Tekenbeet bij een kind van 3 jaar: herkenning, verwijdering en preventie

Tekenbeten zijn een steeds groter wordend gezondheidsprobleem in Nederland, vooral in de lente en zomermaanden. Kinderen die veel tijd doorbrengen in de natuur, zoals tijdens wandelingen, speeluren in de tuin of bezoeken aan het park, lopen het risico op een tekenbeet. Voor jonge kinderen, zoals een 3-jarige, zijn tekenbeten extra belangrijk om op te letten, omdat de symptomen van de ziekte van Lyme bij kinderen vaak onherkenbaar zijn of snel verergeren kunnen. In dit artikel geven we een overzicht van hoe ouders, opvoeders en kinderopvangers tekenbeten bij een 3-jarig kind herkennen, veilig verwijderen en hoe ze de kans op een tekenbeet kunnen verkleinen.

Hoe ontdek je een tekenbeet bij een kind van 3 jaar?

Een tekenbeet is vaak moeilijk op te merken bij jonge kinderen, omdat de teek klein is en de beet meestal geen directe pijn of jeuk veroorzaakt. Teken scheiden een verdovende stof af tijdens het bijten, waardoor de beet vaak pas uren of dagen later duidelijk wordt. Ouders en opzichters moeten na activiteiten in de natuur, zoals wandelingen of speeluren in de tuin, het lichaam van het kind grondig controleren.

Waar zoeken?

Teken hebben voorkeur voor bepaalde lichaamsplekken, zoals: - Oksels - Knieholtes - Bilspleet - Achter de oren - De haargrens in de nek - De randen van de ondergoed

Bij een 3-jarig kind is het verstandig om met een spiegeltje en eventueel een vergrootglas te controleren, omdat het kind zichzelf niet goed kan controleren. Ook is het belangrijk om kleding te controleren, omdat teken soms op kleding zitten en later pas op het lichaam terechtkomen.

Wat zie je bij een tekenbeet?

Een tekenbeet is vaak niet meteen duidelijk zichtbaar. Je kunt een klein rood plekje of bultje op de huid zien, met soms een donker puntje in het midden. Als de teek langdurig vastzit, kan er een rode, ringvormige uitslag ontstaan, die langzaam groter wordt. Deze uitslag, ook bekend als erythema migrans, is een duidelijk teken van een mogelijke ziekte van Lyme. Ouders moeten dit opmerken en dan contact opnemen met de huisarts.

Hoe verwijder je een tekenbeet bij een 3-jarig kind?

Het snel verwijderen van een teek is essentieel om het risico op overdracht van ziekteverwekkers te verkleinen. Hoe sneller de teek verwijderd wordt, hoe kleiner de kans op infectie. Bij een 3-jarig kind is het belangrijk om voorzichtig te werk te gaan, omdat het kind zich mogelijk niet stil kan houden.

Stappen bij het verwijderen van een teek

1. Gebruik een puntig pincet of een speciale tekenverwijderaar: Dit is de meest effectieve manier om een teek veilig te verwijderen.
2. Pak de teek zo dicht mogelijk bij de huid vast: Houd de teek vast bij de kop, niet bij de lichaamsdelen. Dit vermindert het risico op het laten achterblijven van een deel van de teek.
3. Trek de teek er rustig en in een rechte beweging uit: Vermijd het draaien of trekken aan de teek. Dit kan leiden tot het breken van de teek in de huid.
4. Ontsmet de beetplek: Gebruik alcohol of jodium om de plek te ontinfecteren.
5. Noteer de datum van de beet en maak eventueel een foto: Dit helpt bij het volgen van eventuele ontwikkelingen in de komende weken.
6. Houd de plek van de beet 3 maanden in de gaten: Controleer of er verkleuring of symptomen optreden die wijzen op de ziekte van Lyme.

Belangrijk: geen alcohol of olie gebruiken vóór verwijdering

De gebruiksaanwijzing van het RIVM geeft aan dat het gebruik van alcohol, olie of jodium vóór het verwijderen van de teek niet aanbevolen is. Dit kan de teek ertoe aanzetten om zijn kop dieper in de huid te duwen of de bacterie sneller over te dragen.

Wat moet je doen na het verwijderen van een teek?

Na het verwijderen van een teek is het belangrijk om de beetplek goed te controleren en eventuele klachten te herkennen. Het RIVM geeft aan dat ouders naar de huisarts moeten gaan als één van de volgende klachten optreedt: - Een verkleuring van de huid op de plek van de beet die groter wordt - Koorts, eventueel met spier- en gewrichtspijn, in de eerste weken na de beet - Later, eventueel gewrichtsklachten, huidklachten, zenuwklachten of hartklachten, die wijzen op een niet behandelde ziekte van Lyme

Bij een 3-jarig kind is het belangrijk om te letten op veranderingen in gedrag, zoals vermoeidheid, koorts of onwilligheid om te spelen. Deze klachten kunnen indirect wijzen op de ziekte van Lyme.

Hoe voorkom je tekenbeten bij jonge kinderen?

