Tics bij jonge kinderen: inzicht, herkenning en omgang

Tics zijn plotselinge, snelle en herhaalde bewegingen of geluiden die een kind onbewust maakt. Deze onvoorzichtige reacties kunnen zowel motorisch als vocaal zijn en voorkomen bij jonge kinderen, waaronder driejarigen. Voor ouders is het vaak verontrustend om te zien dat hun kind plotseling een tic begint te vertonen. Het begrijpen van wat tics zijn, hoe ze ontstaan en hoe ouders hiermee om kunnen gaan, is essentieel om het kind zowel emotioneel als fysiek te ondersteunen.

Wat zijn tics?

Tics zijn onbewuste, herhaalde bewegingen of geluiden die een kind maakt. Ze kunnen kortdurend zijn (voorbijgaand) of zich uitbreiden tot chronische ticstoornissen. Volgens de bronnen is het schatting dat ongeveer 3% van de kinderen tics vertoont. Vaak verschijnen tics rond de leeftijd van 6 jaar, maar ze kunnen ook bij jongere kinderen voorkomen. Bij jonge kinderen zoals een 3-jarige is het meestal een voorbijgaande tic, die meestal binnen een paar maanden verdwijnt.

De meest voorkomende tics bij kinderen zijn:

1. Oog knipperen of rollen met de ogen
2. Hoofdschudden
3. Grimassen trekken of trekken met de neus
4. Kuchen of keelschrapen
5. De neus ophalen of snuffen

Tics worden vaak voorafgegaan door een onrustig gevoel, dat het kind moeilijk kan tegenhouden. Dit betekent dat de tic niet volledig onder controle is. Ouders kunnen zich zorgen maken, maar het is belangrijk om te weten dat de meeste tics tijdelijk zijn en meestal vanzelf verdwijnen.

Hoe ontstaan tics bij jonge kinderen?

De oorzaak van tics bij jonge kinderen is vaak een kleine storing in de hersenen. Het brein stuurt onwillekeurig een signaal dat leidt tot een beweging of geluid, terwijl het kind dit niet wil. De frequentie van tics kan variëren, afhankelijk van de situatie. Bijvoorbeeld, tics kunnen verergeren bij stress of vermoeidheid. Tijdens stressvolle momenten zoals een schoolreisje of bij een belangrijk gebeurtenis, kan het kind meer last van tics ondervinden.

Er is ook een genetische factor bij tics. Als een van de ouders last heeft gehad van tics, is de kans groter dat ook het kind er last van krijgt. Bij het syndroom van Gilles de la Tourette is de kans zelfs 30%. Bij jonge kinderen is het echter meestal een voorbijgaande ticstoornis en niet het syndroom van Gilles de la Tourette.

Tics en emotionele factoren

Emotionele factoren zoals stress, angst en zelfs positieve emoties zoals enthousiasme kunnen tics verergeren. Positieve gebeurtenissen, zoals een schoolreisje of een verjaardag, kunnen de tics tijdelijk verhogen. Ouders en opvoeders moeten hier rekening mee houden. Het is belangrijk om het kind niet in stress te brengen, maar tegelijkertijd ook niet te vermijden om het kind te stimuleren. De meeste kinderen met tics leren hoe ze hiermee om kunnen gaan, vooral als de omgeving het gedrag begrijpt en accepteert.

Tics en ontwikkelingsstoornissen

Tics kunnen samenhangen met andere ontwikkelingsproblemen zoals ADHD, dwangstoornissen of autisme. Bij jonge kinderen is het vaak moeilijk om te bepalen of de tics een geïsoleerd probleem zijn of deel uitmaken van een bredere ontwikkelingsstoornis. Bijvoorbeeld, bij ADHD kunnen tics verergen door medicatie zoals Ritalin. In sommige gevallen kan het gebruik van medicatie leiden tot een toename van tics, wat ouders extra zorgen kan opleveren. Het is daarom belangrijk om met een kinderarts te overleggen als tics plotseling verergeren of zich anders gedragen.

Wat te doen tegen tics bij je kind?

