Roodvonk bij een 3-jarig kind: herkenning, behandeling en preventie

Roodvonk, ook wel bekend als scarlatina, is een kinderziekte die bij jonge kinderen vaak voorkomt. Hoewel het niet altijd ernstig is, is het belangrijk dat ouders en verzorgers deze ziekte goed herkennen en weten hoe hiermee om te gaan. In dit artikel geven we een overzicht van roodvonk bij kinderen van drie jaar, inclusief de symptomen, besmettelijkheid, behandeling en mogelijke complicaties.

Wat is roodvonk?

Roodvonk is een besmettelijke ziekte die veroorzaakt wordt door bepaalde soorten streptokokkenbacteriën, namelijk Streptococcus pyogenes. Deze bacteriën produceren giftige stoffen die verantwoordelijk zijn voor de kenmerkende symptomen van roodvonk. De ziekte komt vooral voor bij kinderen tussen de 3 en 8 jaar oud, zoals meerdere bronnen aangeven (bronnen 3, 8, 11). Tijdens de zomermaanden is de ziekte iets vaker aanwezig, mogelijk door dichtere contacten in de zomervakantieperiode.

Symptomen van roodvonk bij een 3-jarig kind

De symptomen van roodvonk kunnen variëren, maar er zijn een aantal kenmerkende tekenen waaraan de ziekte herkend kan worden:

• Hoog koorts: Meestal begint roodvonk met plotselinge hoge koorts, vaak boven de 38,5 graden Celsius.
• Keelpijn: Een pijnlijke keel is een van de vroegste symptomen. Soms zijn de amandelen gezwollen.
• Rode uitslag: De uitslag begint meestal op de borst en hals en verspreidt zich daarna over het lichaam. De uitslag voelt ruw aan, vergelijkbaar met schuurpapier.
• Frambozentong: De tong kan felrood en gezwollen zijn, met kleine knobbeltjes.
• Verhoogde hartslag: Door de koorts kan de hartslag toenemen.
• Bleke neus-mondhoek: De wangen zijn felrood, terwijl de huid rond de neus en mond bleek kan zijn.
• Huidvervelling: Na enkele dagen kan de huid beginnen te vervellen, vooral op de handen en voeten.

De uitslag kan jeuk veroorzaken, maar niet bij ieder kind. Meestal duurt de ziekte 7 tot 10 dagen, en de symptomen verdwijnen vanzelf. De ziekte kan zich meerdere keren voordoen, omdat er verschillende soorten streptokokkenbacteriën zijn (bron 13).

Hoe wordt roodvonk besmettelijk?

Roodvonk verspreidt zich voornamelijk via druppeltjes in de lucht die vrijkomen bij hoesten, niezen of praten. Ook kan de ziekte zich verspreiden via direct contact, bijvoorbeeld door het delen van speelgoed of handdoeken. De ziekte is besmettelijk vanaf het begin van de klachten tot na het vervellen van de huid (bronnen 3, 8, 10). Dit betekent dat het kind al besmettelijk is voordat de uitslag zichtbaar is.

In kinderdagverblijven en kleuterscholen is roodvonk daarom vaak te vinden, omdat kinderen dicht op elkaar wonen en vaak in contact raken met gemeenschappelijke voorwerpen. Bij oudere kinderen die roodvonk hebben gehad, kan de ziekte minder ernstig verlopen, omdat de immuunwerking beter ontwikkeld is (bron 13).

Diagnose en behandeling

Als een 3-jarig kind symptomen vertoont die op roodvonk lijken, is het verstandig om contact op te nemen met de huisarts. De arts zal een lichamelijk onderzoek uitvoeren en mogelijk een keeluitstrijkje nemen om te bepalen of het om roodvonk gaat. Als de diagnose bevestigd is, kan de arts een antibioticakuur voorschrijven. Het is belangrijk om de volledige kuur af te maken, zelfs als de symptomen al eerder verdwijnen (bronnen 10, 13).

In de meeste gevallen is roodvonk niet ernstig, maar zonder behandeling kan het tot complicaties leiden, zoals nierontsteking of reuma. Tegenwoordig zijn deze complicaties echter zeldzaam, vooral als de ziekte op tijd herkend en behandeld wordt (bronnen 8, 13).

