De positie en opvoeding van kinderen in Italië: culturele verschillen en uitdagingen
juli 10, 2025
De rol van vaders in de opvoeding van kinderen is sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw sterk in het oog gelopen, maar in het verleden werd de bijdrage van vaders vaak onderschat of genegeerd. Uit onderzoek blijkt echter dat vaders een unieke en onmisbare rol kunnen spelen bij de ontwikkeling van kinderen. In dit artikel wordt ingegaan op de invloed van opvoeding zonder vader, op basis van wetenschappelijke gegevens en onderzoeken die in de bronnen zijn opgenomen.
Inleiding
De opvoeding van kinderen wordt vaak geassocieerd met moeders, terwijl vaders vaak op de achtergrond blijven. Dit heeft gevolgen voor de ontwikkeling van kinderen, met name als de vader afwezig is of niet betrokken raakt bij de opvoeding. Onderzoek wijst uit dat vaders op verschillende manieren bijdragen aan het welzijn, de sociale ontwikkeling, het leren en het gedrag van kinderen. In dit artikel worden de belangrijkste conclusies en aanbevelingen uit onderzoek naar opvoeding zonder vader toegelicht.
De rol van vaders in de opvoeding
In de jaren tachtig van de vorige eeuw stond de rol van vaders in het onderzoek naar opvoeding en ontwikkeling van kinderen in de schaduw van de rol van moeders. Dit lag vooral aan de kant van de Amerikaanse literatuur, waarin vaders vaak als een voetnoot werden beschouwd. Pas in de jaren negentig en de jaren 2000 begon de wetenschap de unieke bijdrage van vaders meer in het oog te vatten.
Een belangrijk onderzoek van Rispens, Hermanns en Meeus (1996) toont aan dat vaders en moeders verschillen in opvattingen over opvoeding, in hun beleving van opvoeding en in hun opvoedingsgedrag. Daarom is het belangrijk om niet alleen informatie van moeders te gebruiken, maar ook de bijdrage van vaders te leren kennen.
Invloed van opvoeding zonder vader
Er is veel onderzoek gedaan naar de gevolgen van opvoeding zonder vader. In de documentaire ‘Zonen zonder vaders’ (2015) wordt het verhaal verteld van drie jongens die zonder vader opgroeiden. Het bleek dat dit leidde tot psychische- en gedrachtsproblemen, waaronder depressie, drugsgebruik en criminaliteit. Hoewel dit een specifiek geval is, duidt het op mogelijke gevolgen van een gebrek aan vaderfiguur.
Een ander onderzoek van de hoogleraar Else de Vries (2023) toont aan dat vaders een belangrijke rol kunnen spelen bij het reguleren van het gedrag van kinderen. In gezinnen waar vaders actief betrokken zijn, is de kans op problemen in de opvoeding kleiner. Dit geldt vooral als de vader zich in een positieve omgeving bevindt en zijn rol als vader kan ontwikkelen.
Verschillen tussen vaders en moeders in opvoeding
Onderzoek wijst uit dat vaders en moeders verschillende manieren hebben om met kinderen om te gaan. Een van de belangrijkste verschillen is de manier waarop ze met hun kinderen communiceren. Vaders gebruiken vaak complexere taal en hebben een andere manier van omgaan met hun kinderen. Bijvoorbeeld, bij voorlezen door vaders blijkt dat dit de taalontwikkeling van kinderen positief beïnvloedt, terwijl dit niet geldt voor voorlezen door moeders.
Bij het opvoeden zijn vaders vaak minder aanwezig in het dagelijks leven van het kind, maar hun bijdrage is niet minder waardevol. Ze kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van zelfstandigheid, sociaal gedrag en het leren omgaan met conflicten. Daarnaast spelen vaders een rol in het leren van genderrollen, vooral bij jonge kinderen.
De impact van vaderbetrokkenheid
Er is veel onderzoek gedaan naar de invloed van vaderbetrokkenheid. Een meta-analyse van McWayne, Downer, Campos en Harris (2013) toont aan dat vaderbetrokkenheid belangrijk is en significant samenhangt met schoolrijpheid bij jonge kinderen (3-8 jaar). De auteurs vonden ook correlaties tussen vaderbetrokkenheid en het zelfregulerend gedrag van de kinderen.
Een ander onderzoek van McWayne, Campos en Owsianik (2008) toont aan dat vaders van zonen vaker deelnamen aan overleg met de school dan vaders van dochters. Dit kan te maken hebben met het feit dat jongens vaker problemen hebben dan meisjes. Daarnaast blijkt dat vaders van zonen vaker actief zijn in de opvoeding van hun kinderen.
Invloed van vaders op de ontwikkeling van kinderen
Vaders spelen een cruciale rol in de ontwikkeling van kinderen. Ze helpen bij het opbouwen van zelfvertrouwen, sociaal gedrag en het leren omgaan met problemen. Bovendien draagt vaders bij aan het ontwikkelen van een positieve houding ten opzichte van anderen en het leren omgaan met verschillen.
In het onderzoek van de hoogleraar Michael Lamb (2010) wordt de unieke rol van vaders benadruid. Hij onderzocht verschillen tussen het gedrag van vaders en moeders, waarbij werd gekeken of er sprake was van een unieke rol en bijdrage van vaders. Dit onderzoek heeft geleid tot een bredere erkenning van de bijdrage van vaders in de opvoeding.
De impact van vaders in de vroege jeugd
De betrokkenheid van vaders in de vroege jeugd heeft een langdurige invloed op de ontwikkeling van de vaderrol en de latere bemoeienis met de verzorging en opvoeding van het kind. Een onderzoek van Van Gorp (2010) toont aan dat vaders die tijdens de zwangerschap nauw betrokken zijn, zich sterker aan hun kind binden en meer mogelijkheden hebben om een eigen identiteit als vader te ontwikkelen.
Daarnaast blijkt uit het onderzoek van de hoogleraar Else de Vries (2023) dat vaders die bijvoorbeeld vijandig gedrag vertonen, hun jonge kind vaak op een harde manier opvoeden. Dit geldt niet voor moeders. Dit onderzoek benadruidt dat de manier waarop vaders met hun kind omgaan, invloed heeft op hun gedrag en ontwikkeling.
Conclusie
De rol van vaders in de opvoeding van kinderen is van groot belang. Zonder vaderfiguur kan het opvoedingsproces moeilijker verlopen, met als gevolg psychische en gedragsproblemen. Onderzoek wijst uit dat vaders een unieke bijdrage kunnen leveren aan de ontwikkeling van kinderen, met name in de vroege jeugd. Daarnaast zijn er verschillen tussen vaders en moeders in opvoedingsgedrag en invloed op de ontwikkeling van kinderen.
Het is belangrijk om vaders actief te betrekken bij de opvoeding van hun kinderen, zodat ze een positieve rol kunnen spelen in het leven van hun kind. Dit kan bijdragen aan het welzijn van het kind, de ontwikkeling van sociaal gedrag en het leren omgaan met problemen. De wetenschap benadruidt dat vaders niet alleen een rol spelen als opvoeder, maar ook als rolmodel en mens in ontwikkeling.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
