PDD-NOS: Oorzaken, opvoeding en omgang met ontwikkelingsproblemen

PDD-NOS, afgekort van Pervasive Developmental Disorder – Not Otherwise Specified, is een ontwikkelingsstoornis die behoort tot het bredere spectrum van autisme. De term wordt tegenwoordig niet meer gebruikt in de medische wereld, omdat de grenzen tussen PDD-NOS en autisme onduidelijk zijn. In plaats daarvan wordt tegenwoordig gesproken over autismespectrumstoornissen (ASS). In dit artikel wordt ingegaan op de oorzaken van PDD-NOS, de opvoeding en het omgaan met kinderen met deze stoornis, op basis van de beschikbare informatie uit de bronnen.

Oorzaken van PDD-NOS

De oorzaak van PDD-NOS is niet volledig duidelijk, maar er wordt aangenomen dat zowel erfelijkheid als omgevingsfactoren een rol spelen. Volgens bron [5] wordt aangenomen dat PDD-NOS in hoge mate erfelijk is, met een inschatting van 80-90% erfelijkheid. Dit betekent dat er waarschijnlijk honderden verschillende genen betrokken zijn bij het ontstaan van de stoornis. Daarnaast kunnen omgevingsfactoren zoals vroeggeboorte, de leeftijd van de vader tijdens de conceptie, diabetes bij de moeder, een verhoogde activiteit van het immuunsysteem van de moeder, bepaalde giftige stoffen, een tekort aan vitamine D bij de moeder en het slikken van bepaalde medicijnen tijdens de zwangerschap een rol kunnen spelen. Het is echter nog onduidelijk of deze factoren causaal verband hebben met PDD-NOS.

Een andere theorie die ooit populair was, is de zogeheten ‘koelkastmoeder-theorie’. Deze theorie stelde dat autisme ontstaat bij kinderen die niet veilig zijn gehecht met hun ouders, vooral met de moeder. Het werd gedacht dat deze moeders koud en afstandelijk waren, wat leidde tot een onvoldoende ontwikkeling van het kind op sociaal en emotioneel gebied. Deze theorie is door de wetenschap ontkracht, maar heeft in het verleden veel schade aangericht aan moeders die onterecht als verantwoordelijk werden beschouwd voor het gedrag van hun kinderen.

Kenmerken van PDD-NOS

Kinderen met PDD-NOS ervaren de wereld anders en hebben behoefte aan een grote mate van voorspelbaarheid en zekerheid. Ze houden zich bij voorkeur vast aan vaste regels en patronen en zijn minder flexibel in de aanpassing aan omstandigheden die veranderen. Driftbuien en angsten komen bij hen meer dan gemiddeld voor. Volgens bron [5] zijn belangrijke kenmerken van PDD-NOS onder andere sociaal-emotionele ontwikkelingsachterstanden, zoals onhandig sociaal gedrag, onzekerheid en angst in nieuwe sociale situaties, weinig begrip van non-verbale sociale signalen, beperkte sociale initiatiefneming en sociale rigiditeit. Daarnaast kunnen over- of ondergevoeligheid voor zintuiglijke prikkels, een trage en typische taalontwikkeling en motorische ontwikkelingsachterstand voorkomen.

Kinderen met PDD-NOS kunnen opvallen door onhandig en angstig gedrag in sociale situaties, weinig begrip en gebruik van non-verbale signalen, het niet of nauwelijks leren van sociale ervaringen, het ontbreken van wederkerigheid in het contact, een eenzame, gesloten indruk te maken, zich angstig te tonen voor veranderingen, fanatiek vasthouden aan bepaalde routines, zich koppig en driftig te uiten, een eenzijdige belangstelling te tonen, rigide en dwangmatige gedragspatronen ontwikkelen, overgevoeligheid voor zintuiglijke prikkels, of juist weinig gevoeligheid voor geluiden, beelden, temperaturen of aanrakingen, een trage taalontwikkeling, eigenaardig, ouwelijk taalgebruik, taal in alle gevallen letterlijk te nemen, en een onhandige, stijve motoriek.

Opvoeding en omgang met kinderen met PDD-NOS

Kinderen met PDD-NOS hebben behoefte aan een aangepaste opvoeding en onderwijs. De heersende opvatting is dat stoornissen in het autistisch spectrum (ASS) in principe onveranderlijk zijn. Daardoor richt de aanpak zich op het onderzoeken en vervolgens benutten van de in verschillende mate beperkte ontwikkelingsmogelijkheden en het leren accepteren van beperkingen door het aanpassen van de leef- en leeromgeving. Voor ouders en leerkrachten is het belangrijk om te weten wat hun rechten zijn en hoe ze kunnen zorgen voor een passend onderwijs en begeleiding.

