School voor moeilijk opvoedbaar in Rotterdam: Een overzicht van beschikbare opties
juli 11, 2025
De intensieve opvoeding en jeugdzorg in Nederland vormen een complexe, wettelijk gereguleerde sector. De jeugdwet, de Wet verplichte GGZ (Wvggz), de Wet zorg en dwang (Wzd), en de Wet rechtspositie jongeren in de gesloten jeugdzulp (Wryj) vormen de kern van de wetgeving. Deze wetten zijn gericht op het bieden van ondersteuning, behandeling en bescherming aan jongeren met specifieke behoeften. In dit artikel worden de belangrijkste aspecten van de regelgeving en praktijk van intensieve opvoeding en jeugdzorg uitgebreid besproken, gebaseerd op de gegevens uit de bronnen.
Intensieve opvoeding en jeugdzorg: een overzicht
De intensieve opvoeding en jeugdzorg richt zich op jongeren tot 18 jaar met ernstige opvoedings- en ontwikkelingsproblemen. Deze jongeren hebben vaak hulp nodig bij gedragsproblemen, psychische stoornissen, of trauma’s. De jeugdwet, die sinds 2015 van kracht is, stelt de gemeenten verantwoordelijk voor de uitvoering van de jeugdhulp. De gemeenten moeten ervoor zorgen dat jongeren die dit nodig hebben, de juiste ondersteuning krijgen.
Er zijn verschillende vormen van jeugdhulp, waaronder lichte ondersteuning, intensieve ondersteuning, en specialistische ondersteuning. De lichte ondersteuning omvat bijvoorbeeld korte individuele trainingen, generalistische trainingen voor ouders, en hulp bij het oplossen van lastige situaties. De intensieve ondersteuning bevat gespecialiseerde (gezins)interventies, kinderopvang plus, en persoonlijke verzorging. De specialistische ondersteuning omvat uitgebreide diagnostiek, crisishulp, en maatregelhulp in het kader van jeugdbescherming en jeugdreclassering.
De rol van de gemeente
De gemeente speelt een centrale rol in de jeugdhulp. Sinds de jeugdwet van 2015 is de gemeente verantwoordelijk voor de uitvoering van de jeugdhulp. De gemeente moet ervoor zorgen dat jongeren de juiste ondersteuning krijgen, zowel in het kader van vrijwillige als gedwongen maatregelen. De gemeente werkt hierbij nauw samen met Buurtteams, Ouder- en Kindteams (OKT), en Jeugdbescherming Amsterdam.
De Buurtteams zijn een nieuwe inrichting die sinds 2021 in gebruik zijn. Deze teams combineren zorg en ondersteuning voor volwassenen en werken nauw samen met de OKT. Het doel is om een laagdrempelige plek te bieden waar gezinnen hun ondersteuningsvragen kunnen stellen.
De Jeugdbescherming Amsterdam is verantwoordelijk voor de uitvoering van jeugdbescherming en jeugdreclassering. Deze maatregelen kunnen worden opgelegd als vrijwillige hulp niet of onvoldoende werkt. De jeugdreclassering is een begeleidingsplan voor jongeren die een proces-verbaal hebben gehad van de politie of de leerplichtambtenaar.
Intensieve opvoeding in de praktijk
De intensieve opvoeding en jeugdzorg is gericht op jongeren die een intensieve vorm van ondersteuning nodig hebben. Dit kan bijvoorbeeld een behandeling zijn voor psychische stoornissen, trauma’s, of gedragsproblemen. De jeugdhulp wordt ingezet op basis van de jeugdwet en het Burgerlijk Wetboek (BW), waarbij de leeftijdsgrens van 18 jaar wordt gehanteerd.
De inzet van jeugdhulp vindt plaats op basis van de jeugdwet en het BW, waarbij de leeftijdsgrens van 18 jaar wordt gehanteerd. De beschikking voor jeugdhulp wordt in principe afgegeven tot de leeftijd van 18 jaar (met uitzondering van specifieke jeugd-reclasseringstrajecten). Jeugdhulp kan eventueel doorlopen tot maximaal het 23e levensjaar, mits het voldoet aan daarvoor geldende voorwaarden.
De Wet rechtspositie jongeren in de gesloten jeugdzorg
De Wet rechtspositie jongeren in de gesloten jeugdzorg (Wryj) is van kracht sinds 1 januari 2024. Deze wet is een aanpassing op hoofdstuk 6 van de jeugdwet en regelt de interne rechtspositie van jongeren bij de JeugdzorgPlus-instellingen. Het streven van de toenmalige staatssecretaris is om in 2030 alleen nog intensieve ambulante trajecten en kleinschalige lokale voorzieningen te hebben. Tot die tijd heeft de wetgever met deze wet gemeend alvast een aanpassing te maken die leidt tot enige harmonisatie met de Wvggz en Wzd.
