Participatiesamenleving en de rol van ouders in de opvoeding
juli 10, 2025
De opvoeding van kinderen is een complex proces dat zowel psychologisch als sociaal van invloed is op hun ontwikkeling. In veel gevallen wordt het gebruik van geweld, zoals het geven van een tik of het slaan van een kind, als een normaal onderdeel van de opvoeding beschouwd. Echter, volgens tal van onderzoeken en deskundigen is het gebruik van fysiek geweld in de opvoeding niet alleen schadelijk voor de mentale ontwikkeling van kinderen, maar ook onethisch en onacceptabel in een moderne maatschappij. In dit artikel wordt gekeken naar de gevolgen van het slaan van kinderen, de huidige houding van ouders en onderwijskrachten, en alternatieven voor fysieke straffen.
Het slaan van kinderen wordt vaak gezien als een normaal opvoedingsmiddel, maar veel onderzoek wijst uit dat het schadelijk is voor de mentale gezondheid en het gedrag van kinderen. Studies tonen aan dat kinderen die fysieke straffen ondergaan, vaker last krijgen van angst, depressie en agressie. Dit wordt vooral duidelijk in het onderzoek dat is uitgevoerd door de Universiteit van Texas in Austin en de Universiteit van Michigan. Hierin werd gekeken naar het effect van het slaan van kinderen en bleek dat kinderen die vaker geslagen worden, vaker antisociaal gedrag vertonen en psychische problemen ontwikkelen.
Een ander belangrijk punt is dat het slaan van kinderen hun vermogen om emoties te leren beheren, verhindert. Kinderen die regelmatig geslagen worden, leren niet hoe ze met hun eigen emoties om moeten gaan, en dit kan leiden tot problemen met sociaal gedrag en emotionele zelfregulatie. Bovendien ontwikkelen kinderen die fysieke straffen ondergaan, vaak een blijvende angst voor hun ouders, wat de communicatie en het vertrouwen tussen ouders en kinderen kan beïnvloeden.
Hoewel het gebruik van fysiek geweld in de opvoeding in Nederland sinds 2007 wettelijk verboden is, blijven veel ouders erin geloven dat een tik op z’n tijd best kan. Volgens een onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) is bijna twintig procent van de Nederlandse ouders van mening dat een pedagogische tik op z’n tijd bestaat. Ook blijft het geven van een tik een veelvoorkomend verschijnsel, zoals blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws (2014), waarin zeventig procent van de ondervraagden vindt dat een pedagogische tik op z’n tijd best kan.
Toch wordt er ook steeds meer over nagedacht hoe je kinderen op een gezonde manier kunt opvoeden. Veel onderwijskrachten en ouders proberen het gebruik van geweld te vermijden en te werken met alternatieven zoals het geven van positieve aandacht, het opstellen van duidelijke regels en het leren omgaan met emoties. In veel gevallen wordt er gekeken naar het gebruik van time-out, het leren van sociale vaardigheden en het leren omgaan met conflicten op een gezonde manier.
In Nederland is het gebruik van fysiek geweld in de opvoeding sinds 2007 wettelijk verboden. Dit betekent dat het geven van een tik of het slaan van een kind strafbaar is, mits het als opvoedingsmaatregel wordt gebruikt. Dit verbod is onderdeel van de wet op de kinderbescherming en is bedoeld om kinderen te beschermen tegen mishandeling en geweld.
Hoewel het wettelijk verbod op het slaan van kinderen in Nederland al lang geleden is ingevoerd, blijft het probleem bestaan. Er zijn nog steeds veel ouders die het geven van een tik zien als een normaal onderdeel van de opvoeding. Dit komt vooral voor in bepaalde culturele en sociale groepen, waar het gebruik van geweld nog steeds als acceptabel wordt gezien.
Er zijn veel betere alternatieven voor het geven van een tik of het slaan van een kind. De belangrijkste is het leren omgaan met emoties en het opbouwen van een gezonde relatie tussen ouders en kind. Ouders moeten proberen hun kinderen te leren hoe ze met conflicten om moeten gaan, hoe ze hun emoties kunnen beheren en hoe ze hun gedrag kunnen corrigeren.
