Grootouders als opvoeders: positieve invloed en uitdagingen

In veel gezinnen met jonge kinderen is het gebruik van opa en oma als oppas een veelvoorkomend verschijnsel. Uit onderzoek blijkt dat bij 52% van de gezinnen met baby’s of kleuters, grootouders meehelpen met de opvang. Dit kan zowel praktisch als emotioneel van invloed zijn op de opvoeding van de kinderen. De rol van opa en oma in de opvoeding is daarom van groot belang. In dit artikel wordt ingegaan op de positieve en negatieve invloeden van het feit dat grootouders in het gezin wonen en deel uitmaken van de opvoeding van hun kleinkinderen.

Voordelen van het opvoeden met grootouders

Hechtere band met het kleinkind

Een van de belangrijkste voordelen van het feit dat opa en oma in het gezin wonen is de hechtere band die ontstaat met het kleinkind. Kinderen voelen zich vaak veiliger bij hun opa of oma, omdat deze een speciale band hebben met hun kleinkind. Er is een grote emotionele betrokkenheid en onvoorwaardelijke liefde. Kinderen genieten van de warmte en voelen zich gezien. Je bent trots op je kleinkind en je geniet ervan tijd samen door te brengen. En dat voelt een kind. Ook hebben grootouders meer afstand tot hun kleinkind dan ouders. Hierdoor kunnen ze soms met meer geduld op het gedrag van hun kleinkind reageren. Uit onderzoek blijkt zelfs dat een goede band met grootouders kan zorgen voor betere schoolresultaten bij kinderen, minder opstandig gedrag en dat kinderen zelfstandiger zijn in het nemen van beslissingen.

Verzorging en ondersteuning

Grootouders die regelmatig op hun kleinkinderen passen, kunnen een belangrijke ondersteuning vormen voor de ouders. Ze helpen bij het opvangen van de kinderen, geven advies en bieden gezelligheid. Dit kan leiden tot een gevoel van rust en vertrouwen in het gezin. Daarnaast kunnen de kinderen leren van de levenservaring van de grootouders. Kinderen die met oudere mensen omgaan, ontwikkelen meer sociale vaardigheden. Tot slot zijn gezinnen met betrokken grootouders minder afhankelijk van de hulpverlening.

Financiële voordelen

Een ander voordeel van het feit dat opa en oma in het gezin wonen is het besparen op kinderopvangkosten. Als de ouders werken en de kinderen na schooltijd bij de grootouders kunnen worden opgevangen, hoeft er niets anders geregeld te worden. Dit is ontspannend en kan financieel een behoorlijke besparing opleveren. Bovendien kan het wonen in één huis financiële voordelen hebben. Er is misschien één groter huis nodig, maar meestal is dit toch goedkoper dan twee aparte woningen.

Positieve invloed op de gezondheid

Het oppassen van kleinkinderen kan ook gezondheidsvoordelen hebben voor de grootouders. Uit onderzoek blijkt dat regelmatig oppassen het risico op Alzheimer en andere cognitieve stoornissen kan verlagen. Dit komt doordat het actief houden van het geheugen en het leren van nieuwe vaardigheden belangrijk is. Echter, het is belangrijk dat de oppasdagen niet te belastend zijn, want dan is het niet goed voor de gezondheid van de grootouders.

Uitdagingen bij het opvoeden met grootouders

Belangrijke afweging bij de opvoeding

Hoewel de rol van opa en oma in de opvoeding veel voordelen heeft, zijn er ook uitdagingen. Bijvoorbeeld, het is belangrijk dat de opvoedingsstrategieën van de ouders en de grootouders in balans zijn. De rol van opa en oma in de opvoeding hangt af van hoe vaak je je kleinkinderen ziet en of je ook oppast. Als je wekelijks of heel regelmatig op je kleinkind past, ben je mede-opvoeder. Dit is een andere rol dan wanneer je kleinkind alleen af en toe op bezoek komt. In beide situaties is er meestal sprake van veel liefde en warmte, waardoor je een positieve invloed hebt op je kleinkind.

Mogelijke conflicten

Soms kan het voorkomen dat de opvoedingsstrategieën van de ouders en de grootouders niet in balans zijn. Dit kan leiden tot conflicten, vooral als de grootouders hun eigen opvattingen over opvoeding hebben. Het is daarom belangrijk om goede afspraken te maken met de ouders over het oppassen en er regelmatig met elkaar over te praten. Blijf onthouden dat jij en je man uiteindelijk degenen zijn die de opvoeding van de kinderen sturen, en jullie stem blijft doorslaggevend.

