Ouders steunen bij opvoeden: praktische hulp en ondersteuning in de praktijk
juli 10, 2025
Inleiding
Het fenomeen dat kinderen liegen is een veelvoorkomend en complex onderwerp binnen de opvoeding. Volgens bronnen zoals Opvoedadvies en De Psycholoog is het liegen van kinderen een normaal deel van hun ontwikkeling. Het verschijnt meestal in de vroege jaren, wanneer het kind nog niet volledig in staat is om de werkelijkheid van fantasie te onderscheiden. Het is belangrijk om te begrijpen dat liegen niet altijd negatief is, maar vaak een reflectie is van de cognitieve en emotionele ontwikkeling van het kind. In dit artikel zullen we het gedrag van kinderen dat liegt nader onderzoeken, de redenen waarom ze dat doen, en de meest effectieve manieren om hier als ouder mee om te gaan.
Het verschil tussen jokken en liegen
In veel bronnen wordt onderscheid gemaakt tussen jokken en liegen. Bij jonge kinderen, vooral tot de leeftijd van ongeveer zeven jaar, is het vaak sprake van jokken. Dit is geen bewust bedrog, maar eerder een gevolg van de ontwikkeling van het kind. Volgens Opvoedadvies zijn jonge kinderen nog niet in staat om objectief naar de waarheid te kijken. Ze denken vaak dat hun fantasieën werkelijkheid zijn. Bijvoorbeeld, een kleuter kan zeggen dat hij een dierenpark heeft bezocht, terwijl het in werkelijkheid niet zo is. Dit soort jokken is normaal en hoort bij de ontwikkeling van het kind.
Echter, wanneer een kind bewust en met opzet liegt, spreken we van liegen. Dit komt vaker voor bij oudere kinderen, vooral vanaf de leeftijd van zes tot zeven jaar. Volgens opvoedadvies ligt het percentage kinderen dat regelmatig liegt tussen de 10 en 20 procent. Hierbij is een verschil tussen jongens en meisjes op te merken: jongens liegen iets vaker dan meisjes. De redenen waarom kinderen liegen zijn vaak complex. Het kan zijn om straf te ontwijken, om aandacht te vragen, of om hun eigen gedrag te verdedigen.
Waarom liegen kinderen?
Volgens meerdere bronnen, waaronder De Psycholoog en Opvoedadvies, zijn er verschillende redenen waarom kinderen liegen. De belangrijkste redenen zijn:
- Om straf te ontwijken: Een kind dat een fout heeft gedaan, kan liegen om te voorkomen dat het bestraft wordt. Dit is een veelvoorkomende reden, vooral bij jonge kinderen.
- Om een positie te behouden: Soms liegen kinderen om hun positie in de groep of hun vertrouwen te behouden. Bijvoorbeeld, als een kind zich onzeker voelt, kan het liegen om te voorkomen dat het zich schaam of teleurgesteld raakt.
- Om aandacht te vragen: Een kind dat zich onzeker of onbegrepen voelt, kan liegen om aandacht te trekken. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als het kind zich onzeker voelt in het gezin of in de klas.
- Om te voldoen aan verwachtingen: Soms liegen kinderen om te voldoen aan de verwachtingen van hun ouders of leraar. Dit is vooral het geval bij oudere kinderen die zich bewust zijn van de gevolgen van hun gedrag.
- Om schaamte te verbergen: Liegen kan ook een manier zijn om schaamte of angst te verbergen. Een kind dat zich schaamt om iets te vertellen, kan liegen om dat te verhullen.
Wat ouders kunnen doen om met liegen om te gaan
Volgens meerdere bronnen, waaronder De Psycholoog en Opvoedadvies, is het belangrijk om een rustige en open omgeving te creëren waarin kinderen zich veilig voelen om de waarheid te vertellen. Hier zijn enkele tips die ouders kunnen volgen:
- Blijf rustig en onbevooroordeeld: Als een kind liegt, is het belangrijk om niet meteen boos te worden. Een rustige reactie helpt het kind om zich veiliger te voelen en de waarheid te vertellen.
- Stel geen vraag die met “waarom” begint: Een vraag als “waarom heb je dat gedaan?” kan het kind op zijn gemak brengen en leiden tot meer liegen. In plaats daarvan is het beter om vragen te stellen die het kind helpen om zijn gedrag te begrijpen, zoals “Hoe kwam het dat je dat deed?”
