Opvoeding van moeilijke kinderen: Tips en aanpak
juli 10, 2025
De discussie over het gebruik van geweld bij de opvoeding van kinderen is al decennialang van oudsher een onderwerp van veel gesprekken, vooral binnen christelijke kringen. De Bijbel bevat verschillende teksten die het gebruik van de roede of tucht als onderdeel van de opvoeding ondersteunen, maar tegelijkertijd zijn er ook teksten die erop wijzen dat liefde, mededogen en het opbouwen van een gezonde verhouding tussen ouder en kind centraal moeten staan. In dit artikel wordt uitgebreid aandacht besteed aan de christelijke opvattingen over opvoeding, met name in het licht van de Bijbel, en hoe deze de huidige wetgeving en maatschappelijke normen beïnvloeden.
De Bijbelse grondslag van opvoeding
In de Bijbel wordt de opvoeding van kinderen gezien als een plicht en een verantwoordelijkheid van de ouders. Verschillende teksten, zoals Spreuken 13:24 en Spreuken 22:15, benadrukken het belang van tucht en vermaning. In deze teksten wordt de roede gebruikt als symbool voor het aanpakken van gedragsproblemen en het leren gehoorzamen. In het christelijke denken wordt de tucht gezien als een manier om het kind te helpen zich te richten op het goede en om de grenzen van het gedrag te leren begrijpen.
In de Bijbel staat ook het begrip ‘liefde’ centraal. God is liefde, en de opvoeding moet gebaseerd zijn op liefdevolle toewijding en begrip. Dit wordt benadrukt in de teksten van de apostel Paulus, zoals Efesers 6:4, waarin wordt gezegd dat ouders hun kinderen moeten opvoeden in de lering en vermaning van de Heere. Dit suggereert dat de opvoeding niet alleen op discipline gericht moet zijn, maar ook op het opbouwen van een vertrouwensrelatie tussen ouder en kind.
De rol van de roede in de christelijke opvoeding
De roede, ook wel de stok genoemd, is een symbool van tucht en vermaning in de christelijke traditie. In de Bijbel wordt het gebruik van de roede vaak geassocieerd met liefde en zorg. Zo zegt Spreuken 23:13-14: “Laat de stok niet schaduw vallen, maar sla het kind met de stok. Want als je het met de stok slaat, zal je het redden van het graf.” Dit benadrukt dat de tucht niet bedoeld is om pijn te doen, maar om het kind te leren dat er grenzen zijn en dat het gehoorzamen belangrijk is.
Echter, er zijn ook christelijke stromingen die het gebruik van fysieke tucht afwijzen. De Protestantse Kerk van Duitsland, bijvoorbeeld, stelt dat het slaan van kinderen niet te rechtvaardigen is en dat de Bijbel meer op liefde en tederheid wijst. In een interview met de NDR zei Gäfgen-Track dat het “geen grond heeft om kinderen te slaan”, en dat de opvoeding van kinderen moet plaatsvinden in een sfeer van liefde en begrip.
De huidige wetgeving en het gebruik van geweld
In Nederland is het gebruik van lichamelijke straf verbannen uit de opvoeding. De wet §1631 van het Burgerlijk Wetboek stelt dat kinderen recht hebben op geweldloze opvoeding. Lichamelijke straf, psychologische schade en andere vernederende maatregelen zijn onaanvaardbaar. Dit betekent dat ouders geen geweld mogen uitoefenen op hun kinderen, ook niet in de vorm van een ‘corrigerende tik’.
Deze wetgeving is gebaseerd op het principe van kinderbescherming en het erkennen van het recht van het kind op een veilige en gezonde opvoeding. In de praktijk betekent dit dat ouders moeten leren om hun kinderen te beïnvloeden via communicatie, overleg en positieve versterking. Dit is ook het geval in veel christelijke opvoedingsstrategieën, die zich richten op het opbouwen van een gezonde verhouding tussen ouder en kind.