Beperkingen en beheersing

Er zijn ook beperkingen aan het feit dat opa en oma in het gezin wonen. Bijvoorbeeld, het is belangrijk dat de grootouders niet te veel verantwoordelijkheid nemen voor de opvoeding. Ze mogen geen beslissingen nemen over de opvoeding van de kinderen, maar mogen juist helpen bij het opvangen en het geven van advies. Het is ook belangrijk dat de grootouders niet als een verplichting voelen. Ze hebben immers hun portie opvoeden en verzorgen al gehad. Door af en toe te vragen of het nog altijd leuk is, geef je de oppas opa- en oma de kans om hier hun mening over te geven.

Belasting van het oppassen

Het oppassen van de kleinkinderen kan zwaar zijn, vooral als het om meerdere kinderen gaat. Soms durven de grootouders hier niks over te zeggen, omdat ze jou niet in een lastig parket willen brengen of niet willen teleurstellen. Neem dus zelf het initiatief door het gesprek regelmatig aan te kaarten en te vragen hoe ze het oppassen ervaren. Het is belangrijk dat de grootouders zich niet als een verplichting voelen, maar juist als een genoegen.

Praktische tips voor het opvoeden met grootouders

Goede afspraken maken

Het is belangrijk om goede afspraken te maken met de ouders over het oppassen en er regelmatig met elkaar over te praten. Dit helpt om conflicten te voorkomen en de opvoedingsstrategieën in balans te houden. Blijf onthouden dat jij en je man uiteindelijk degenen zijn die de opvoeding van de kinderen stuur, en jullie stem blijft doorslaggevend.

Ondersteuning zoeken

Als de grootouders hun rol als opvoeder opnemen, is het belangrijk om hulp te zoeken. Dit kan zijn in de vorm van een goed gesprek om zorgen en/ of emoties te delen. Het opzoeken van lotgenoten, bijvoorbeeld via een zelfhulpgroep, kan leiden tot waardevolle contacten met mensen die weten waar je het over hebt. Ook kan het zoeken naar deskundige hulp nuttig zijn.

Zorg voor jezelf

Als opvoeder van je kleinkind is het belangrijk om goed voor jezelf te zorgen. Leef gezond en plan heel bewust tijd voor jezelf in; maak tijd vrij voor hobby’s, sport en sociale contacten. Pak de slaaptijden van het kind mee voor jezelf. Zo houd je de zorgtaak in balans met het leven dat je al had en wanneer je lekker in je vel zit, kun je meer aan. Dit heeft ook weer een positief effect op de kinderen.

Communicatie met de kleinkinderen

Maak regelmatig tijd vrij voor een goed gesprek en nodig de kinderen uit om over hun gevoelens te praten. Geef ze daarbij de ruimte om al hun emoties te uiten en luister naar hen zonder te oordelen. Belangrijk is dat je je eigen gevoelens van boosheid, teleurstelling en wrevel niet ventileert. Dat kan tot verwarring leiden en de kinderen in een loyaliteitsconflict brengen.

Conclusie

Het opvoeden met grootouders in huis heeft zowel voordelen als uitdagingen. De positieve invloed van de band met de grootouders is duidelijk, maar het is belangrijk om ook de uitdagingen in de gaten te houden. Door goede afspraken te maken, ondersteuning te zoeken en voor jezelf te zorgen, kan het opvoeden met grootouders een positieve invloed hebben op de opvoeding van de kinderen. Het is belangrijk dat de grootouders zich niet als een verplichting voelen, maar juist als een genoegen. Met de juiste aanpak kan het opvoeden met grootouders een waardevolle bijdrage leveren aan de opvoeding van de kinderen.

Bronnen

1. Opvoeding met grootouders in huis
2. Wat te doen als opa en oma in huis zijn
3. Generatiewonen: wat komt erbij als je met meerdere generaties onder een dak gaat wonen
4. Pleeggrootouders: de rol van opa en oma in de opvoeding
5. Opa en oma als oppas: de voor- en nadelen
6. Rechten van grootouders bij uithuisplaatsing