Pleegouders versterkt in opvoeding: effectiviteit van interventies en samenwerking met ouders

In de opvoeding van pleegkinderen speelt het pleegouderchap een cruciale rol. De rol van pleegouders is niet alleen om het kind te ondersteunen in hun levensonderdeel, maar ook om een veilige en stabiele omgeving te bieden. In de bronnen die zijn geanalyseerd, wordt duidelijk dat pleegouders vaak te maken krijgen met complexe situaties, waaronder traumasensitieve gedragingen, onveilige gehechtheidsrelaties en problemen met het opvoedingsgedrag. Om deze uitdagingen het hoofd te bieden, zijn er verschillende interventies en trainingen ontwikkeld, waaronder het PVO-programma (Pleegouders Versterken in Opvoeden) en het PPI-programma (Pleegouder-Pleegkind Interventie). Daarnaast is het belangrijk dat pleegouders in samenwerking met ouders werken om de opvoeding van het kind te versterken. In dit artikel worden de effectiviteit van deze interventies en de rol van gedeeld opvoederschap nader bekeken.

De uitdagingen van pleegouders

Pleegouders lopen vaak tegen moeilijkheden aan bij de opvoeding van pleegkinderen. Veel van deze kinderen hebben te maken met trauma, wat leidt tot onveilige gehechtheidsrelaties en een hoog stressniveau. In de bronnen wordt uitgelegd dat pleegkinderen vaak hyperalert zijn en snel in het ‘overlevingsbrein’ raken. Dit betekent dat ze sneller overprikkeld raken en sneller in een staat van vechten, vluchten of bevriezen terechtkomen. Hierdoor werkt een traditionele opvoedingsmethode, zoals het geven van een time-out, vaak niet. In plaats daarvan is het belangrijk om een traumasensitieve aanpak te kiezen, waarbij de focus ligt op het bieden van rust, routines en een veilige omgeving.

Interventies voor pleegouders

Er zijn verschillende interventies ontwikkeld om pleegouders te ondersteunen in hun opvoedingswerk. Een van de bekendste is het PVO-programma (Pleegouders Versterken in Opvoeden), dat is gebaseerd op de principes van Geweldloos Verzet, een methode die ontwikkeld is door Haim Omer. Dit programma richt zich op het versterken van de opvoedingsvaardigheden van pleegouders, met name bij pleegkinderen met externaliserend probleemgedrag. Het doel is om te voorkomen dat pleegouders de opvoeding niet meer aankunnen en de plaatsing vroegtijdig beëindigd wordt.

Daarnaast is er ook het PPI-programma (Pleegouder-Pleegkind Interventie), dat gericht is op de beginnende relatie tussen pleegouder en pleegkind. Het programma helpt bij het opbouwen van een goede hechting en het verminderen van stress bij zowel het kind als de pleegouder. PPI omvat 6 huisbezoeken met pleegouders van 1 uur, verdeeld over maximaal 3 maanden. Deze training biedt handvatten voor de pleegouder om zijn of haar kracht optimaal in te zetten ten bate van de groei en ontwikkeling van het pleegkind.

Effectiviteit van interventies

De effectiviteit van deze interventies is onderzocht in verschillende onderzoeken. In het onderzoek naar de effectiviteit van de interventie ‘Pleegouders Versterken in Opvoeden - Sociaal Interactioneel Model’ (PVO-SIM) wordt gekeken naar de effecten van de interventie op het gedrag van het pleegkind en de mate van stress bij pleegouders. Het blijkt dat deze interventie de effectiviteit van pleegzorg kan verbeteren, mits de pleegouders hierin worden ondersteund.

Een ander onderzoek, ‘Zorgen voor Getraumatiseerde Kinderen’, onderzoekt in hoeverre deze training voor pleegouders helpt bij het omgaan met de problemen van getraumatiseerde pleegkinderen. De resultaten van deze onderzoeken suggereren dat pleegouders die worden ondersteund door dergelijke trainingen beter in staat zijn om met de uitdagingen om te gaan en de pleegzorgplaatsing stabiel te houden.

Samenwerking tussen ouders en pleegouders

Bij de opvoeding van pleegkinderen is het belangrijk dat ouders en pleegouders samenwerken. Gedeeld opvoederschap betekent dat ouders en pleegouders gelijkwaardig zijn en elkaars rol accepteren. Dit zorgt ervoor dat ouders een belangrijke rol kunnen blijven spelen in het leven van hun kind, ook als het kind in een pleeggezin woont. Het is belangrijk dat ouders en pleegouders van tevoren leren kennen en weten wat elkaars wensen zijn. Ook moet de onderlinge rolverdeling voor iedereen duidelijk zijn.

In het onderzoek ‘Jouw Gezin, Mijn Zorg?’ van de Christelijke Hogeschool Ede is een aanpak ontwikkeld genaamd de ‘relationele route tot gedeeld opvoederschap’. Deze aanpak stelt dat de ouder vanaf het moment van uithuisplaatsing tot de afronding van de plaatsing een plek heeft in de opvoeding van het kind. Ouders en gezinshuisouders krijgen begeleiding bij de opvoeding en leren om goed samen te werken. Deze aanpak heeft geleid tot een betere samenwerking tussen ouders en pleegouders, wat op zijn beurt weer helpt bij de opvoeding van het pleegkind.

De rol van trainingen en begeleiding

Voor pleegouders is het belangrijk om trainingen te volgen die hen helpen bij de opvoeding van pleegkinderen. XONAR biedt bijvoorbeeld een training aan genaamd ‘Zorgen voor Getraumatiseerde Kinderen’, die gericht is op het omgaan met de problemen van getraumatiseerde pleegkinderen. Ook zijn er trainingen beschikbaar over hechting, gedrag, trauma en samenwerking met ouders. Deze trainingen helpen pleegouders om beter om te gaan met de uitdagingen die ze tegenkomen bij de opvoeding van pleegkinderen.

Daarnaast is het belangrijk dat pleegzorgbegeleiders inzetten op de samenwerking tussen ouders en pleegouders. In het onderzoek ‘Jouw Gezin, Mijn Zorg?’ is gebleken dat een goede samenwerking tussen ouders en pleegouders de kans op een succesvolle pleegzorgplaatsing vergroot. Dit is vooral belangrijk bij pleegkinderen met externe problemen, zoals traumasensitief gedrag. Door de samenwerking te versterken, kunnen pleegouders en ouders beter omgaan met de uitdagingen die ze tegenkomen.

Conclusie

De opvoeding van pleegkinderen is een complexe taak, waarbij pleegouders vaak te maken krijgen met traumasensitieve gedragingen en onveilige gehechtheidsrelaties. Om deze uitdagingen het hoofd te bieden, zijn er verschillende interventies ontwikkeld, waaronder het PVO-programma en het PPI-programma. Deze interventies helpen pleegouders om beter om te gaan met de problemen die ze tegenkomen bij de opvoeding van pleegkinderen. Daarnaast is het belangrijk dat ouders en pleegouders samenwerken, zodat ouders een belangrijke rol kunnen blijven spelen in het leven van hun kind. Door trainingen en begeleiding te volgen, kunnen pleegouders zich beter voorbereiden op de uitdagingen van het pleegouderchap.

Bronnen

1. Pleegouders opvoeden met vallen en opstaan
2. Gedeeld opvoederschap van ouders en pleegouders
3. Trainingen en cursussen van XONAR
4. Relationele route versterkt samenwerking ouders en pleegouders
5. Ondersteuning pleegouders en pleegzorgbegeleiders
6. Informatie en hulp voor pleegouders
7. Back on the iRacing member site