Positief opvoeden en de rol van de pedagogische driehoek
juli 10, 2025
Kunst speelt een cruciale rol in de ontwikkeling van kinderen. Volgens een uitgebreide reviewstudie wordt duidelijk gemaakt dat kunsteducatie de ontwikkeling van het hele kind ondersteunt en kinderen voorbereidt op een leven vol plezier en kansen om te leren. In dit artikel wordt nader ingegaan op de invloed van kunst op de opvoeding van kinderen, met name in het onderwijs. De nadruk ligt op de manieren waarop kunst bijdraagt aan de ontwikkeling van creativiteit, sociaal gedrag, emotionele intelligentie en zelfvertrouwen. Daarnaast wordt aangegeven hoe kunstenaars en kunstdocenten bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs en hoe ouders hierin kunnen meewerken.
De rol van kunst in de ontwikkeling van kinderen
Kunst is geen luxe, maar een fundament voor een leven vol verwondering en veerkracht. Kinderen verdienen een rijk met kunst gevuld leven. Dit is de kern van de conclusie van de reviewstudie. De studie benadrukt dat kunsteducatie de ontwikkeling van het hele kind ondersteunt. Dit omvat zowel intellectueel, sociaal, emotioneel als fysiek denken. Kinderen leren op verschillende manieren van kunst, door kunst en via kunst. Het leren van kunst kan bijdragen aan de ontwikkeling van creativiteit, verbeeldingskracht, verwondering en het ‘gewone’ speciaal maken.
Kunst biedt kinderen de kans om hun gedachten, kennis en gevoelens uit te drukken. Wanneer kinderen ICT mogen gebruiken tijdens creatieve activiteiten, verhoogt dat hun motivatie, zelfregulatie, trots en vindingrijkheid. Daarnaast kan leren door kunst bijdragen aan het vergroten van de betrokkenheid bij andere vakken, en aan de ontwikkeling van zelfvertrouwen, sociale vaardigheden en metacognitie. Hoewel er geen definitief bewijs is voor de relatie tussen kunst en onderwijsprestaties op ander vlak, blijft kunst een waardevolle bijdrage leveren aan de ontwikkeling van kinderen.
Kunst en creativiteit: een krachtige combinatie
Creativiteit is een belangrijke vaardigheid die kinderen nodig hebben voor hun toekomst. Volgens de bronnen is het belangrijk om kinderen te laten leren denken op een creatieve manier. Kunstenaars kunnen deze vaardigheid perfect op kinderen overbrengen, omdat zij in hun hoofd continu met creatieve processen bezig zijn. Een les van een kunstenaar kan bijzonder boeiend zijn voor kinderen, omdat het echt is. Zo’n les maakt indruk: het is echt! Dan heeft het zin, want zo’n indruk blijft in de hoofden van de kinderen hangen.
Kunstenaars zijn niet alleen creatief, maar ook in staat om kinderen te inspireren. Bijvoorbeeld door over kunstgeschiedenis te praten en leerlingen te inspireren met kunst die ze misschien al eens op vakantie hebben gezien, maar toen niet zo goed begrepen. Door kunst te leren, ontdekken kinderen ook hun eigen creatieve krachten en leren ze omgaan met emoties en gedachten. Kunst is een kracht die kinderen helpt om zichzelf te ontdekken en te ontwikkelen.
Sociale en emotionele ontwikkeling via kunst
Kunst draagt ook bij aan de sociale en emotionele ontwikkeling van kinderen. Door met kunst te werken, leren kinderen om te communiceren, samen te werken en respect te hebben voor verschillen. Deze vaardigheden zijn belangrijk voor het opbouwen van een sociaal bewustzijn en het leren omgaan met emoties. Daarnaast helpt kunst kinderen om hun eigen emoties en die van anderen te begrijpen, waardoor ze zich beter kunnen verstaan en met elkaar kunnen omgaan.
Kunst is ook een manier om kinderen te leren omgaan met uitdagingen en tegenslagen. Bijvoorbeeld door te werken aan een kunstproject waarin het eindresultaat niet altijd perfect is, maar het proces juist veel leerwaarde heeft. Dit leert kinderen dat het niet alleen om het eindresultaat gaat, maar ook om het proces en de ervaringen die daarin worden opgedaan.
Samenwerking tussen leraren en kunstenaars
Leraren spelen een sleutelrol in het leren van kunst. Ze moeten zelf kunst ervaren en samenwerken met kunstdocenten. Zo ontstaan rijke programma’s die leerlingen vormen tot creatieve probleemoplossers en sociale burgers. Een belangrijke bijdrage van leraren is dat ze zelf het plezier en de waarde van artistiek werk ervaren. Dit kan door buiten schooltijd actief met kunst bezig te zijn of via professionalisering. De beste manier voor leraren om kunst te leren beheersen is door hands-on productie, begeleidt door kunstenaars of docenten die hun kunstvorm goed kennen en hun expertise willen delen.