De discussie over de pedagogische tik
Er is veel discussie over de zogenaamde ‘pedagogische tik’. Sommige christelijke opvoeders zeggen dat een lichte tik op de vingers of rug een hulpmiddel kan zijn om kinderen te leren dat er grenzen zijn. Andere stromingen en wetenschappers menen echter dat elke vorm van fysiek geweld onaanvaardbaar is, ook als het uit liefde komt. In de bronnen wordt opgemerkt dat het gebruik van de roede of een fysieke correctie vaak gebeurt in een toestand van woede of agressie, wat het gevaar van mishandeling versterkt.
De houding van de NCRV (Nederlandse Christelijke Omroep) is hierin van belang. In sommige artikelen wordt gesuggereerd dat het slaan van kinderen in Gods naam een vorm van geweld is dat niet mag worden geoorloofd. Er wordt ook gewaarschuwd voor het gevaar van machtsmisbruik en het uitbuiten van het vijfde gebod, dat gaat over het eer en gehoorzamen aan de ouders. Dit wordt gebruikt als een middel om kinderen te chanteren, wat onaanvaardbaar is.
De rol van de ouder in de opvoeding
De opvoeding van kinderen is geen eenvoudige taak. Ouders moeten leren om hun kinderen te leren gehoorzamen, maar ook om hen te leren omgaan met hun eigen emoties en gedrag. In de bronnen wordt benadruid dat ouders hun kinderen moeten opvoeden in overeenstemming met Gods wil, wat inhoudt dat ze eerst zelf moeten leren om te luisteren en te begrijpen wat het kind nodig heeft.
Een belangrijk punt is het verschijnsel van de ‘affectieve gezagsverhouding’, waarin zowel kinderen als volwassenen verantwoordelijkheid dragen jegens God. Dit betekent dat de opvoeding niet alleen op discipline gericht moet zijn, maar ook op het opbouwen van een gezonde verhouding tussen ouder en kind. In de bronnen wordt opgemerkt dat de opvoeding van kinderen in een sfeer van liefde en begrip moet plaatsvinden, en dat dit de basis is voor een gezonde ontwikkeling van het kind.
De invloed van de Bijbel op de opvoeding
De Bijbel is een belangrijk uitgangspunt voor christelijke opvoedingsstrategieën. In verschillende teksten wordt de opvoeding van kinderen als een plicht en een verantwoordelijkheid van de ouders gezien. In de bronnen wordt ook benadruid dat de opvoeding van kinderen niet alleen op discipline gericht moet zijn, maar ook op het leren van vrije keuzes en het opbouwen van een gezonde verhouding met God.
In de tekst van het Gereformeerd Pedagogisch Centrum wordt benadruid dat de opvoeding van kinderen in een ‘affectieve gezagsverhouding’ moet plaatsvinden. Hierbij leren kinderen dat ware vrijheid een ‘vrijheid-in-gebondenheid’ is, en dat het belangrijk is om te leren omgaan met verantwoordelijkheid. In de opvoeding van kinderen is het dus niet alleen belangrijk om hen te leren gehoorzamen, maar ook om hen te leren omgaan met hun eigen gedrag en emoties.
Conclusie
De opvoeding van kinderen in het christelijke denken is gebaseerd op een combinatie van tucht, liefde en begrip. De Bijbel benadruidt het belang van de roede als symbool van tucht en vermaning, maar ook het belang van liefde en mededogen. In de praktijk van de opvoeding is het belangrijk om de grenzen van het gedrag van het kind te leren begrijpen en te leren omgaan met hun eigen emoties.
De huidige wetgeving in Nederland verbannen fysiek geweld uit de opvoeding, en stelt dat kinderen recht hebben op geweldloze opvoeding. Dit is een belangrijk principe dat ook in christelijke kringen wordt erkend. De opvoeding van kinderen moet echter niet alleen op discipline gericht zijn, maar ook op het opbouwen van een gezonde verhouding tussen ouder en kind. In dit licht is de opvoeding van kinderen een complexe taak, die zowel verantwoordelijkheid als liefde vereist.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
