Ratten opvoeden: een handleiding voor ouders en verzorgers
juli 11, 2025
In de christelijke traditie wordt de opvoeding van kinderen gezien als een heilig beroep. De Bijbel, met name de Psalmen, biedt veel inzicht en richtlijnen voor hoe ouders en onderwijzers hun kinderen kunnen opvoeden. In dit artikel bespreken we de rol van de Psalmen in de opvoeding, de betekenis van kinderen als "pijlen" en de verantwoordelijkheid van ouders om de godsdienstige en morele waarden door te geven aan de volgende generatie.
De Psalmen zijn een reeks geestelijke teksten die het geloof en de verhouding met God uitdrukken. Ze geven niet alleen inzicht in de geestelijke ervaringen van de mens, maar ook in de opvoeding van kinderen. In de Psalmen wordt benadruid dat kinderen niet alleen als individuen worden beschouwd, maar ook als een onderdeel van een groter geheel – een erfdeel dat doorgegeven moet worden. Zo zegt Psalm 103:17: "Maar de goedertierenheid van de HEER is van eeuwigheid en tot eeuwigheid over wie Hem vrezen, en Zijn gerechtigheid over de kinderen van de kinderen." Dit benadrukt dat de godsvrucht en trouw van ouders zegen brengt voor de komende generaties.
In de Heidelbergse Catechismus (Zondag 27) wordt besproken hoe kinderen ook door het verbond in de genade van God worden opgenomen. Dit benadrukt dat de kinderen van gelovigen vanaf het begin worden omringd door Gods zegen en genade, en worden opgeroepen om zelf te groeien in geloof en godsvrucht. De opvoeding van kinderen is dus geen eenvoudige taak, maar een heilige verantwoordelijkheid die vanaf het begin moet worden opgevat.
In Psalm 127 worden kinderen vergeleken met pijlen. Dit beeld is rijk aan betekenis en helpt ons om de opvoeding van kinderen in een ander licht te zien. De pijl is een wapen dat in de hand van een held wordt gehouden, en de zonen zijn ontvangen in de jeugd. Welzalig de man die zijn pijlkoker daarmee gevuld heeft. Dit beeld suggereert dat ouders de verantwoordelijkheid dragen om hun kinderen klaar te maken voor het leven. Ze moeten leren hoe ze van anderen moeten houden. Zonder liefde zullen pijlen nooit effectief zijn.
Een pijl bestaat uit vier delen: de schacht, de punt, de veren en de kolf. Elke delen heeft een specifieke functie en kan ons helpen ons doel voor ogen te houden bij het opvoeden van kinderen. De schacht is de basis van de pijl en moet rechtdoor en gepolijst zijn. Net als jij worden jouw kinderen geboren met een zondige natuur. Christelijke normen en waarden moeten thuis getoond en geleerd worden. Als onze kinderen goede pijlen moeten worden, moeten ze leren houden van het goede, van rechtvaardigheid, waarheid en werken. Goede pijlen houden van de Heer en waarderen Zijn woord.
Het doorgeven van Gods grote daden is niet alleen goed met het oog op een volgende generatie, het raakt ook jezelf. In de bron wordt gezegd: "De bekendheid met Gods genade zal hen aanmoedigen tot geloof. De kennis van Zijn macht zal hen helpen om te geloven in Zijn belofte." Door je kinderen Gods daden mee te delen, zul je die daden des te meer voor je verzekeren. Zij zullen een nog diepere indruk teweegbrengen op je eigen gemoed.
In Psalm 78 wordt benadruid dat de opvoeding van kinderen een verantwoordelijkheid is van de hele familie. Ieder gezinslid draagt daarin een verantwoordelijkheid. Sinds wij opa en oma zijn, is deze tekst nog meer voor ons gaan leven. Als grootouder bevind je je echt in een unieke situatie. Je mag getuige zijn van een nieuwe opgroeiende generatie, die op hun manier een bijdrage levert aan de samenleving. Verleden, heden en toekomst mag je met elkaar verbinden. Je kunt de tijd waarin je (klein)kinderen opgroeien, verbinden met de tijd die achter je ligt. Voor een stabiele samenleving is, ook wat de toekomst van de kerk en het geloofsleven betreft, samenwerking tussen de generaties noodzakelijk.
