Invloed van opvoeding op eetgedrag en gezonde voeding bij kinderen

Een gezond eetgedrag bij kinderen is van cruciaal belang voor hun ontwikkeling, groei en gezondheid. De invloed van opvoeding op dit eetgedrag is een onderwerp dat veel aandacht heeft gekregen, zowel in wetenschappelijk onderzoek als in praktijkgerichte aanpakken. De opvoedingsstijlen van ouders, de voedingspraktijken en de cultuursensitiviteit spelen hierbij een belangrijke rol. In dit artikel wordt uitgelegd hoe opvoeding het eetgedrag van kinderen kan beïnvloeden en welke aanpakken hierbij nuttig kunnen zijn.

Opvoedingsstijlen en hun invloed op eetgedrag

Er zijn verschillende opvoedingsstijlen die het gedrag van kinderen beïnvloeden. Het Voedingscentrum heeft in zijn factsheet ‘Invloed van opvoeding op eetgedrag van kinderen’ aangegeven dat de opvoedingsstijl van ouders een grote invloed heeft op het eetgedrag van hun kind. De vier opvoedingsstijlen die hierbij worden onderscheiden zijn autoritaire, toegevende, verwaarlozende en gezaghebbende opvoedingsstijlen.

1. Autoritaire ouders: Deze ouders stellen duidelijke regels op en verwachten gehoorzaamheid. Ze verplichten het kind bijvoorbeeld om het bord leeg te eten. Deze opvoedstijl wordt met ongunstig eetgedrag in verband gebracht, zoals een lagere groente- en fruitconsumptie.

2. Toeveedende ouders: Deze ouders gedragen zich niet straffend, accepterend en bevestigend. Ze laten het kind bijvoorbeeld eten wat het wil. Deze opvoedstijl houdt verband met meer frisdrankconsumptie, het eten van meer snoep en minder groenten.

3. Verwaarlozende ouders: Deze ouders hebben lage verwachtingen van zelfcontrole van het kind en tonen weinig gevoeligheid. Deze opvoedstijl hangt samen met een hogere BMI bij kinderen.

4. Gezaghebbende ouders: Deze ouders verwachten zelfcontrole van het kind maar zijn ook gevoelig en betrokken. Ze combineren regels over gezonde voedselinname met warmte en betrokkenheid. Deze opvoedstijl draagt bij aan de ontwikkeling van gezonde eetgewoonten.

Deze opvoedingsstijlen beïnvloeden dus direct het eetgedrag van kinderen. Een gezaghebbende opvoedstijl heeft een positief effect op voedingsgewoonten, aldus het Voedingscentrum. Kinderen die opgevoed worden in gezaghebbende gezinnen eten gezonder, bewegen meer en hebben lagere BMI’s dan kinderen die opgevoed worden volgens de andere opvoedstijlen.

Voedingspraktijken en hun invloed

Naast de opvoedingsstijl spelen ook de voedingspraktijken van ouders een rol bij het beïnvloeden van het eetgedrag van kinderen. De factsheet onderscheidt drie voedingspraktijken: dwangmatige controle uitoefenen, structuur bieden en autonomie ondersteunen. Structuur kan positief werken. En door autonomie te ondersteunen, bijvoorbeeld door je kennis over te brengen op het kind, kan een kind leren juiste voedselkeuzes te maken.

Een van de belangrijkste voedingspraktijken is het bepalen van de eetgewoonten van het kind. Hierbij is het belangrijk om een evenwichtig voedingspatroon aan te houden, zodat kinderen meer energie hebben en zich beter kunnen concentreren in de klas. Hierdoor presteren ze beter en gaan ze met meer plezier en zelfvertrouwen naar school.

Een ander belangrijk aspect is de relatie met eten. Wanneer kinderen op jonge leeftijd een gezonde omgang met voeding aanleren, is de kans groter dat ze later een normale relatie met eten krijgen en op een gezond gewicht blijven.