Bij de samenwerking tussen leraren, kunstdocenten en makers uit allerlei disciplines ontstaat de rijkste vormen van kunsteducatie voor het kind. Deze specialisten kunnen hun rollen en vaardigheden combineren om samen effectieve programma’s voor kunsteducatie te maken en uit te voeren. Daardoor worden kinderen beter voorbereid op een toekomst als creatieve probleemoplosser, levenslange leerder en sociaal bewogen burger.
Kunst in het onderwijs: een brede aanpak
In het onderwijs wordt kunst vaak aangeboden als een apart vak, maar het kan ook integraal worden opgenomen in andere vakken. Bijvoorbeeld door te kijken naar monumenten, schilderijen of beelden, of te luisteren naar muziek uit een bepaalde tijd. Voor de opkomst van fotografie en film vormden met name de visuele kunsten belangrijke bronnen om een beeld te krijgen van het leven in verschillende historische perioden. Binnen projecten en vakoverstijgende thema’s kunnen leerlingen deze bronnen onderzoeken. Schilderijen of andere kunstvoorwerpen zijn dan niet uitsluitend een illustratie bij een geschiedenisles, maar zelfstandige bronnen die de informatie over een bepaalde periode kunnen verdiepen.
In de onderbouw kiezen scholen zelf hoe zij deze disciplines aanbieden. Zo kiest de ene school bijvoorbeeld voor afzonderlijke vakken, terwijl de andere school de vakken volledig integreert in een leergebied kunst en cultuur. Vakdocenten verzorgen in dit leergebied het programma; zij zijn vanuit diverse disciplines opgeleid. Daarnaast wordt er ook gewerkt aan receptie en reflectie. Leerlingen nemen een zekere afstand van de directe ervaring en leren reflecteren op wat zij zien. Ze praten over wat kunstwerken voor hen zelf betekenen en wat de kunstenaar mogelijk bedoeld heeft. Ze gaan in op de inhoud, de vorm, de functie en de context waarin de kunstwerken zijn ontstaan.
Kunst en cultuur in het ouderschap
Kunst en cultuur zijn vaak ondergewaardeerde en onderschatte aspecten van het ouderschap. Door kunst en cultuur een centrale plaats te geven in de opvoeding van kinderen, kunnen we hen helpen zich sociaal, emotioneel en creatief te ontwikkelen. Het brengt kinderen in contact met hun eigen emoties en die van anderen, stimuleert creatief denken en vergroot het begrip van de wereld om hen heen. Daarom is het belangrijk dat ouders zelf ook kunstzinnige activiteiten ondernemen en de waarde van kunst en cultuur ervaren en waarderen.
Kunst in het onderwijs: een uitdaging en een kans
Werk als kunstdocent kan zowel uitdagend als inspirerend zijn. Er zijn veel redenen waarom kunstenaars in het onderwijs werken, zoals het feit dat je elke dag een nieuw avontuur kunt meemaken, praten over kunst, betaald krijgen om te tekenen, werken met jongeren en geld en vakanties krijgen. Daarnaast is het belangrijk dat kunstenaars zich bewust zijn van hun Unique Selling Points. Ze kunnen creatieve processen leren beheren en kinderen inspireren met hun kijk op kunst en cultuur.
Daarnaast is het belangrijk om te werken met intermediairs of musea, omdat deze partijen een groot netwerk van scholen hebben opgebouwd. Zo kunnen kunstenaars zich beter inzetten voor hun werk en kunnen ze helpen bij het opbouwen van effectieve programma’s voor kunsteducatie. Daarnaast is het belangrijk om jezelf te ontwikkelen als kunstenaar en docent. Door met andere professionals te communiceren en samen te werken, kun je veel inspiratie halen voor je lessen en voor je persoonlijke ontwikkeling.
Conclusie
Kunst speelt een cruciale rol in de opvoeding van kinderen. Het helpt bij de ontwikkeling van creativiteit, sociaal gedrag, emotionele intelligentie en zelfvertrouwen. Daarnaast draagt kunst bij aan de ontwikkeling van sociale vaardigheden en het begrijpen van de wereld om ons heen. De samenwerking tussen leraren, kunstdocenten en kunstenaars is belangrijk om effectieve programma’s voor kunsteducatie te ontwikkelen. Bovendien is het belangrijk dat ouders ook kunstzinnige activiteiten ondernemen en de waarde van kunst en cultuur ervaren en waarderen. Door kunst in het onderwijs en opaandacht te geven, kunnen kinderen zich beter ontwikkelen en groeien.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