Wat moet je doen als je kind roodvonk heeft?

Als je kind roodvonk heeft, is het belangrijk om het te laten uitzieken. Zorg voor voldoende rust en vocht, vooral wanneer het kind koorts heeft. Drinken zoals water of zilvermuntthee kan helpen om uitdroging te voorkomen. Bij jeuk kan een verkoelende crème of mentholpoeder gebruikt worden, maar let op: mentholproducten zijn niet geschikt voor kinderen jonger dan 2 jaar (bron 6).

Het kind moet geen school of kinderdagverblijf bezoeken totdat het volledig hersteld is. De ziekte is besmettelijk tot na het vervellen van de huid. Tijdens deze periode moet het kind extra hygiënemaatregelen nemen om het risico op verspreiding van de ziekte te beperken (bronnen 3, 8).

Complicaties en risico’s

Roodvonk is meestal een mild verloopende ziekte, maar in zeldzame gevallen kunnen complicaties voorkomen. Deze kunnen onder andere zijn:

• Nierontsteking (post-streptokokken glomerulonefritis)
• Hersenvliesontsteking
• Reuma (rheumatische koorts)
• Longontsteking

Deze complicaties zijn echter zeldzaam, vooral wanneer de ziekte op tijd herkend en behandeld wordt. Het gebruik van antibiotica helpt om de risico’s te verkleinen (bronnen 3, 13).

Preventie

Helaas is er geen vaccinatie tegen roodvonk, zoals wel het geval is bij rodehond of mazelen (bron 4). Daarom is het belangrijk om algemene hygiënemaatregelen aan te houden om de verspreiding van de ziekte te beperken. Deze maatregelen zijn:

• Regelmatig handen wassen, vooral voor het eten en na het hoesten of niezen.
• Geen spullen delen, zoals handdoeken, drinkflessen of speelgoed.
• Zorg voor voldoende luchtverversing in de kamer.
• Blijf thuis bij klachten, vooral bij hoge koorts of uitslag.

Bij ouders die zelf roodvonk hebben gehad, is de kans dat hun kind roodvonk opstrijkt iets lager, omdat het lichaam antistoffen kan hebben opgebouwd. Echter, omdat er meerdere varianten van de bacterie zijn, kan een kind roodvonk meerdere keren krijgen (bron 13).

Roodvonk en zwangerschap

Roodvonk kan ook bij zwangere vrouwen voorkomen. In het eerste trimester kan de ziekte nadelige gevolgen hebben voor de ongeboren baby, zoals miskraam of aangeboren afwijkingen. Als een zwangere vrouw vermoedt dat ze roodvonk heeft of in contact is geweest met iemand die roodvonk heeft, is het belangrijk om contact op te nemen met de verloskundige of huisarts (bronnen 4, 6).

Conclusie

Roodvonk is een kinderziekte die bij 3-jarige kinderen vaak voorkomt. De ziekte is meestal mild, maar kan ernstige complicaties opleveren als het niet op tijd herkend en behandeld wordt. Ouders en verzorgers moeten alert zijn op symptomen zoals hoge koorts, keelpijn en een rode uitslag. Als de ziekte bevestigd is, is het belangrijk om de antibioticakuur volledig af te maken en het kind te laten uitzieken. Tegenwoordig is roodvonk goed te behandelen, zolang het op tijd herkend wordt. Door hygiënemaatregelen en preventieve maatregelen kan het risico op verspreiding van de ziekte beperkt worden.

Bronnen

1. Alles over roodvonk
2. Cadeau voor een kind van 3 jaar
3. Wat is roodvonk en hoe herken je het?
4. Rodehond
5. Roodvonkuitbraak in Zeeuwse noodopvanglocatie voor Oekrainers
6. Klassieke kinderziekten
7. Wat moet een kind van 3 jaar kunnen?
8. Roodvonk bij baby en kind
9. Cognitieve ontwikkeling van je peuter
10. Roodvonk - symptomen, behandeling, preventie
11. Roodvonk
12. Huiduitslag bij baby: rode vlekken
13. Roodvonk - symptomen, besmetting, wat u moet weten
14. Roodvonk neemt toe – wat je moet weten