Participatieve opvoeding en hoge verwachtingen: Een weg naar gelijke kansen
juli 10, 2025
De mentale ontwikkeling van een baby verloopt in fasen die vaak worden aangeduid als 'sprongen'. Deze sprongen zijn perioden waarin de hersenen van een baby grote veranderingen ondergaan en nieuwe vaardigheden ontwikkelen. In dit artikel bespreiden we de verschillende mentale sprongen, hoe je deze herkent en hoe je je baby hierbij kunt ondersteunen. De informatie is gebaseerd op bronnen zoals het boek Oei, ik groei en de blogposts van Merel Sprong.
Wat zijn mentale sprongen?
Mentale sprongen, ook wel 'ontwikkelingssprongen' genoemd, zijn tijden waarin een baby grote veranderingen doormaakt in zijn of haar mentale ontwikkeling. Tijdens deze periodes kan je baby onrustiger, huileriger en aanhankelijker worden. Dit is echter geen teken van problemen, maar een positief teken van groei en ontwikkeling. De sprongen worden vaak gekoppeld aan bepaalde leeftijdsgroepen en kenmerken.
Volgens Oei, ik groei worden de sprongen gezien als tijden van grote veranderingen in de hersenontwikkeling. Elke sprong staat voor een nieuw niveau van bewustzijn, waarin de baby nieuwe vaardigheden leert en begrijpt. De sprongen zijn niet continu, maar gebeuren in stappen. De term 'sprong' verwijst hier naar het feit dat de ontwikkeling niet stapsgewijs verloopt, maar in sprongen.
De tien mentale sprongen van een baby
De mentale ontwikkeling van een baby wordt vaak in tien sprongen weergegeven. Hieronder volgt een overzicht van deze sprongen, inclusief de leeftijd, kenmerken en hoe je je baby hierbij kunt ondersteunen.
1. Sprong 1: Sensaties (5 weken)
Tijdens de eerste sprong ontwikkelt de baby bewustzijn van zijn of haar omgeving. Hij of zij merkt op dat er sprake is van gevoelens, geluiden en bewegingen. De baby probeert deze dingen te herkennen en te begrijpen. Om hem of haar te ondersteunen, is het belangrijk om veel interactie te hebben, zoals spelen, zingen en spreken.
2. Sprong 2: Herhaling (10 weken)
In deze fase ontdekt de baby dat bepaalde handelingen herhaald kunnen worden. Hij of zij leert dat het herhalen van dingen leidt tot een bepaalde uitkomst. Dit is een belangrijk moment voor de ontwikkeling van bewustzijn en logisch denken. Om de baby hierbij te helpen, kun je spelletjes spelen waarbij herhaling centraal staat.
3. Sprong 3: Patronen (15 weken)
Tijdens deze sprong begint de baby te herkennen dat bepaalde dingen in patronen voorkomen. Hij of zij leert dat bepaalde gebeurtenissen in een bepaalde volgorde kunnen optreden. Dit is een belangrijk moment voor de ontwikkeling van logisch denken. Om de baby hierbij te helpen, kun je spelletjes spelen waarbij patronen worden gevolgd.
4. Sprong 4: Gebeurtenissen (14-20 weken)
Tijdens deze sprong ontwikkelt de baby het vermogen om te begrijpen dat gebeurtenissen in verband kunnen staan met elkaar. Hij of zij leert dat bepaalde acties een bepaalde uitkomst kunnen hebben. Dit is een belangrijk moment voor de ontwikkeling van bewustzijn en logisch denken. Om de baby hierbij te helpen, kun je spelletjes spelen waarbij gebeurtenissen worden gevolgd.
5. Sprong 5: Relaties (22-26 weken)
Tijdens deze sprong ontwikkelt de baby het vermogen om relaties tussen personen en voorwerpen te begrijpen. Hij of zij leert dat er sprake is van afstand, vertrouwen en afhankelijkheid. Dit is een belangrijk moment voor de ontwikkeling van emotionele en sociale vaardigheden. Om de baby hierbij te helpen, kun je interactieve spelletjes spelen waarbij relaties worden gelegd.
6. Sprong 6: Volgorde (30-34 weken)
Tijdens deze sprong ontwikkelt de baby het vermogen om volgorde en tijdsindicaties te begrijpen. Hij of zij leert dat bepaalde gebeurtenissen in een bepaalde volgorde kunnen optreden. Dit is een belangrijk moment voor de ontwikkeling van logisch denken. Om de baby hierbij te helpen, kun je spelletjes spelen waarbij volgorde wordt gevolgd.
7. Sprong 7: Wereld van opeenvolgingen (41-47 weken)
Tijdens deze sprong ontwikkelt de baby het vermogen om te begrijpen dat bepaalde gebeurtenissen in een bepaalde volgorde kunnen optreden. Hij of zij leert dat bepaalde acties een bepaalde uitkomst kunnen hebben. Dit is een belangrijk moment voor de ontwikkeling van logisch denken. Om de baby hierbij te helpen, kun je spelletjes spelen waarbij opeenvolgingen worden gevolgd.
