Invloed van sociale media op het welzijn van jongeren: goede en slechte kanten

Sociale media spelen een centrale rol in het dagelijks leven van jongeren. De impact van deze platforms op het welzijn van jongeren is complex en varieert per persoon. Onderzoek en ervaringen van jongeren, ouders en deskundigen laten zien dat sociale media zowel positieve als negatieve effecten kunnen hebben. Het is belangrijk om dit evenwicht te begrijpen en te leren omgaan met de uitdagingen en kansen die sociale media bieden.

Positieve invloed van sociale media

Sociale media bieden jongeren veel mogelijkheden om contact op te nemen met anderen, hun identiteit te vormen en steun te vinden. Volgens onderzoek van het Expertisecentrum Digitalisering en Welzijn van het Trimbos-instituut is het gebruik van sociale media gerelateerd aan een hoger zelfvertrouwen, positiever zelfbeeld, sterkere sociale vaardigheden, minder eenzaamheid en grotere levenstevredenheid. Dit geldt vooral als jongeren positieve feedback ontvangen van vrienden, zoals complimenten of aardige reacties.

Bijvoorbeeld, als jongeren positieve reacties krijgen op hun foto’s of berichten, kunnen ze zich beter voelen over zichzelf en hun levensomstandigheden. Daarnaast kunnen ze via sociale media een gevoel van verbondenheid en herkenbaarheid vinden bij anderen met gelijkaardige ervaringen. Dit kan bijdragen aan een sterker gevoel van zelfacceptatie en een beter zelfbeeld.

Verder bieden sociale media jongeren de kans om creatieve vaardigheden te ontwikkelen. Apps zoals TikTok, YouTube en Instagram kunnen een uitlaatklep zijn voor creativiteit, waarin jongeren kunnen delen wat ze interessant vinden. Ook kunnen ze via sociale media hun mening delen over onderwerpen die hen aangaan, zoals sport, muziek, sociale problemen of persoonlijke ervaringen. Dit kan helpen bij het opbouwen van een zelfstandig denkpatroon en het ontwikkelen van een persoonlijk perspectief.

Negatieve invloed van sociale media

Hoewel sociale media veel positieve kanten heeft, kan het gebruik ook negatief zijn voor het welzijn van jongeren. Er is sprake van een sterke negatieve impact op het welzijn als jongeren te veel tijd doorbrengen op sociale media. Dit kan leiden tot afhankelijkheid, onrust, slecht slapen en zelfs depressieve gevoelens. Ook kan de druk om altijd bereikbaar te zijn, of om te voldoen aan sociale verwachtingen, bijdragen aan stress en angst.

Een ander negatief effect is het vergelijken met anderen. Veel jongeren voelen zich onzeker wanneer ze zien dat anderen hun leven op sociale media veel leuker en succesvoller laten lijken. Dit kan leiden tot een negatief zelfbeeld, met als gevolg dat jongeren zich minder waard voelen. Bovendien kan het gebruik van filters en andere technieken om beeldmateriaal te verbeteren, ervoor zorgen dat jongeren zich onzeker voelen over hun eigen uiterlijk.

Daarnaast is er sprake van een verhoogd risico op negatieve interacties, zoals cyberpesten of het ontvangen van onaardige reacties. Jongeren die genegeerd of buitengesloten worden, kunnen zich afgezonderd voelen en hun zelfbeeld verliezen. Dit kan leiden tot een verminderde levenstevredenheid en een gevoel van onveiligheid.

Onderlinge invloed van persoonlijke eigenschappen en omgeving

De impact van sociale media op jongeren varieert per persoon. Dit komt door persoonlijke eigenschappen, zoals het zelfbeeld, de mate van zelfvertrouwen en de emotionele stabiliteit. Ook speelt de omgeving een rol, zoals de mate van ondersteuning van ouders, de kwaliteit van vriendschappen en de toegankelijkheid tot sociale media.

Bijvoorbeeld, jongeren die een sterk zelfbeeld hebben, kunnen beter omgaan met de uitdagingen van sociale media. Ze voelen zich minder beïnvloed door de negatieve aspecten en kunnen sneller herstellen van negatieve ervaringen. Anderzijds kunnen jongeren met een zwak zelfbeeld of emotionele onzekerheid sneller last krijgen van de negatieve kanten van sociale media.

