Samen opvoeden: Belangrijke informatie en praktische tips
juli 11, 2025
PTSS (Posttraumatische Stressstoornis) is een psychologische aandoening die kan ontstaan na het meemaken van een traumatische ervaring, zoals mishandeling, ongeval, of andere ernstige gebeurtenissen. Bij ouders die met PTSS omgaan, kan dit invloed hebben op hun opvoedgedrag en de gezinsdynamiek. In dit artikel worden de invloed van PTSS op het ouderlijk gedrag, de rol van emotionele regulatie, en de mogelijke oplossingen voor betere opvoeding besproken, gebaseerd op de beschikbare bronnen.
Inleiding
PTSS kan leiden tot veranderingen in het gedrag en de emotionele regulatie van ouders. Dit kan op zijn beurt invloed hebben op de relatie met hun kind, de kwaliteit van opvoeding en zelfs de ontwikkeling van het kind. In dit artikel worden de resultaten van verschillende onderzoeken besproken, waaronder de invloed van PTSS op het opvoedgedrag, de rol van emotionele regulatie en de invloed van traumatisering op de ouder-kindrelatie. Daarnaast worden aanbevelingen gegeven voor betere opvoeding en ondersteuning voor ouders met PTSS.
Invloed van PTSS op het opvoedgedrag
Volgens onderzoek uit bron [3] is er een duidelijk verband tussen de mate van PTSS-symptomen en het opvoedgedrag van ouders. Een grotere mate van PTSS-symptomen is geassocieerd met negatiever opvoedgedrag en meer opvoedstress. Dit betekent dat ouders met PTSS vaak moeite hebben met het aanpassen van hun gedrag aan de behoeften van hun kind. Bovendien kan het type trauma dat een ouder heeft meegemaakt, invloed hebben op de relatie tussen PTSS-symptomen en opvoedgedrag. Dit onderzoek benadruidt dat er meer onderzoek nodig is om te bepalen of bepaalde soorten trauma’s de relatie tussen PTSS en opvoedgedrag versterken.
In bron [1] wordt uitgelegd dat trauma bij de moeder vaak in verband wordt gebracht met opvoedingsproblemen, zoals overmatige strengheid of overmatig permissief gedrag. Er is echter weinig bekend over de mechanismen die hierachter schuilgaan. In een studie zijn de invloed van PTSS en emotionele regulatie op disfunctioneel opvoedgedrag onderzocht. De resultaten wijzen uit dat het verband tussen PTSS en permissief gedrag volledig wordt gemedieerd door emotionele disregulatie. Dit betekent dat ouders met PTSS eerder een grotere mate van permissief gedrag kunnen rapporteren, omdat hun emotionele regulatie onvoldoende is.
Emotionele regulatie en het opvoedgedrag
Emotionele regulatie speelt een cruciale rol in het opvoedgedrag van ouders met PTSS. In bron [1] wordt uitgelegd dat emotionele disregulatie een belangrijk mechanismisme is dat het verband tussen PTSS en permissief gedrag verklaren kan. De deelnemers aan het onderzoek, 78 moeders van kinderen tussen de 1,5 en 3 jaar, werden getest op basis van de CAPS-5. Van deze moeders voldeden er 19 aan de criteria voor PTSS. Verder zijn er meetinstrumenten voor zelfrapportage gebruikt, waarin de moeders aangeven in hoeverre zij problemen ervaren in emotieregulatie, permissief gedrag en overreactief ouderschap. De resultaten wijzen uit dat het verband tussen PTSS en permissief gedrag volledig wordt gemedieerd door emotionele disregulatie.
In bron [5] wordt uitgelegd dat de hechtingsrepresentaties van ouders een belangrijke rol spelen in het verband tussen posttraumatische stress van de ouders en hun gedrag in de interactie met hun kind. Een gevoel van veiligheid geeft de ouder ruimte om minder aandacht te hebben voor zijn of haar eigen behoeften en de aandacht te verschuiven naar de behoeften van het kind. Echter, wanneer ouders last hebben van traumatische ervaringen en/of posttraumatische stress-symptomen, versterkt dit het risico op insensitief ouderschap wanneer veilige hechtingsrepresentaties ontbreken.