Sinds de invoering van passend onderwijs zijn scholen verplicht om voor iedere leerling een geschikte plek te vinden. Kinderen met bijvoorbeeld autisme zoals PDD-NOS moeten zoveel mogelijk op een reguliere school terechtkomen. Maar vaak lopen ouders van een kind met een beperking hierin vast. Met als gevolg dat kinderen thuis zitten, of tegen hun zin naar speciaal onderwijs gaan. Steunpunt Onderwijs helpt ouders om de drempels uit de weg te ruimen. Veel ouders ervaren problemen als ze hun kind met een beperking willen aanmelden op een school, of als er hulpmiddelen of ondersteuning nodig zijn. Ouders voelen zich daar vaak erg alleen in staan. Ze weten niet wat hun rechten zijn.

De rol van ouders en onderwijs

Ouders van kinderen met PDD-NOS moeten zich bewust zijn van de uitdagingen die hun kind met zich meebrengt. Volgens bron [1] is ieder kind met autisme, en ook PDD-NOS, uniek. Iedereen met PDD-NOS loopt tegen 'eigen' specifieke beperkingen aan. Een aantal beperkingen hiervan kunnen zijn: sociale problemen, taalontwikkeling, motorische ontwikkeling, over- of ondergevoeligheid voor zintuiglijke prikkels, en angst. Ouders moeten leren omgaan met deze problemen en een passende omgeving creëren voor hun kind.

De opvoeding van kinderen met PDD-NOS vereist veel geduld, begrip en aanpassingen. Kinderen met deze stoornis functioneren vaak onder hun niveau op school, waardoor ze extra ondersteuning en begeleiding nodig hebben. Het is belangrijk dat ouders en leerkrachten samenwerken om een aangepaste leeromgeving te creëren. Daarnaast is het belangrijk om de kinderen te leren omgaan met hun beperkingen en om hen te ondersteunen bij het opbouwen van sociale vaardigheden.

Samenwerking en ondersteuning

De samenwerking tussen ouders, onderwijs, jeugdwerkers en artsen is cruciaal bij het omgaan met kinderen met PDD-NOS. Volgens bron [5] is het belangrijk om kinderen na de puberteit opnieuw te onderzoeken, omdat de klachten kunnen veranderen. De behandeling moet worden aangepast wanneer de klachten veranderen. Daarnaast benadrukt onderzoekers dat jongeren waarbij de diagnose PDD-NOS na verloop van jaren niet meer gesteld kan worden, niet als ‘genezen’ mogen worden beschouwd, omdat ze veelal belemmerd zijn in het dagelijks leven door verminderd sociaal contact.

Bij de opvoeding van kinderen met PDD-NOS is het belangrijk om hen te leren omgaan met hun beperkingen. Daarnaast is het belangrijk om hen te ondersteunen bij het opbouwen van sociale vaardigheden. Er zijn verschillende hulpmiddelen en begeleidingsopties beschikbaar, waaronder specifieke onderwijsondelingen, psychologische ondersteuning en behandeling.

Conclusie

PDD-NOS is een ontwikkelingsstoornis die behoort tot het bredere spectrum van autisme. De oorzaak van PDD-NOS is niet volledig duidelijk, maar wordt aangenomen dat zowel erfelijkheid als omgevingsfactoren een rol spelen. Kinderen met PDD-NOS hebben behoefte aan een aangepaste opvoeding en onderwijs, waarbij zowel ouders als leerkrachten een belangrijke rol spelen. De samenwerking tussen ouders, onderwijs, jeugdwerkers en artsen is cruciaal bij het omgaan met kinderen met deze stoornis. Het is belangrijk dat ouders en leerkrachten leren omgaan met de uitdagingen die deze kinderen met zich meebrengen en een passende omgeving creëren.

Bronnen

1. https://gehandicaptekind.nl/wat-is-PDD-NOS
2. https://balansdigitaal.nl/kennisbank/ontwikkelingsproblemen/welke-ontwikkelingsproblemen-zijn-er/wat-is-pdd-nos
3. https://www.wegwijzer-autisme.nl/wat-is-pdd-nos
4. https://www.autisme.nl/over-autisme/wat-is-autisme/hoe-komt-autisme/
5. https://plpo.nl/2016/02/18/pdd-nos-altijd-pdd-nos/
6. https://www.henw.org/artikelen/pdd-nos
7. https://www.autisme.nl/over-autisme/wat-is-autisme/pdd-nos/
8. https://www.wegwijzer-autisme.nl/aanbod/website-voor-ouders-van-kinderen-met-pdd-nos-hulp-bij-ass-pdd-nos