Programma’s over opvoeden in 2017: verschillende stijlen en methoden
juli 10, 2025
In de jaren van de basisschoolleeftijd, van 4 tot 12 jaar, ontwikkelen kinderen zich snel op sociaal, emotioneel en cognitief vlak. In deze fase spelen opvoedingsvragen een cruciale rol in het vormgeven van hun persoonlijkheid, gedrag en sociale vaardigheden. De handleiding Opvoedingsvragen 4 tot 12-jarigen biedt opvoeders een praktische en gestructureerde aanpak om met deze uitdagingen om te gaan. Het boek is gericht op opvoeders, ouders, leerkrachten en anderen die betrokken zijn bij de opvoeding van kinderen in deze leeftijd. Het boek ondersteunt opvoeders bij het analyseren van opvoedingsvragen, het begrijpen van psychologische processen en het zoeken naar praktische oplossingen. De inhoud is gebaseerd op de ervaringen en kennis van de auteur, Marleen Oosterhof-van der Poel, die gespecialiseerd is in jeugdgezondheidszorg, jeugdzorg en GGZ. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de kernideeën en aanpakmethoden die in het boek worden gepresenteerd.
In de basisschoolleeftijd worden kinderen steeds bewuster van zichzelf en hun omgeving. Ze leren zich te verstaan in een wereld waarin verschillen tussen hen en anderen belangrijk zijn. Ze identificeren zich met opvoeders en leeftijdsgenoten en willen vaak niet afwijken van hun omgeving, wat op zijn beurt een risico kan vormen op hun eigen persoonlijkheidsontwikkeling. Hierin zit de kern van het boek: kinderen ondersteunen om sociaal emotioneel gezond en weerbaar in het leven te staan. Het boek benadruit dat opvoeding in deze fase cruciaal is voor het vormgeven van een sterke persoonlijkheid, empathie en respect voor anderen.
Het boek is opgebouwd rond een aantal belangrijke opvoedingsthema’s. Voor elk thema worden eerst vragen gesteld die opvoeders helpen bij de analyse van het probleem. Vervolgens worden inzichten gegeven over de psychologische processen die spelen en de mogelijke gevolgen op de lange termijn. Aan het eind van elk hoofdstuk worden praktische aanpakmethoden, genoemd als "handvatten", aangeboden. Deze methode maakt het mogelijk om opvoedingsvragen te beantwoorden op een gestructureerde manier, zonder te veel theorie te gebruiken.
Een van de kernproblemen in de opvoeding van kinderen is het omgaan met straffen en belonen. Het boek legt uit dat kinderen vaak moeite hebben met het begrijpen van de consequenties van hun gedrag. De opvoeder moet hierbij helpen door duidelijk te maken wat er gebeurt als een kind zich goed of slecht gedraagt. Beloningen kunnen het gedrag van kinderen versterken, terwijl straffen helpen om ongewenst gedrag te vermijden. Het boek geeft aan dat het belangrijk is om consistent te zijn in de toepassing van beloningen en straffen, zodat kinderen een duidelijk beeld krijgen van wat ze mogen verwachten.
Boosheid en agressie zijn veelvoorkomende problemen bij jonge kinderen. Het boek benadruit dat kinderen deze emoties vaak niet kunnen uitleggen of beheersen. Opvoeders moeten hierbij helpen door kinderen te leren om hun gevoelens te erkennen en te benoemen. Het is belangrijk om te leren omgaan met boosheid zonder agressief gedrag. De opvoeder dient een veilige omgeving te bieden waarin kinderen hun emoties kunnen uiten en leren omgaan met conflicten.
Pesten en angsten zijn problemen die vaak voorkomen in de basisschoolleeftijd. Het boek benadruit dat kinderen die te maken krijgen met pesten vaak emotioneel kwetsbaar zijn. De opvoeder moet hierbij helpen door te luisteren en te ondersteunen. Angsten kunnen worden geïdentificeerd en beheersd door kinderen te leren om hun angst te benoemen en te leren omgaan met onzekerheid. Het is belangrijk om kinderen te laten weten dat het normaal is om bang te zijn, maar dat ze ook hulp kunnen krijgen als het nodig is.
Het boek is zeer praktisch van opzet, wat betekent dat het gericht is op de dagelijkse opvoedingsuitdagingen. Het biedt opvoeders een reeks handvatten om met deze problemen om te gaan. Deze handvatten zijn gericht op de praktische aanpak van opvoedingsvragen. Het boek geeft aan dat het belangrijk is om te leren omgaan met verschillende situaties, zowel op school als thuis. De opvoeder moet in staat zijn om op een constructieve manier met kinderen om te gaan, zodat ze zich veilig en beveiligd voelen.
Het boek is gericht op een brede groep mensen die betrokken zijn bij de opvoeding van 4 tot 12-jarigen, waaronder (gast)ouders, leerkrachten, artsen, verpleegkundigen, leidsters van naschoolse opvang, jeugdwelzijnswerkers en preventiewerkers in de jeugdzorg en GGZ. De auteur, Marleen Oosterhof-van der Poel, heeft jarenlang gewerkt in de jeugdgezondheidszorg en heeft veel ervaring opgedaan in de opvoeding van jonge kinderen. Ze heeft een pioniersfunctie gehad in de methodiekontwikkeling van (ortho)pedagogische thuisbegeleiding en werkt momenteel freelance in verschillende werkvelden, zowel in Nederland als in Roemenië.
In het boek worden verschillende interventies aangeboden, afhankelijk van de leeftijdsfase en het soort opvoedingsvraag. Voorbeeld hiervan zijn preventieTriple P, lichte hulpTriple P, en andere methoden die gericht zijn op het begeleiden van opvoeders bij het omgaan met problemen. De interventies zijn gericht op het voorkomen van problemen, het bieden van hulp en het ondersteunend optreden. De auteur benadruit dat het belangrijk is om een duidelijke verbinding te leggen tussen de behoeften van kinderen en de beschikbare interventies.
De handleiding Opvoedingsvragen 4 tot 12-jarigen biedt opvoeders een praktische en gestructureerde aanpak om met de opvoedingsuitdagingen in de basisschoolleeftijd om te gaan. Het boek benadrukt de belangrijkheid van sociaal emotionele ontwikkeling en helpt opvoeders bij het analyseren van opvoedingsvragen. De inhoud is gebaseerd op de ervaringen en kennis van de auteur, die gespecialiseerd is in jeugdgezondheidszorg, jeugdzorg en GGZ. Het boek is gericht op een brede groep mensen die betrokken zijn bij de opvoeding van kinderen in deze leeftijd en biedt praktische handvatten om met problemen om te gaan. Het is een waardevol hulpmiddel voor opvoeders die hun werk met kinderen efficiënter en effectiever willen maken.
Wie niet van een kind geniet, ziet het allermooiste niet