Invloed van PTSS op de gezinsdynamiek
De invloed van PTSS op de gezinsdynamiek is significant. In bron [5] wordt uitgelegd dat de kinderen van ernstig getraumatiseerde asielzoeker- en vluchtelingouders meer ontwikkelingsproblemen laten zien. Moeders met meer ernstige symptomen van posttraumatische stress rapporteren ernstiger internaliserend gedrag (angstig en depressief gedrag) bij hun kinderen, maar niet ernstiger externaliserend gedrag (aandachtsproblemen en agressief gedrag) dan moeders met minder ernstige symptomen. Uit de observaties blijkt dat de kinderen van moeders met meer symptomen minder responsief of ontvankelijk zijn naar hun moeder.
In bron [4] wordt uitgelegd dat kinderen die langdurig onveilig opgroeien, ernstige gevolgen kunnen ondervinden. Zij voelen zich langdurig onveilig bij de personen van wie zij afhankelijk zijn voor liefde en zorg. Dit kan leiden tot een ontregeld stresssysteem en een constante productie van stresshormonen. Deze hormonen helpen hen overeind te blijven in een bedreigende omgeving, maar zorgen er ook voor dat zij zich zelden helemaal kunnen ontspannen en veilig voelen. Dit kan leiden tot ernstige schade in het lichaam en het brein van kinderen, vooral als zij nog volop in ontwikkeling zijn.
Ouderlijke verantwoordelijkheid en PTSS
De onderzochte groep bestond uit gezinnen waarvan de ouders gemiddeld genomen 12 traumatische ervaringen en ernstige klachten rapporteerden. Onder deze omstandigheden probeerden zij hun kind goed op te voeden en beschreven zij de relatie met hun kind als belangrijk. Onder deze omstandigheden kan het verzorgen van een kind, ook met beperkte kwaliteit, als veerkrachtig worden aangemerkt. Tegelijkertijd neemt de traumatisering niet de ouderlijke verantwoordelijkheid weg. De vraag is echter: wat betekent ouderlijke verantwoordelijkheid na ernstige traumatisering?
In bron [5] wordt uitgelegd dat ouderlijke verantwoordelijkheid een onderwerp is in juridische en medische discussies. Daarbuiten lijkt de term te worden vermeden mogelijk om ‘mother-blaming’ te voorkomen. Daarnaast lijkt ouderlijke verantwoordelijkheid te worden beschouwd als iets dat er is of niet is. Het ontbreken van een glijdende schaal beperkt de mogelijkheid om ouders aan te spreken op hun verantwoordelijkheden wanneer zij tekort schieten. Ons onderzoek rechtvaardigt echter aandacht voor de invloed van PTSS en verstoorde interacties op het kind.
Oplossingen en aanbevelingen
Om de impact van PTSS op het opvoedgedrag en de gezinsdynamiek te beperken, zijn er verschillende aanbevelingen die kunnen worden gegeven. In bron [6] wordt uitgelegd dat het belangrijk is om open communicatie te hebben en het kind betrokken te nemen bij de behandeling. Bovendien is zelfzorg voor ouders met PTSS van groot belang om het welzijn van zowel de ouder als het kind te bevorderen.
In bron [5] wordt uitgelegd dat herstel van sensitiviteit en ouderlijke verantwoordelijkheid, naast behandeling van PTSS, kan bijdragen aan een oplossing voor het angstige kind in de kinderkamer. Daarnaast is het belangrijk om compenserende relaties in de omgeving te bevorderen, zoals een grootouder, leerkracht of buur, waar het kind een veilige relatie kan ervaren. Dit kan helpen bij het herstellen van de ouder-kindrelatie en het bevorderen van een gezonde gezinsomgeving.
Conclusie
PTSS heeft een significante invloed op het ouderlijk gedrag en de gezinsdynamiek. De mate van PTSS-symptomen is geassocieerd met negatiever opvoedgedrag en meer opvoedstress. Emotionele regulatie speelt een cruciale rol in het opvoedgedrag van ouders met PTSS. Daarnaast heeft PTSS ook invloed op de ontwikkeling van kinderen en de kwaliteit van de ouder-kindrelatie. Om deze impact te beperken, is open communicatie, behandeling van PTSS, zelfzorg en het bevorderen van compenserende relaties essentieel. Het is belangrijk om professionele hulp te zoeken en zelfzorg te prioriteren om het welzijn van zowel de ouder als het kind te bevorderen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