De Wryj bepaalt ook het ‘nee-tenzij’-principe voor vrijheidsbenemende maatregelen (VBM) en moeten deze zo kort mogelijk duren. De afweging van doelmatigheid, proportionaliteit en subsidiariteit komen ook terug in deze wet. Nieuw is de registratie van alle VBM en de jaarlijkse verantwoording naar de inspectie.
De rol van de jeugdbescherming en jeugdreclassering
De jeugdbescherming is een gedwongen maatregel die de rechter kan opleggen als vrijwillige hulp niet of onvoldoende werkt. Dit kan een ondertoezichtstelling zijn of een gezag beëindigende maatregel. Soms woont het kind daarbij (tijdelijk) niet meer thuis. De jeugdreclassering is begeleiding voor jongeren die een proces-verbaal hebben gehad van de politie of de leerplichtambtenaar. Zij krijgen een persoonlijk begeleidingsplan. Alleen kinderrechters, het Openbaar Ministerie, de Raad voor de Kinderbescherming en de justitiële jeugd-inrichtingen kunnen jeugdreclassering opleggen.
De jeugdreclassering wordt uitgevoerd door gecertificeerde instellingen. Deze instellingen werken samen met de gemeente en de kinderrechter. De gemeente is op haar beurt vervolgens gehouden de jeugdhulp in te zetten die deze partijen nodig achten ter uitvoering van de jeugdreclassering.
De rol van de Ouder- en Kindteams
De Ouder- en Kindteams (OKT) zijn een belangrijk onderdeel van de jeugdhulp. Ze bestaan uit verloskundige zorg, kraamzorg, jeugdgezondheidszorg en opvoedhulp. Ook het consultatiebureau is onderdeel van het OKT. Het OKT organiseert activiteiten over opgroeien en opvoeden, gezondheid, omgaan met lastige situaties en andere onderwerpen. Ook kunt u bij het OKT terecht voor specifieke opvoedhulp. Iedere wijk in Amsterdam heeft een OKT.
De Buurtteams werken nauw samen met de OKT. Het doel is dat er een laagdrempelige plek is waar gezinnen voor al hun ondersteuningsvragen terecht kunnen. De Buurtteams komen de zorg en ondersteuning voor volwassenen bij elkaar. De Buurtteams werken nauw samen met de OKT.
De rol van de onderwijsinstellingen
De onderwijsinstellingen spelen een belangrijke rol in de intensieve opvoeding en jeugdzorg. Kinderen met leer- en/of gedragsproblemen kunnen extra zorg op school nodig hebben. Scholen zijn ervoor verantwoordelijk dat leerlingen een zo passend mogelijke onderwijsplek krijgen. Als die leerlingen extra ondersteuning nodig hebben, dan wordt dat passend onderwijs genoemd. Samenwerkingsverbanden in het primair, voortgezet en speciaal (voortgezet) onderwijs zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van passend onderwijs.
De onderwijsinstellingen moeten ervoor zorgen dat leerlingen die achterblijven, passende maatregelen krijgen. Hierbij kan sprake zijn van vroegsignalering en ondersteuning, of van een Onderwijs Zorg Arrangement (OZA). De samenwerking met het BSL is belangrijk om een integraal plan te maken.
De rol van de ouders
Ouders zijn primair verantwoordelijk voor de opvoeding en verzorging van hun kind(eren), hieronder valt ook het kind stimuleren, ondersteunen en volgen in het onderwijs. Ook het geven of aanbieden van huiswerkondersteuning (particulier initiatief) is onderdeel van de verantwoordelijkheid van ouders. Wanneer een leerling echter achterblijft en niet presteert zoals deze redelijkerwijs zou (moeten) kunnen, dan zal de onderwijsinstelling dit tijdig moeten onderkennen en in het kader van hetgeen in redelijkheid van haar mag worden verwacht, passende en concrete maatregelen moeten voorstellen en/or nemen, toegespitst op de specifieke situatie van de individuele leerling.
De ouders zijn verantwoordelijk voor de opvoeding van hun kind, maar de onderwijsinstellingen moeten ook aandacht besteden aan de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerling. Hierbij kan sprake zijn van vroegsignalering en ondersteuning, of van een Onderwijs Zorg Arrangement (OZA). De samenwerking met het BSL is belangrijk om een integraal plan te maken.
Conclusie
De intensieve opvoeding en jeugdzorg in Nederland is een complexe sector met een uitgebreid wettelijk kader. De jeugdwet, de Wvggz, de Wzd, en de Wryj vormen de kern van de wetgeving. De gemeente speelt een centrale rol in de uitvoering van de jeugdhulp. De Ouder- en Kindteams, Buurtteams, en Jeugdbescherming Amsterdam zijn belangrijke onderdelen van de jeugdhulp. De intensieve opvoeding en jeugdzorg is gericht op jongeren met ernstige opvoedings- en ontwikkelingsproblemen. De onderwijsinstellingen en ouders spelen een belangrijke rol in de uitvoering van de jeugdhulp.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