- Laat het kind weten dat eerlijk zijn belangrijk is: Het is belangrijk om duidelijk te maken dat het liegen geen oplossing is, maar dat het eerlijk zijn belangrijk is. Dit helpt het kind om te beseffen dat het niet altijd nodig is om te liegen.
- Gebruik logische consequenties in plaats van straffen: In plaats van te straffen, is het beter om logische gevolgen te laten ervaren. Dit helpt het kind om te leren dat zijn gedrag gevolgen heeft, zonder dat het zich schuldig hoeft te voelen.
- Beloon voor eerlijkheid: Als het kind de waarheid vertelt, is het belangrijk om dit te belonen. Dit helpt het kind om te leren dat het eerlijk is om de waarheid te vertellen.
- Zorg voor een veilige omgeving: Het is belangrijk dat het kind zich veilig voelt om de waarheid te vertellen. Dit kan worden gecreëerd door een open en betrokken omgeving te bieden.
Wat als het liegen blijvend is?
In sommige gevallen kan het liegen van een kind blijvend zijn, wat wijst op een diepere oorzaak. Volgens De Psycholoog en Opvoedadvies is het belangrijk om op te merken dat een kind dat regelmatig en met opzet liegt, mogelijk een psychische aandoening kan hebben. In dergelijke gevallen is het raadzaam om professionele hulp in te schakelen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als het kind zijn verhaal steeds vasthoudt, zelfs na doorvragen, of als het liegen gepaard gaat met andere gedragsproblemen.
Hoe je kind leren om eerlijk te zijn
Volgens meerdere bronnen, waaronder De Psycholoog en Opvoedadvies, is het belangrijk om het kind te leren om eerlijk te zijn. Hier zijn enkele tips:
- Laat het kind weten dat het niet fout doet als het de waarheid zegt: Het is belangrijk om het kind te laten weten dat het niet fout doet als het de waarheid zegt. Dit helpt het kind om te leren dat het eerlijk is om de waarheid te vertellen.
- Geef veel positieve feedback: Als het kind eerlijk is, is het belangrijk om dat te belonen. Dit helpt het kind om te leren dat het eerlijk is om de waarheid te vertellen.
- Laat het kind weten dat het zich veilig voelt om de waarheid te vertellen: Het is belangrijk dat het kind zich veilig voelt om de waarheid te vertellen. Dit kan worden gecreëerd door een open en betrokken omgeving te bieden.
- Geef het kind ruimte om te leren van fouten: Het is belangrijk dat het kind weet dat fouten niet het einde zijn. Het is belangrijk om het kind te laten weten dat het fouten mag maken, maar dat het ook moet leren van die fouten.
De rol van ouders in het omgaan met liegen
Volgens meerdere bronnen, waaronder De Psycholoog en Opvoedadvies, is de rol van ouders cruciaal bij het omgaan met liegen. Hier zijn enkele belangrijke punten:
- Blijf rustig en onbevooroordeeld: Het is belangrijk dat ouders rustig blijven, ook als het kind liegt. Dit helpt het kind om zich veiliger te voelen en de waarheid te vertellen.
- Laat het kind weten dat het niet fout doet als het de waarheid zegt: Het is belangrijk dat ouders laten weten dat het niet fout doet als het kind de waarheid zegt. Dit helpt het kind om te leren dat het eerlijk is om de waarheid te vertellen.
- Geef veel positieve feedback: Als het kind de waarheid zegt, is het belangrijk om dat te belonen. Dit helpt het kind om te leren dat het eerlijk is om de waarheid te vertellen.
- Zorg voor een veilige omgeving: Het is belangrijk dat ouders een veilige omgeving bieden waarin het kind zich veilig voelt om de waarheid te vertellen. Dit kan worden gecreëerd door een open en betrokken omgeving te bieden.
- Zorg voor een goede communicatie: Het is belangrijk dat ouders goed communiceren met hun kind. Dit helpt het kind om te leren dat het eerlijk is om de waarheid te vertellen.
Conclusie
Het liegen van kinderen is een veelvoorkomend en complex onderdeel van hun ontwikkeling. Het is belangrijk om te begrijpen dat liegen niet altijd negatief is, maar vaak een reflectie is van de cognitieve en emotionele ontwikkeling van het kind. Het is belangrijk dat ouders een rustige, open en betrokken omgeving creëren waarin het kind zich veilig voelt om de waarheid te vertellen. Daarnaast is het belangrijk om het kind te leren om eerlijk te zijn, zodat het kind kan leren dat het eerlijk is om de waarheid te vertellen. Als het liegen blijvend is, is het belangrijk om professionele hulp in te schakelen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