Een veelgebruikte methode is het geven van positieve aandacht. Dit betekent dat ouders hun kinderen vaker belonen voor het goed doen dan dat ze hen straffen voor het fout doen. Positieve aandacht helpt kinderen om hun gedrag te versterken en te leren wat er van hen verwacht wordt.
Bij het geven van een straf is het belangrijk om duidelijk te zijn en een consequent systeem aan te houden. Een time-out kan bijvoorbeeld helpen om kinderen te laten wennen aan het idee dat sommige gedragingen niet mogen. Ook is het belangrijk om met kinderen te praten over wat er fout is gegaan en wat ze kunnen verbeteren.
Ouders spelen een cruciale rol bij de opvoeding van hun kinderen. Ze moeten leren om met hun eigen emoties om te gaan en hun kinderen te leren hoe ze met emoties en conflicten om moeten gaan. Ouders die zelf veel met geweld omgaan, leren hun kinderen dat ook. Dit kan leiden tot agressief gedrag en problemen met het opbouwen van gezonde relaties.
Een belangrijk punt is dat ouders hun kinderen als individuen moeten zien. Ieder kind heeft zijn eigen persoonlijkheid, gedrag en opvoedingsstijl. Het is belangrijk om te beseffen dat een kind niet altijd direct reageert op een straf, en dat het geven van een tik vaak geen effect heeft. In plaats daarvan moet de focus liggen op het leren omgaan met emoties, het opbouwen van vertrouwen en het leren van sociale vaardigheden.
De invloed van het slaan van kinderen op de mentale gezondheid is groot. Studies tonen aan dat kinderen die vaker geslagen worden, vaker last krijgen van angst, depressie en agressie. Deze problemen kunnen zich blijven voordoen, zelfs als het kind volwassen is. Het gebruik van geweld in de opvoeding leidt dus tot langdurige mentale gevolgen.
Bovendien ontwikkelen kinderen die fysieke straffen ondergaan, vaak een blijvende angst voor hun ouders, wat de communicatie en het vertrouwen tussen ouders en kinderen kan beïnvloeden. Dit kan leiden tot problemen met het opbouwen van gezonde relaties en het leren omgaan met conflicten.
Het onderwijs speelt ook een belangrijke rol bij het voorkomen van het gebruik van geweld in de opvoeding. In veel scholen wordt het geven van een tik of het slaan van een kind niet meer toegestaan. De onderwijsinspectie heeft aangegeven dat het gebruik van fysiek geweld in de klas een schending is van de regels en dat er in de afgelopen jaren slechts één klacht is binnengekomen.
Toch blijft het geven van een tik in bepaalde gevallen nog steeds voorkomen. In sommige gevallen wordt het geven van een tik door ouders geaccepteerd, vooral als het om een lichte tik gaat. Echter, de meeste deskundigen zijn van mening dat het gebruik van geweld in de opvoeding nooit acceptabel is.
De opvoeding van kinderen zonder gebruik van geweld is een belangrijk onderwerp in de huidige maatschappij. Er wordt steeds meer aandacht besteed aan het opbouwen van gezonde relaties tussen ouders en kinderen, het leren omgaan met emoties en het geven van positieve aandacht.
Er zijn ook veel programma’s en initiatieven die zich richten op het voorkomen van kindermishandeling en het leren omgaan met geweld in de opvoeding. Organisaties zoals Augeo en het Rijksinstituut voor de Opleiding van het Middenbaar Onderwijs (Rijksinstituut) werken aan het bevorderen van een veilige opvoeding en het leren omgaan met conflicten op een gezonde manier.
Het gebruik van fysiek geweld in de opvoeding van kinderen is schadelijk voor hun mentale gezondheid en leidt tot langdurige gevolgen. Ouders en onderwijskrachten moeten leren om met hun kinderen te communiceren, hun emoties te leren beheren en alternatieven voor het geven van een tik te kiezen. Het wettelijk verbod op het slaan van kinderen is een belangrijk onderdeel van de kinderbescherming, maar het is ook belangrijk dat ouders en onderwijskrachten bewust zijn van de gevolgen van het gebruik van geweld. Door alternatieven te kiezen en te werken aan het opbouwen van gezonde relaties, kan de opvoeding van kinderen veiliger en gezonder worden.
Wie niet van een kind geniet, ziet het allermooiste niet