Het voorkomen van tekenbeten is essentieel, vooral bij jonge kinderen die nog niet goed begrijpen hoe ze zich moeten beschermen. Hier zijn een aantal aanbevelingen:

1. Gebruik van anti-tekenmiddelen

Er zijn anti-tekenmiddelen die geschikt zijn voor kinderen vanaf 3 maanden. Deze middelen bevatten vaak werkzame stoffen zoals DEET of icaridine, maar voor jonge kinderen is het aan te raden om gebruik te maken van producten zonder DEET, zoals citriodiol of ethylbutylacetylaminopropionaat. Deze stoffen zijn veiliger voor jonge kinderen en zwangere vrouwen.

Een aanbevolen product is Care Plus ANTI-INSECT NATURAL SPRAY, dat geschikt is voor kinderen vanaf 3 maanden en ook bescherming biedt tegen muggen. Het gebruik van anti-tekenmiddelen moet altijd volgens de gebruiksaanwijzing gebeuren. Het middel moet niet in de ogen, mond of neus terechtkomen en bij jonge kinderen is het beter om het middel op de kleding aan te brengen in plaats van op de huid.

2. Kleding en omgeving

Bij jonge kinderen is het aan te raden om lichte, dichte kleding te dragen. Denk aan een lange broek, lange mouwen en dichte schoenen. De broekspijpen kunnen ingeschoond worden om te verhinderen dat teken via het kleding onder de huid terechtkomen. Lichte kleding is ook handig, omdat teken beter zichtbaar zijn.

Bij het opstellen van een speelplek in de tuin of het park is het verstandig om te letten op het aanwezige struikgewas en hoge gras. Teek komen vaak voor in deze gebieden. Het is aan te raden om kinderen te begeleiden bij het spelen in deze gebieden en regelmatig te controleren of ze teken op of in hun lichaam hebben.

3. Verwijderen van teken uit kleding en omgeving

Als een teek op kleding zit, kan deze gedood worden door de kleding te wassen op 60 graden of langer in de wasdroger te zetten. Dit is belangrijk, omdat teken anders opnieuw op het lichaam van het kind kunnen kruipen.

4. Melding van tekenbeten

Het RIVM en Tekenradar.nl bieden platforms waar ouders hun tekenbeten kunnen melden. Dit helpt bij het volgen van de tekenpopulatie in Nederland en de risico’s per regio. Ouders kunnen deze websites raadplegen voor aanvullende informatie over tekenbeten en hoe ze zich kunnen beschermen.

Tekenbeten en de ziekte van Lyme

De ziekte van Lyme is een bacteriële infectie die wordt overgedragen via een teek. Bij jonge kinderen kan de ziekte van Lyme zich snel ontwikkelen, wat maakt dat het belangrijk is om tekenbeten vroegtijdig te herkennen en te behandelen.

Symptomen van de ziekte van Lyme bij kinderen

De symptomen van de ziekte van Lyme bij kinderen kunnen variëren, maar de meest voorkomende zijn: - Een rode, ringvormige uitslag rond de beetplek - Koorts - Spier- of gewrichtspijn - Vermoeidheid - Eventueel zenuw- of hartklachten bij latere stadia

Als de ziekte niet vroegtijdig wordt behandeld met antibiotica, kan het leiden tot ernstigere complicaties. Het is daarom belangrijk om bij het ontdekken van een tekenbeet de huid in de komende drie maanden goed te controleren en bij twijfel contact op te nemen met de huisarts.

Conclusie

Tekenbeten bij jonge kinderen, zoals een 3-jarige, zijn een reëel gezondheidsrisico, maar met de juiste voorzorgsmaatregelen kunnen ouders en opvoeders dit risico verkleinen. Het snel herkennen en verwijderen van teken, het gebruik van geschikte anti-tekenmiddelen en het voorkomen van tekenbeten door het dragen van geschikte kleding zijn essentieel. Buitenactiviteiten in de natuur zijn gezond en leerzaam voor kinderen, maar het is belangrijk om te letten op de aanwezigheid van teken. Door het lichaam van het kind regelmatig te controleren en eventuele tekenbeten snel te verwijderen, kunnen ouders ervoor zorgen dat hun kind veilig en gezond in de natuur kan spelen.

## Bronnen

1. RIVM: Tekenbeten
2. Kampeer Magazine: Een tekenbeet – hoe verwijder je de teek en hoe voorkom je het?
3. Linda: Teken actief – zo bescherm je jezelf
4. Tekenbeetziekten.nl: We verwijderen teken sneller dan 10 jaar geleden
5. AmbuWerk.nl: Alles wat je moet weten over teken en de risicos
6. BNNVARA: Meer kans op tekenbeten – let op als je een tekenmiddel gebruikt
7. Gezondheidsnet.nl: Komende weken meer tekenbeten verwacht
8. Telegraaf.nl: Tekenbeet – dit moet je wel en niet doen
9. Noorderland.nl: Het is weer tekenseizoen – dit moet je doen bij een tekenbeet
10. RIVM: Vragen en antwoorden
11. RIVM: Verwijderen van een tekenbeet
12. RIVM: Teken worden sneller verwijderd
13. Telegraaf.nl: RIVM waarschuwt voor oprukkende teken – hier loop je het meeste risico
14. NPOKENNIS.nl: Wat zijn de symptomen van de ziekte van Lyme