Plastische opvoeding in het VVKSO: Doelen, werkvormen en praktijk

Inleiding

De plastische opvoeding is een essentieel onderdeel van het onderwijs in het Vlaamse Secundair Onderwijs (VVKSO), met als doel de ontwikkeling van de kinderen te stimuleren op het gebied van esthetische, psychomotorische en creatieve vaardigheden. In het kader van het VVKSO wordt deze vorming ingezet om leerlingen te laten werken aan artistieke vaardigheden, waardoor ze leren omgaan met materialen, technieken en visuele uitdrukking. De plastische opvoeding wordt opgenomen in de eindtermen en leerplannen, waarin de nadruk ligt op het aanleren van basisvaardigheden, het ontwikkelen van creativiteit en het versterken van de persoonlijke en sociale ontwikkeling van de leerlingen. In dit artikel wordt uitgelegd hoe de plastische opvoeding in het VVKSO werkt, welke doelen er zijn, en hoe deze in de praktijk gebracht wordt.

Eindtermen en leerplannen

In het kader van het VVKSO zijn de eindtermen van de plastische opvoeding gedefinieerd als onderdeel van het algemene leerplan. Deze eindtermen zijn bedoeld om de leerlingen te helpen hun kennis en vaardigheden in de plastische opvoeding te ontwikkelen. In het leerplan wordt aangegeven dat de plastische opvoeding gericht is op het aanleren van technieken, het versterken van de visuele waarneming en het stimuleren van creativiteit. De eindtermen zijn opgesplitst in verschillende categorieën, waaronder het aanleren van technieken, het leren werken met materialen, het ontwikkelen van een esthetische houding en het leren omgaan met kunstwerken.

In de eindtermen van de plastische opvoeding wordt ook aangegeven dat leerlingen in staat moeten zijn om een eindproduct te ontwikkelen, zoals een tekening, een schilderij of een sculptuur. Deze eindproducten worden vaak gedeeld met de klas, zodat de leerlingen kunnen leren omgaan met kritiek en feedback. De nadruk ligt op het leren werken met materialen, het ontwikkelen van een esthetische houding en het stimuleren van creativiteit.

Didactische werkvormen en leerstrategieën

Voor de plastische opvoeding zijn verschillende didactische werkvormen en leerstrategieën van toepassing. De leerkracht moet ervoor zorgen dat de leerlingen actief kunnen meewerken aan het leerproces en dat er ruimte is voor creativiteit. In de praktijk wordt vaak gewerkt met groepsopdrachten, individuele opdrachten en zelfstandig werken. Daarnaast wordt er vaak gewerkt met projecten, waarin de leerlingen een bepaalde uitdaging oplossen, zoals het maken van een kunstwerk dat een bepaalde thema weerspiegelt.

In de plastische opvoeding wordt ook vaak gebruikgemaakt van de klassieke didactische methode, waarbij de leerkracht de stof uitlegt en de leerlingen dit dan zelf proberen te verwerken. Daarnaast wordt er ook gewerkt met de zelfstandig werken, waarbij de leerlingen zelfstandig hun werk opkalemeren en dit dan met elkaar bespreiden. Dit helpt de leerlingen om zelfstandig te leren werken en te leren omgaan met fouten.

Werkvormen en technieken in de plastische opvoeding

In de plastische opvoeding worden verschillende werkvormen en technieken gebruikt. De leerlingen leren werken met verschillende materialen, zoals klei, papier, verf, verfkwasten, pincet, scharen en verf. Daarnaast leren ze technieken zoals schilderen, tekenen, knippen, plakken en schilderen met verf. Ook worden er technieken gebruikt zoals het maken van een sculptuur, het maken van een sierkist of het maken van een schilderij.

In de plastische opvoeding wordt ook vaak gewerkt met de klassieke technieken, zoals het tekenen van een persoon of een object. Daarnaast worden er ook moderne technieken gebruikt, zoals het maken van een digitale tekening of het maken van een schilderij met behulp van een computer. Deze technieken helpen de leerlingen om hun creativiteit te ontwikkelen en hun kennis van materialen en technieken te vergroten.

Creativiteit en visuele uitdrukking

Een van de belangrijkste doelen van de plastische opvoeding is het stimuleren van creativiteit en visuele uitdrukking. De leerlingen moeten leren om te denken in beelden en om hun gedachten en gevoelens op een visuele manier uit te drukken. Hierbij staat het leren van technieken en materialen centraal, maar ook het leren omgaan met kritiek en feedback. De leerlingen leren hierdoor hun eigen stijl en visuele expressie te ontwikkelen.

In de praktijk wordt er vaak gewerkt met thema’s, waarin de leerlingen een bepaalde uitdaging oplossen. Bijvoorbeeld: het maken van een kunstwerk dat een bepaalde emotie weerspiegelt, het maken van een kunstwerk dat een bepaald thema weerspiegelt, of het maken van een kunstwerk dat een bepaalde stijl weerspiegelt. Hierdoor leren de leerlingen om te denken in beelden en om hun gedachten en gevoelens op een visuele manier uit te drukken.

Samenwerking en communicatie

In de plastische opvoeding wordt ook aandacht besteed aan samenwerking en communicatie. De leerlingen leren werken in groepjes en leren omgaan met kritiek en feedback. Daarnaast leren ze ook hun eigen werk en het werk van anderen te beoordelen. Hierdoor ontwikkelen de leerlingen hun communicatieve vaardigheden en leren ze omgaan met verschillende perspectieven.

In de praktijk wordt er vaak gewerkt met groepsopdrachten, waarin de leerlingen samenwerken aan een bepaalde uitdaging. Daarnaast worden er ook opdrachten gegeven waarin de leerlingen hun eigen werk en het werk van anderen moeten beoordelen. Hierdoor leren de leerlingen omgaan met kritiek en feedback en leren ze hun eigen stijl en visuele expressie te ontwikkelen.

Beoordeling en evaluatie

In de plastische opvoeding wordt ook aandacht besteed aan beoordeling en evaluatie. De leerkracht moet ervoor zorgen dat de leerlingen leren omgaan met kritiek en feedback. Daarnaast moet de leerkracht ook de voortgang van de leerlingen beoordelen en beoordelingscriteria vaststellen. Hierbij wordt aangegeven wat de leerlingen moeten kunnen en hoe ze dit moeten laten zien.

In de praktijk wordt er vaak gewerkt met beoordelingscriteria, waarin aangegeven wordt wat de leerlingen moeten kunnen en hoe ze dit moeten laten zien. Daarnaast wordt er ook gewerkt met feedback, waarin de leerkracht de leerlingen helpt om hun werk te verbeteren en hun creativiteit te ontwikkelen.

Conclusie

De plastische opvoeding in het VVKSO speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van de leerlingen op het gebied van esthetische, psychomotorische en creatieve vaardigheden. De eindtermen en leerplannen leggen vast wat de leerlingen moeten kunnen en hoe ze dit moeten laten zien. De plastische opvoeding wordt opgenomen in het algemene leerplan en wordt ingezet om de leerlingen te helpen hun kennis en vaardigheden te ontwikkelen. De nadruk ligt op het aanleren van technieken, het ontwikkelen van creativiteit en het versterken van de persoonlijke en sociale ontwikkeling van de leerlingen. De plastische opvoeding is dus een essentieel onderdeel van het onderwijs in het VVKSO.

Bronnen

1. Lerarenpagina
2. Onderwijs Vlaanderen - Onderwijs Vlaanderen hfst. 4
3. Plastische opvoeding - Eindtermen
4. Eindtermen plastische opvoeding