8. Sprong 8: Programma's (55 weken)
Tijdens deze sprong ontwikkelt de baby het vermogen om programma's en routines te begrijpen. Hij of zij leert dat bepaalde handelingen in een bepaalde volgorde kunnen optreden. Dit is een belangrijk moment voor de ontwikkeling van logisch denken. Om de baby hierbij te helpen, kun je spelletjes spelen waarbij programma's worden gevolgd.
9. Sprong 9: Principes (64 weken)
Tijdens deze sprong ontwikkelt de baby het vermogen om principes te begrijpen, zoals geduld en oorzaak en gevolg. Hij of zij leert dat bepaalde acties een bepaalde uitkomst kunnen hebben. Dit is een belangrijk moment voor de ontwikkeling van logisch denken. Om de baby hierbij te helpen, kun je spelletjes spelen waarbij principes worden gevolgd.
10. Sprong 10: Systemen (75 weken)
Tijdens deze sprong ontwikkelt de baby het vermogen om systemen en regels te begrijpen. Hij of zij leert dat bepaalde handelingen in een bepaalde volgorde kunnen optreden. Dit is een belangrijk moment voor de ontwikkeling van logisch denken. Om de baby hierbij te helpen, kun je spelletjes spelen waarbij systemen worden gevolgd.
Hoe herken je een sprong?
Sprongen zijn vaak te herkennen aan gedragsveranderingen zoals:
- Meer huilen dan normaal
- Slechter slapen of vaker wakker worden
- Meer behoefte aan lichamelijk contact en knuffels
- Minder eetlust
Veel ouders herkennen dit als een lastige fase, maar weten dat er aan het einde van elke sprong een positief resultaat volgt: je baby kan een nieuwe vaardigheid!
Hoe kun je je baby ondersteunen tijdens sprongen?
Tijdens een sprong heeft je baby behoefte aan voorspelbaarheid, rust en veel liefde. Hier zijn enkele tips om je baby te ondersteunen:
1. Creëer rust en regelmaat
Zorg voor een rustige omgeving en een vast slaapritme om onrust te verminderen. Dit helpt je baby om zich veilig en beveiligd te voelen.
2. Wees geduldig
Elke sprong kan je baby onrustig maken. Geduld en veel liefde zijn in deze periodes essentieel.
3. Stimuleer de ontwikkeling
Speel spelletjes die aansluiten op de sprong waarin je baby zit. Voor sprong 3 kun je bijvoorbeeld grijpspelletjes doen, terwijl je bij sprong 4 actie-reacties kunt stimuleren met speeltjes.
4. Geef je baby extra aandacht
Door de grote veranderingen in de hersenen kan je baby zich angstig voelen. Door je baby vaak te knuffelen en nabijheid te bieden, creëer je veiligheid.
De vijftiende maandensprong
Rond de vijftien maanden ondergaat je dreumes een hele transitie. Van een rustige, lieve dreumes naar eentje die zijn eigen wil ontdekt en je grenzen verkent. Dit noem je ook wel sprong 9 – naar het boek Oei, ik groei. In deze fase begint je kind principes te begrijpen zoals geduld en oorzaak en gevolg in de lange termijn. Je baby wordt geduldiger en begint dingen op logische wijze te benaderen.
Kenmerken van de vijftiende maandensprong
- Dreinen om zijn/haar zin te krijgen
- Driftbuien, soms ook fysiek (bijten, slaan of schoppen)
- Niet luisteren, zoals expres de verkeerde kant oprennen of je aankijken en toch doorgaan waar ze mee bezig was
- Gooien met speelgoed
- Protesteren door op de grond te gaan liggen (gillen met een beetje pech): de welbekende ‘supermarktkindjes’
- Overal tegenin gaan
Deze fase is uitdagend, maar het is een normaal deel van de ontwikkeling. Het is belangrijk om geduldig en liefdevol te blijven, ook als het lastig wordt.
De zevende sprong
De zevende sprong (van 41-47 weken) kenmerkt zich door het ontwikkelen van een begrip van volgorde en opeenvolgingen. Dit is een belangrijk moment voor de ontwikkeling van logisch denken. Je baby leert dat bepaalde handelingen in een bepaalde volgorde kunnen optreden. Dit is een belangrijk moment voor de ontwikkeling van bewustzijn en logisch denken.
Kenmerken van de zevende sprong
- Veelvuldig brabbelen
- Sprong in de motoriek
- Grapjes maken
Deze fase is uitdagend, maar het is een normaal deel van de ontwikkeling. Het is belangrijk om geduldig en liefdevol te blijven, ook als het lastig wordt.
Conclusie
Mentale sprongen zijn belangrijk voor de ontwikkeling van een baby. Ze geven een beeld van de verschillende fasen waarin een baby groeit en zich ontwikkelt. Het is belangrijk om te weten dat elke sprong een normaal deel van de ontwikkeling is, en dat ouders en verzorgers geduldig en liefdevol moeten blijven. Door de juiste ondersteuning te bieden, kunnen ouders helpen bij de ontwikkeling van hun baby en hem of haar op weg helpen in het leven.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