Ouders kunnen een aantal strategieën toepassen om tics bij jonge kinderen te ondersteunen:

• Geen aandacht geven aan de tics. Als ouders aandacht geven aan de tic, kan het erger worden. Het is beter om de tic te negeren en het kind te ondersteunen zonder het gedrag te benadrukken.
• Vertrouwen opbouwen bij het kind. Het kind moet begrijpen dat het niet expres een tic heeft en dat het niet gecorrigeerd hoeft te worden. Het is belangrijk om het kind te leren dat tics een normale variatie zijn en niet iets om te verbannen.
• Stress verminderen. Stress is een bekende trigger voor tics. Ouders kunnen dit verminderen door het kind te helpen met rustige activiteiten, zoals kinderyoga of ontspanningstechnieken.
• Samenwerken met de school. Als een kind tics heeft, kan het handig zijn om samen te werken met de leerkracht. Het kind kan bijvoorbeeld een andere plek in de klas krijgen om ongemak te vermijden.
• Zelfvertrouwen en communicatie stimuleren. Het kind kan leren om met andere kinderen te communiceren over de tics. Bijvoorbeeld, het kind kan leren om te zeggen: “Dat zijn tics, daar kan ik niks aan doen.”

Tics en sociale aspecten

Tics kunnen sociale uitdagingen met zich meebrengen, vooral bij jonge kinderen. Andere kinderen kunnen de tics niet begrijpen en het kind kan zich buitengesloten of belachelijk gemaakt voelen. Ouders en opvoeders moeten hier extra aandacht aan besteden. Het is belangrijk om het kind te ondersteunen bij het opbouwen van zelfvertrouwen en het begrijpen van de tics. Het kind moet leren om met tics te leven en niet te laten beïnvloeden door de reacties van anderen.

Tics en behandeling

In de meeste gevallen is er geen medische behandeling nodig voor tics bij jonge kinderen. De meeste tics verdwijnen vanzelf. Als de tics echter ernstig zijn of het kind veel last ervan heeft, kan gedragsbehandeling of medische ondersteuning overwogen worden. Gedragsbehandeling richt zich op het verlagen van de intensiteit van tics door het kind te helpen om met het onrustige gevoel om te gaan dat voorafgaat aan de tic. Dit helpt het kind om de drang te tolereren en de tics te verminderen.

Er zijn ook studies waarin het effect van supplementen zoals L-theanine en vitamine B6 onderzocht is. Deze supplementen kunnen helpen bij tics die gepaard gaan met angstklachten. In sommige gevallen is het gebruik van CBD-olie onderzocht als ondersteuning bij ticstoornissen. Hoewel er veelbelovend onderzoek is, is het belangrijk om dit altijd in overleg met een arts te doen.

Tics en sociale media

Er zijn recente observaties dat tics kunnen versterkt worden door sociale media zoals TikTok. Kinderen die veel tijd doorbrengen op sociale netwerken kunnen plotseling tics vertonen, vooral complexe tics zoals het herhalen van woorden of bewegingen. Ouders moeten hier aandacht aan besteden en het kind helpen om een evenwicht te vinden tussen het gebruik van sociale media en andere activiteiten.

Conclusie

Tics bij jonge kinderen zijn een tijdelijke en vaak onschuldige aandoening. Ouders en opvoeders kunnen veel doen om het kind te ondersteunen, zowel emotioneel als praktisch. Het is belangrijk om tics niet te benadrukken, stress te verminderen en het kind te helpen met het opbouwen van zelfvertrouwen. De meeste tics verdwijnen vanzelf, maar als de tics verergeren of het kind veel last ervan heeft, is het verstandig om medische ondersteuning te zoeken. Tics zijn geen teken van ziekte of zwakte, maar een variatie in het gedrag dat met begrip en steun verwerkt kan worden.

Bronnen

1. Tics bij kinderen, en wat je ertegen kunt doen
2. L-theanine ook van invloed op tics en angstklachten bij kinderen
3. Dry needling bij kinderen
4. Tourette syndroom
5. Tics bij kinderen ervaring
6. Geneeskunde handleiding start
7. Kinder-tienerkamp 2025
8. CBD olie bij ticstoornissen
9. Meer tics bij gebruikers van de TikTok-app
10. Ketnet junior doe-expo met Tik-Tak en Sarah
11. Spitsuur Marije Jelle Drie kinderen
12. Ticstoornissen en de rol van hersenafwijkingen
13. ADHD-tics door Ritalin
14. Gilles de la Tourette Laura Leonie