Positief opvoeden: Een veilige basis en een sterke band tussen ouder en kind

Inleiding

Positief opvoeden is een opvoedmethode die gericht is op het opbouwen van een sterke, positieve relatie tussen ouder en kind. De kern van positief opvoeden ligt bij het bieden van een veilige, liefdevolle omgeving waarin kinderen zich veilig en ontspannen kunnen voelen. Dit soort omgeving stimuleert de ontwikkeling van zelfvertrouwen, emotieregulation en sociale vaardigheden. De methode is gebaseerd op vijf basisprincipes, die in de bronnen worden beschreven als essentieel voor het succesvol opvoeden. Deze principes omvatten het bieden van een veilige omgeving, het geven van positieve ondersteuning, het hanteren van aansprekende discipline, realistische verwachtingen en het goed voor jezelf zorgen. In dit artikel wordt uitgelegd wat positief opvoeden precies inhoudt, hoe het werkt en hoe ouders dit in de praktijk kunnen brengen.

Wat is positief opvoeden?

Positief opvoeden is een opvoedstijl die gericht is op het opbouwen van een positieve, veilige en ondersteunende omgeving voor kinderen. Het is geen vorm van opvoeden zonder grenzen, maar eerder een manier van omgaan waarbij ouders bewust kiezen voor een positieve benadering van hun kind. Dit betekent dat ouders hun kinderen niet straffen, maar in plaats daarvan hun gedrag belonen en hen helpen om te leren met emoties en situaties om te gaan. In plaats van te focussen op negatieve boodschappen, kiezen ouders voor een positieve benadering die gericht is op begrip, geduld en vertrouwen. Dit creëert niet alleen een sterke en gezonde ouder-kindrelatie, maar biedt ook een stevige basis waarop kinderen belangrijke waarden zoals respect, zelfvertrouwen en verantwoordelijkheid kunnen ontwikkelen. De methode is gebaseerd op de Triple P (Positive Parenting Program), een wetenschappelijk bewezen opvoedmethode die al sinds 2004 in Nederland wordt gebruikt.

Vijf basisprincipes van positief opvoeden

Positief opvoeden is gebaseerd op vijf kernprincipes, die in verschillende bronnen worden beschreven als essentieel voor het succesvol opvoeden. Deze principes zijn:

1. Een veilige, liefdevolle omgeving

Een veilige en liefdevolle omgeving is het belangrijkste uitgangspunt van positief opvoeden. Hiermee wordt bedoeld dat kinderen zich veilig en ontspannen mogen voelen, zodat ze zich kunnen richten op hun ontwikkeling en leren. Dit kan worden bereikt door aandacht te geven aan het kind, te knuffelen, complimentjes te geven en positief aan te moedigen. Een kind dat zich op z’n gemak voelt, kan zich beter richten op het leren van nieuwe dingen en ontwikkelt zich beter. De bronnen benadrukken dat het belangrijk is om duidelijke grenzen te stellen, maar ook om ruimte te geven voor eigenheid en zelfstandigheid.

2. Positieve ondersteuning en beloning

Kinderen leren door positieve ondersteuning en beloning. Dit betekent dat ouders hun kinderen moeten belonen wanneer ze iets goed doen. Door complimenten, positieve aandacht en aanmoediging te geven, motiveren ouders hun kinderen om nieuwe dingen te leren. Het geven van positieve aandacht helpt bij het versterken van gewenst gedrag en bevordert de zelfredzaamheid van het kind. In plaats van te focussen op het corrigeren van fouten, wordt er bewust gekeken naar wat het kind al kan en hoe het hier verder mee kan groeien.

3. Aansprekende discipline

Aansprekende discipline is een essentieel onderdeel van positief opvoeden. Dit houdt in dat ouders duidelijke regels stellen, op een heldere manier instructies geven en snel reageren wanneer het kind ongewenst gedrag vertoont. Het is belangrijk dat kinderen weten wat van hen wordt verwacht, zodat ze zich veilig en stabiel kunnen voelen. Deze discipline wordt niet gebruikt om te straffen, maar om het kind te leren met regels en grenzen om te gaan. Door dit te doen, ontwikkelen kinderen zich het beste in een omgeving waarin ze zich kunnen bewegen en leren.

4. Realistische verwachtingen

Elk kind ontwikkelt zich op zijn eigen manier en op zijn eigen tempo. Het is belangrijk dat ouders realistische verwachtingen hebben van hun kind. Als ouders te veel van hun kind verwachten of willen dat het meteen alles goed doet, kunnen er problemen ontstaan. Ieder kind maakt fouten – meestal niet met opzet. Door realistische verwachtingen te stellen, kunnen ouders hun kind helpen om zichzelf te ontwikkelen zonder dat het kind zich gedwongen voelt om te voldoen aan onrealistische verwachtingen.