Daarnaast kan de invloed van sociale media afhangen van het type platform dat gebruikt wordt. Bijvoorbeeld, platforms zoals Instagram en TikTok kunnen meer invloed hebben op het zelfbeeld van jongeren dan platforms die meer gericht zijn op communicatie of educatie. Ook is het belangrijk om te kijken naar de inhoud die jongeren zien en de interacties die ze hebben.

Ouders en het omgaan met sociale media

Ouders spelen een belangrijke rol bij het omgaan met sociale media bij hun kinderen. Het is belangrijk dat ouders open en eerlijk communiceren over het gebruik van sociale media en de mogelijke effecten op het welzijn van hun kind. Het is ook belangrijk om te leren omgaan met de uitdagingen van sociale media, zoals het vergelijken met anderen en het houden van een evenwicht tussen online en offline activiteiten.

Een van de belangrijkste dingen die ouders kunnen doen, is hun kind helpen bij het leren omgaan met de negatieve kanten van sociale media. Bijvoorbeeld, ouders kunnen hun kind helpen bij het bepalen van een redelijke hoeveelheid tijd die ze per dag doorbrengen op sociale media. Ook kunnen ze hun kind helpen bij het leren omgaan met negatieve reacties of het vergelijken met anderen.

Bovendien kunnen ouders hun kind helpen bij het leren omgaan met de positieve kanten van sociale media. Bijvoorbeeld, ze kunnen hun kind helpen bij het vinden van juiste bronnen, zoals groepen die steun bieden aan jongeren met gelijkaardige problemen, of platforms die creatieve vaardigheden ondersteunen.

Wat kunnen jongeren zelf doen?

Naast de rol van ouders, kunnen jongeren zelf ook actief omgaan met sociale media. Volgens Philippe Verduyn, universitair hoofddocent aan de Rijksuniversiteit Nijmegen, zijn er meerdere manieren waarop jongeren hun ervaring met sociale media positief kunnen maken.

Een van de belangrijkste tips is om kritisch te kijken naar de hoeveelheid tijd die je doorbrengt op sociale media. Als je merkt dat je afhankelijk bent van sociale media, is het belangrijk om je te realiseren dat dit je welzijn kan beïnvloeden. Ook is het belangrijk om te leren omgaan met de druk om altijd bereikbaar te zijn. Je kunt bijvoorbeeld proberen om niet altijd direct te reageren op berichten of te bepalen wanneer je jezelf een pauze geeft van sociale media.

Bijna even belangrijk is het om te leren omgaan met de inhoud die je ziet. Je moet je realiseren dat hetgeen je op sociale media ziet, vaak een vertekend beeld is van de werkelijkheid. Je kunt proberen om je te realiseren dat mensen vaak hun beste kant tonen en dat het niet altijd helpt om te vergelijken met anderen.

Conclusie

De invloed van sociale media op het welzijn van jongeren is complex en varieert per persoon. Er zijn zowel positieve als negatieve kanten van het gebruik van sociale media. Het is belangrijk dat ouders en jongeren samenwerken om een evenwicht te vinden tussen de voordelen en nadelen van sociale media.

Ouders kunnen hun kind helpen bij het leren omgaan met de uitdagingen van sociale media, terwijl jongeren zelf ook actief kunnen omgaan met hun ervaringen. Door open te communiceren en kritisch te kijken naar het gebruik van sociale media, kunnen ouders en jongeren samenwerken om een gezonde omgeving te creëren waarin jongeren zich veilig en zelfverzekerd kunnen voelen.

Bronnen

1. Sociale media zijn niet van zichzelf destructief
2. Is de online wereld gevaarlijk voor jongeren?
3. De impact van sociale media op het welzijn is niet voor alle jongeren hetzelfde
4. Opvoeding in tijden van sociale media: op zoek naar de balans
5. Social media goed voor vriendschappen, minder voor zelfbeeld
6. Sociale media en identiteitsontwikkeling
7. Invloed van sociale media op jongeren
8. Van jongeren voor ouders over sociale media
9. De impact van sociale media op het welzijn is niet voor alle jongeren hetzelfde