Cultuursensitiviteit in opvoeding en voeding

De leefstijlinterventie Simpel Fit! helpt overgewicht bij kinderen van 0-12 jaar te voorkomen. Deze cultuursensitieve leefstijlinterventie richt zich op diverse doelgroepen, met aandacht voor sociaal-culturele en sociaaleconomische achtergronden. De interventie is ontworpen om rekening te houden met de culturele gewoontes rondom opvoeding, beweging, slaap- en eetgedrag van haar doelgroep.

Deze interventie is een voorloper op een one-size-fits-all aanpak, die niet meer van deze tijd is. De originele Turkse variant wordt al gebruikt, maar de interventie wordt ook aangepast voor andere doelgroepen. De vraag is of deze varianten theoretisch vergelijkbaar zijn en of de aanpassingen de werkzame principes van de oorspronkelijke interventie respecteren.

Opvoeding en voeding in de praktijk

In de praktijk is het belangrijk om gezonde voeding en opvoeding samen te laten werken. Er zijn vijf tips om kinderen gezond te laten eten:

1. Haal gezond eten en drinken in huis: Wanneer er geen chips, snoep en frisdrank in de kast staat, is de verleiding kleiner om erom te vragen. Het is er nu eenmaal niet.

2. Moedig proeven aan: Stimuleer kinderen om minstens één hapje te proeven van het eten dat op tafel staat. Vinden ze het niet lekker? Dat is niet erg, maar laat ze de keer erna wel weer een hapje proberen.

3. Geef het goede voorbeeld: Probeer zelf niet te veel ongezonde dingen te snacken. Kinderen willen dan ook iets lekkers en het is lastig om ze dat te verbieden als je zelf ook snoept.

4. Zorg voor structuur: Voor veel kinderen is het fijn om te weten waar ze aan toe zijn. Spreek bijvoorbeeld af dat ze een of twee keer per dag wat lekkers mogen, bijvoorbeeld wanneer ze uit school komen.

5. Neem kinderen serieus: Kinderen voelen zich veiliger en zelfverzekerder als ze worden gehoord. Laat ze weten dat hun mening belangrijk is.

Opvoedingsondersteuning en hulp bij problemen

Soms lukt het ouders niet om hun kind naar wens op te voeden. Om aan dit probleem tegemoet te komen zijn er verschillende vormen van opvoedingsondersteuning beschikbaar, zoals oudercursussen, gesprekken met andere ouders, folders, opvoedingsadvies aan huis of online. Ook is er hulp beschikbaar voor kinderen met Wlz-zorg.

Deze opvoedingsondersteuning helpt ouders om beter om te gaan met de problemen die ze tegenkomen bij het opvoeden. De hulp kan gericht zijn op het aanleren van gezonde eetgewoonten, het aanpakken van gedragsproblemen en het ondersteunen van de ontwikkeling van het kind.

Conclusie

De invloed van opvoeding op eetgedrag en gezonde voeding bij kinderen is van groot belang. De opvoedingsstijlen van ouders spelen een grote rol in het bepalen van het eetgedrag van hun kind. Een gezaghebbende opvoedstijl heeft een positief effect op voedingsgewoonten, terwijl autoritaire, toegevende en verwaarlozende opvoedingsstijlen negatief kunnen zijn. Daarnaast zijn voedingspraktijken van ouders belangrijk voor het vormen van gezonde eetgewoonten bij kinderen. De cultuursensitiviteit van interventies zoals Simpel Fit! is ook van groot belang om het eetgedrag van kinderen te beïnvloeden. In de praktijk is het belangrijk om gezonde voeding en opvoeding samen te laten werken, en te werken aan een gezonde omgeving voor kinderen. Opvoedingsondersteuning helpt ouders bij het aanpakken van problemen en het ondersteunen van de ontwikkeling van hun kind.

Bronnen

1. Opvoeders beïnvloeden eetgedrag
2. De rol van voeding in opvoeding: hoe eten kinderen gezond?
3. Simpel Fit!
4. Opvoeding
5. Invloed van opvoeding op eetgedrag van kinderen
6. Opvoedingsopgaven
7. Relatie tussen opvoedstijlen bij studenten en groente- en fruitconsumptie, beweeggedrag en BMI
8. Opvoeding
9. Gedrag en opvoeding
10. Opvoeding
11. Opvoedkunde
12. Opvoeden en ouderschap
13. Opvoedondersteuning