5. Goed voor jezelf zorgen

Positief opvoeden vereist ook dat ouders goed voor zichzelf zorgen. Geen enkele ouder is perfect en opvoeden is iets dat iedereen met vallen en opstaan leert. Wanneer ouders goed voor zichzelf zorgen en genoeg rust en ontspanning krijgen, kunnen ze makkelijker geduldig, consequent en beschikbaar zijn voor hun kinderen. Dit helpt bij het opbouwen van een sterke band tussen ouder en kind en zorgt ervoor dat ouders zich beter kunnen richten op de opvoeding van hun kind.

Praktische tips bij positief opvoeden

Naast de vijf basisprincipes zijn er ook praktische tips die ouders kunnen toepassen in het dagelijks leven. Deze tips helpen bij het aanpakken van specifieke opvoedproblemen en het verbeteren van de communicatie tussen ouder en kind.

1. Tijd vrijmaken voor je kind

Een van de belangrijkste tips bij positief opvoeden is om tijd vrij te maken voor je kind. Als je kind iets wil laten zien of vertellen, is het belangrijk dat je even stopt met wat je doet en aandacht geeft aan je kind. Het is fijn om regelmatig even contact te maken en samen een momentje te delen. Dit helpt bij het opbouwen van een sterke band tussen ouder en kind.

2. Gevoelens serieus nemen

Een andere belangrijke tip is om de gevoelens van je kind serieus te nemen. Door de emoties van je kind te erkennen of te benoemen, leert het kind dat zijn gevoelens er mag zijn en niet hoeft te worden weggestopt. Dit helpt bij het opbouwen van een positieve omgeving waarin het kind zich veilig en ontspannen voelt.

3. Positieve formuleringen gebruiken

In plaats van negatieve formuleringen, zoals "niet zo vervelend doen", is het beter om positieve formuleringen te gebruiken. Bijvoorbeeld: "Ga maar gewoon lekker eten". Dit helpt bij het leren van nieuwe vaardigheden en vermindert de kans op strijd.

4. Keuzes bieden

Door je kind keuzes te geven, krijgt het gevoel van controle over de situatie. Bijvoorbeeld: "Wil je eerst je jas of eerst je schoenen aan?" Dit helpt bij het leren van zelfstandigheid en het opbouwen van zelfvertrouwen.

5. De oorzaak van ongewenst gedrag bekijken

Een belangrijke tip is om de oorzaak van ongewenst gedrag te bekijken. Waarom gedraagt je kind zich zoals het doet? Is het misschien moe, bang of verdrietig? Door goed naar je kind te kijken, kun je beter begrijpen waarom het zich zo gedraagt. Probeer in te spelen op de bedoelingen van het kind en niet op het gedrag.

De voordelen van positief opvoeden

Positief opvoeden heeft veel voordelen, zowel voor ouders als voor kinderen. De bronnen benadrukken dat kinderen die op deze manier worden opgevoed, zich beter ontwikkelen en minder kans hebben op gedragsproblemen en emotionele problemen. Daarnaast leidt positief opvoeden tot een betere band tussen ouder en kind, en krijgt het kind een positiever zelfbeeld. Ouders hebben ook meer plezier in het opvoeden, omdat ze zich beter kunnen richten op de opvoeding van hun kind. Daarnaast helpt positief opvoeden bij het verminderen van stress en het versterken van de relatie tussen ouders.

Hulp bij positief opvoeden

Soms is het moeilijk om positief op te voeden, vooral als er sprake is van bepaalde problemen of ongewenst gedrag. In zo’n geval kan hulp van buitenaf nuttig zijn. De bronnen noemen verschillende vormen van opvoedhulp, zoals cursussen, adviesgesprekken en opvoedondersteuning via het CJG. Daarnaast kunnen ouders ook gebruik maken van materialen zoals het werkboek “TOP Opvoeder”, dat helpt bij het vinden van balans en zelfvertrouwen in de opvoeding. Deze materialen zijn beschikbaar via verschillende bronnen, waaronder psycholoogbedrijven en opvoedingsorganisaties.

Conclusie

Positief opvoeden is een krachtige methode die gericht is op het opbouwen van een sterke, positieve relatie tussen ouder en kind. De kern van de methode ligt bij het bieden van een veilige, liefdevolle omgeving waarin kinderen zich veilig en ontspannen mogen voelen. De methode is gebaseerd op vijf kernprincipes, waaronder positieve ondersteuning, aansprekende discipline en realistische verwachtingen. Daarnaast zijn er praktische tips die ouders kunnen toepassen in het dagelijks leven, zoals het geven van keuzes, het serieus nemen van gevoelens en het gebruik van positieve formuleringen. De voordelen van positief opvoeden zijn groot, zowel voor kinderen als voor ouders. Door deze methode te volgen, kunnen ouders hun kind helpen om zich beter te ontwikkelen en een sterke band op te bouwen.

Bronnen

1. Wat is positief opvoeden? Basisprincipes, tips per leeftijd, online cursus
2. Positief Opvoeden en Triple P: wat houdt het in?
3. Positief Opvoeden – een manier van opvoeden met verbinding, vertrouwen en respect
4. Wat is positief opvoeden?
5. De Triple P-methode
6. 10 tips bij positief opvoeden
7. Positief opvoeden en opvoedhulp via het CJG
8. Positief opvoeden en de Triple P-methode