Gebed speelt een centrale rol in de opvoeding van kinderen. In de bron wordt gezegd: "Bidden met de Bijbel kan verdieping geven." Het idee ontstond om gebedskaartjes voor opvoeders te maken. Deze kaartjes kunnen helpen om het opvoedingsdoel in beeld te hebben of te houden. Een gebedskaartje kan een hulpmiddel zijn om voor je kind(eren) te bidden. Bij deze kaartjes vind je meer informatie over ‘bidden met de Psalmen’.
Er zijn ook gebedskaartjes gemaakt die een hulpmiddel kunnen zijn om voor je kind(eren) te bidden. Bij deze kaartjes vind je meer informatie over ‘bidden met de Bijbel’. De gebedskaartjes zijn beschikbaar als gratis printables op deze website. Op veler verzoek zijn er nu een aantal als kaartje vormgegeven en gedrukt. Ze zijn te bestellen via de knop hieronder.
In Psalm 127 wordt benadruid dat kinderen "een erfdeel des Heren" zijn. Een erfdeel is iets wat we gewoonlijk ontvangen van onze ouders en grootouders; we genieten ervan en werken er mee en geven het dan weer door aan anderen. Je bent nooit de eigenaar van je kinderen. De Heer vertrouwt ze tijdelijk aan ons toe. Je mag van hen genieten en met hen werken. Kinderen zijn geschapen om een Goddelijk doel te dienen en niet om onze dromen waar te maken. Kinderen zijn Zijn eigendom, nooit de onze.
In de bron wordt ook gezegd: "De kinderen van Godsvruchtigen worden in de Bijbel gezien als erfgenamen van de geestelijke erfenis van hun ouders." Dit benadrukt dat de godsvrucht en trouw van ouders zegen brengt voor de komende generaties. De opvoeding van kinderen is dus geen eenvoudige taak, maar een heilige verantwoordelijkheid die vanaf het begin moet worden opgevat.
De Psalmen zijn niet alleen een bron van geestelijke inspiratie, maar ook een bron van wijsheid voor de opvoeding van kinderen. In de Psalmen wordt benadruid dat de opvoeding van kinderen een verantwoordelijkheid is van de hele familie. Ieder gezinslid draagt daarin een verantwoordelijkheid. Sinds wij opa en oma zijn, is deze tekst nog meer voor ons gaan leven. Als grootouder bevind je je echt in een unieke situatie. Je mag getuige zijn van een nieuwe opgroeiende generatie, die op hun manier een bijdrage levert aan de samenleving. Verleden, heden en toekomst mag je met elkaar verbinden. Je kunt de tijd waarin je (klein)kinderen opgroeien, verbinden met de tijd die achter je ligt. Voor een stabiele samenleving is, ook wat de toekomst van de kerk en het geloofsleven betreft, samenwerking tussen de generaties noodzakelijk.
De Psalmen bieden veel inzicht en richtlijnen voor hoe ouders en onderwijzers hun kinderen kunnen opvoeden. Kinderen worden gezien als erfgenamen van de geestelijke erfenis van hun ouders. De opvoeding van kinderen is dus geen eenvoudige taak, maar een heilige verantwoordelijkheid die vanaf het begin moet worden opgevat. Gebed speelt een centrale rol in de opvoeding van kinderen. De gebedskaartjes zijn een hulpmiddel om voor je kind(eren) te bidden. De opvoeding van kinderen is een verantwoordelijkheid van de hele familie. Ieder gezinslid draagt daarin een verantwoordelijkheid. De Psalmen zijn een bron van wijsheid voor de opvoeding van kinderen. Ze geven niet alleen inzicht in de geestelijke ervaringen van de mens, maar ook in de opvoeding van kinderen.
Wie niet van een kind geniet, ziet het allermooiste niet