken zien. Daarom dragen films en series bij aan de voordelen van roken die mensen kennen. Als jongeren bekende acteurs zien roken in films, heeft dat invloed op hun rookgedrag.

De rol van opvoeding en voorlichting

De opvoeding speelt een cruciale rol bij het voorkomen van rookgedrag bij jongeren. Volgens het Trimbos-instituut is het belangrijk dat ouders al vroeg met hun kinderen praten over roken. Een gesprek over roken is belangrijk, vooral voordat het kind naar de middelbare school gaat. Er zijn verschillende tools en handleidingen beschikbaar die ouders kunnen helpen bij het aangaan van dit gesprek. De website Rokeninfo.nl biedt tips en adviezen voor ouders die hun kinderen van het roken willen afhouden.

Bijna alle ouders hebben met hun kind gepraat over roken, maar slechts een klein deel van hen heeft overleg gehouden over het toegestaan of verboden zijn van roken. De invloed van ouders is dus groot, maar alleen als zij actief zijn in de opvoeding en hun kinderen beïnvloeden door het goede voorbeeld te geven.

Gezondheidseffecten van roken bij jongeren

Roken heeft ernstige gezondheidseffecten, vooral voor jongeren. De hersenen van jongeren zijn nog in ontwikkeling, waardoor ze kwetsbaarder zijn voor de gevolgen van roken. Roken leidt tot blijvende hersenschade in het puberbrein. Door de nicotine neemt het concentratievermogen af en neemt de impulsiviteit toe, waardoor de leerprestaties kunnen afnemen. Deze schade wordt in de loop van het leven niet hersteld. Daarnaast is de kans op longkanker, suikerziekte (diabetes) en hart- en vaatziekten groter als je rookt.

Kinderen zijn ook extra gevoelig voor de schadelijke stoffen die achterblijven na het roken. Dit noemen we ook wel ‘meeroken’. Rook van anderen die jij inademt noemen we ‘tweedehands’ rook. Als anderen in de omgeving van je kind roken, blijven er resten van de tabaksrook achter op hun gezicht, handen en op meubels en voorwerpen in hun buurt. Deze resten kunnen weer in de lucht komen en zo gezondheidsproblemen veroorzaken bij je kind. We noemen dit ‘derdehands’ rook.

Roken en zwangerschap

Als je zwanger bent of zwanger wilt worden, is het het beste om te stoppen met roken. Als je stopt met roken, is dat beter voor je vruchtbaarheid. Wie rookt tijdens de zwangerschap, heeft meer kans op een miskraam. De baby in de buik kan als je rookt minder goed groeien of zelfs overlijden. Lees hier meer over de gevolgen van roken tijdens de zwangerschap.

Opvoeding en preventie

Rookpreventie Jeugd wil van roken geschiedenis maken door te zorgen dat kinderen niet beginnen met roken. De stichting probeert de politiek te bewegen de accijns op tabak sterk te verhogen en het aantal verkooppunten van tabak sterk te verminderen. Via de films van Rookalarm kweekt Rookpreventie Jeugd daarvoor draagvlak onder (groot)ouders van jonge kinderen. En via de website TabakNee stelt RPJ de abjecte praktijken van de tabakslobby aan de kaak.

Ouders kunnen invloed uitoefenen op het rookgedrag van hun kind via de opvoeding, regels, communicatie, het geven van het goede voorbeeld en het beperken van meeroken door het kind. Daarnaast is het belangrijk dat ouders hun kinderen leren om te kijken naar het gedrag van anderen en te weten hoe ze zich kunnen verzetten tegen groepsdruk.

Conclusie

Roken is een van de grootste gezondheidsproblemen in de maatschappij, met name als het gaat om de invloed op jongeren. De invloed van ouders en de omgeving van kinderen is van groot belang bij het bepalen of een kind ooit met roken begint. De bronnen tonen aan dat het gedrag van ouders, het gedrag van vrienden, en de invloed van media een cruciale rol spelen bij het vroegtijdig beginnen met roken. De opvoeding speelt een cruciale rol bij het voorkomen van rookgedrag bij jongeren. Roken heeft ernstige gezondheidseffecten, vooral voor jongeren. Het is belangrijk dat ouders al vroeg met hun kinderen praten over roken en hun kinderen leren om te kijken naar het gedrag van anderen en te weten hoe ze zich kunnen verzetten tegen groepsdruk. De opvoeding en preventie zijn daarbij van groot belang.

Bronnen

1. https://www.nji.nl/middelenmisbruik-en-verslaving/opvoeding
2. https://www.trimbos.nl/kennis/roken-tabak/
3. https://www.loketgezondleven.nl/gezondheidsthema/roken/cijfers-en-feiten
4. https://www.rokeninfo.nl/roken/opvoeding
5. https://rookpreventiejeugd.nl/dossiers/item/211-opvoeding-roken
6. https://www.helderopvoeden.nl/roken/wat-je-als-ouder-wilt-weten-over-roken
7. https://cijfers.trimbos.nl/scholierenmonitor/ouders/ouders-roken/
8. https://www.ntvg.nl/artikelen/waarom-rook-jij-wel-en-ik-niet
9. https://www.helderopvoeden.nl/roken/kinderen-kopieren-rookgedrag-van-mensen-uit-de-omgeving
10. https://www.rokeninfo.nl/roken/opvoeding/opvoeding-en-roken
11. https://www.gezondheidenwetenschap.be/richtlijnen/stoppen-met-roken