Reformatorisch opvoeden: principes, waarden en praktijk
juli 11, 2025
Inleiding
De psychische gezondheid van kinderen wordt sterk beïnvloed door de omstandigheden in hun gezin. Kinderen van ouders met psychische problemen of verslavingsproblemen lopen een verhoogd risico op verschillende psychische en gedragsproblemen. De bronnen tonen aan dat zulke kinderen vaker last hebben van emotionele en gedragsproblemen, psychosomatische klachten, en een verhoogd risico op latere psychische stoornissen. Daarnaast kunnen deze kinderen last hebben van een gebrek aan zelfvertrouwen, extreem verantwoordelijkheidsgevoel, en problemen met het functioneren in de schoolomgeving. In dit artikel wordt uitgelegd wat de gevolgen zijn van het opgroeien in een gezin met psychische of verslavingsproblemen, en welke maatregelen genomen kunnen worden om deze problemen te voorkomen of te verminderen.
Invloed van ouderlijke psychische problemen op kinderen
Kinderen van ouders met psychische problemen, zoals depressie, angst, burn-out, of psychosen, lopen een groter risico op verschillende problemen. Volgens de bronnen is het risico dat jongeren van ouders met verslavingsproblemen zelf ook problemen met verslaving krijgen, zelfs tot twee keer zo groot. Daarnaast kunnen kinderen van ouders met psychische problemen last hebben van een gebrek aan eigenwaarde, extreem verantwoordelijkheidsgevoel, en een onveilige thuissituatie. Deze kinderen kunnen bijvoorbeeld geen vriendjes meenemen naar huis, en ze kunnen last hebben van schuldgevoelens en schaamte. Ook kan parentificatie voorkomen, waarbij het kind zich verantwoordelijk voelt voor de ouder.
De gevolgen van het opgroeien in een gezin met psychische en/of verslavingsproblemen zijn uiteenlopend en verschillen per leeftijdsfase. Bij jonge kinderen kan het vooral gaan om emotionele en gedragsproblemen, terwijl jongeren vaker last hebben van psychosomatische klachten, agressief gedrag, en problemen met het functioneren op school. Ook kan er een verhoogd risico zijn op suïcidale gedachten en suïcidaal gedrag.
Gezondheidsproblemen en psychosomatische klachten
Kinderen van ouders met psychische problemen of verslavingsproblemen kunnen vaker last hebben van psychosomatische klachten, zoals hoofdpijn, buikpijn, slaapproblemen, en eetproblemen. Deze klachten zijn vaak het gevolg van emotionele stress en onveilige omstandigheden thuis. Daarnaast kunnen deze kinderen last hebben van eenzaamheid, en ze nemen vaak geen vriendjes mee naar huis. Dit kan leiden tot sociale isolatie en een gebrek aan zelfvertrouwen.
Gedragsproblemen en functioneren op school
Kinderen uit gezinnen met psychische en/of verslavingsproblemen kunnen vaker last hebben van gedragsproblemen, zoals agressief gedrag, problemen met het aanpassen aan de wensen en behoeften van anderen, en een verhoogd risico op psychische stoornissen. Deze kinderen functioneren vaak minder goed op school, en ze blijven vaker zitten of verzuimen vaker door de problemen thuis en overbelasting. Daarnaast kunnen ze last hebben van een extreem verantwoordelijkheidsgevoel, wat leidt tot overbelasting en stress.
Hulp en ondersteuning voor kinderen
Er zijn verschillende manieren om kinderen te ondersteunen die opgroeien in een gezin met psychische of verslavingsproblemen. Eén van de belangrijkste dingen is het opbouwen van een vertrouwenspersoon voor het kind, iemand die het kind kan steunen en met wie het kind kan praten over zijn of haar zorgen. Ook is het belangrijk om een vaste gang van zaken aan te houden, want dit geeft kinderen rust en veiligheid. Daarnaast is het belangrijk om andere mensen in de omgeving te betrekken, zoals familieleden, vrienden, of hulpverleners.
Er zijn ook specifieke programma’s en cursussen beschikbaar voor kinderen en ouders. Bijvoorbeeld, de cursus "Sterker Vooruit" is een online cursus voor volwassenen die zijn opgegroeid met een ouder met psychische of verslavingsproblemen. Deze cursus biedt herkenning en inzicht in de relatie tussen het gezin van herkomst en de problemen waar men nu tegenaan loopt. Ook kan het helpen om de eigen identiteit te ontwikkelen en sterker te worden.
Ondersteuning voor ouders met psychische problemen
Ouders met psychische problemen of verslavingsproblemen kunnen hulp krijgen van verschillende bronnen. Er zijn tips beschikbaar om te helpen bij het opvoeden van kinderen in zo’n situatie. Bijvoorbeeld, het opbouwen van een vaste gang van zaken, het vinden van een vertrouwenspersoon voor het kind, en het betrekken van andere mensen in de omgeving. Daarnaast zijn er ook informatieboekjes beschikbaar, zoals "Een knipoog en een knuffel" en "Mentaal klaar voor je baby", die nuttig kunnen zijn voor ouders.
Er zijn ook hulpverleners beschikbaar, zoals de MIND Hulplijn, de Kindertelefoon, en de Alles oké supportlijn. Deze bieden anonieme en gratis hulp voor kinderen en ouders. Daarnaast is er ook de jeugdhulp, die kinderen tot 18 jaar helpt met psychische, gedrags- en ontwikkelingsproblemen. De gemeente organiseert de jeugdhulp, en de cliëntondersteuner kan helpen bij het vinden van de juiste zorg.
Conclusie
Kinderen van ouders met psychische problemen of verslavingsproblemen lopen een verhoogd risico op verschillende psychische en gedragsproblemen. De invloed van de ouderlijke gezondheid op het kind is groot, en het is belangrijk om deze kinderen te ondersteunen. Er zijn verschillende maatregelen en hulpmiddelen beschikbaar om kinderen te helpen met hun emotionele en gedragsproblemen. Het is belangrijk om te weten dat er hulp is voor zowel kinderen als ouders, en dat het opvoeden in zo’n situatie niet alleen een uitdaging is, maar ook een kans om sterker te worden.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
