Ouderschap en opvoeding: centraal thema’s voor een gezonde ontwikkeling
juli 10, 2025
De opvoeding van kinderen in Marokkaanse gezinnen in Nederland is een complex onderwerp dat zowel culturele als maatschappelijke aspecten omvat. De opvoedingsdoelen en -methoden van deze gezinnen verschillen opvallend van die van de autochtonen, en dit heeft invloed op de relatie tussen ouders en kinderen, vooral tijdens de jeugd. De opvoeding in Marokkaanse gezinnen wordt beïnvloed door de tradities uit Marokko, de migratie naar Nederland, en de sociale omstandigheden in het land waarin ze terechtkomen. Dit artikel bespreekt de kernaspecten van opvoeding in Marokkaanse gezinnen in Nederland, met aandacht voor de opvoedingsdoelen, de rol van ouders, en de invloed van culturele en maatschappelijke factoren.
Een centraal aspect van opvoeding in Marokkaanse gezinnen is het verschil in opvoedingsdoelen ten opzichte van Nederlandse gezinnen. Marokkaanse ouders hechten meer waarde aan conformiteit, wat inhoudt dat kinderen zich moeten aanpassen aan de normen en waarden van de omgeving. Dit omvat onder meer het volgen van ouderlijk gezag, het tonen van respect voor ouders, en het naleven van sociale normen. Daarentegen hechten Nederlandse ouders meer waarde aan autonomie, wat inhoudt dat kinderen zelfstandigheid, zelfbepaling en het nemen van eigen keuzes belangrijk vinden.
Volgens onderzoek is de nadruk op conformiteit bij Marokkaanse ouders groter dan die bij Nederlandse ouders. Dit leidt tot een relatief hiërarchische verhouding tussen ouders en kinderen, waarin ouders meer invloed hebben op het gedrag van hun kind. Toch is er ook variatie binnen de groep Marokkaanse ouders. Ouders met een hoger opleidingsniveau zijn vaker geneigd om autonomie belangrijker te vinden. Dit suggereert dat het opleidingsniveau een rol speelt bij de opvoedingsstijl.
Marokkaanse ouders leggen veel nadruk op warmte en aandacht in de opvoeding van hun kinderen. Ze zien het als hun taak om hun kinderen te leren hoe ze zich moeten gedragen, respectvol om te gaan met anderen, en hun verantwoordelijkheden te vervullen. In de praktijk betekent dit dat ouders vaak een sterke rol spelen in het bepalen van het gedrag van hun kinderen, met name bij jonge kinderen.
In de jonge jaren, vanaf een leeftijd van 2 tot 3 jaar, verwachten ouders dat hun kinderen beginnen te leren hoe ze moeten luisteren en zich aan bepaalde normen moeten houden. Op de leeftijd van 4 jaar wordt verwacht dat het kind gehoorzaam is. Tussen 4 en 7 jaar leren kinderen goede manieren en gedragsnormen. Aan het einde van de jeugd, rond de 18 tot 20 jaar, wordt verwacht dat het kind volwassen is en zich daarom gedraagt.
De controle van ouders is in veel gevallen sterk, maar deze controle kan direct of indirect zijn. Sommige ouders kiezen voor een autoritaire opvoedingsstijl, waarin ze veel regels opleggen en bevelen geven. Anderen kiezen voor een meer autoritatieve stijl, waarin ze uitleg geven, sturing bieden en gelijkwaardigheid proberen te waarborgen. De mate van controle hangt af van de persoonlijke opvoedingsstijl van de ouders en hun cultuur.
Religie speelt een belangrijke rol in de opvoeding van Marokkaanse kinderen. Ouders hechten vrijwel allemaal veel waarde aan een religieuze opvoeding. Dit kan zowel gericht zijn op de persoonlijke belevaring van de islam als op de naleving van de voorschriften. Veel ouders vinden het belangrijk dat meisjes zich niet met mensen van het andere geslacht vermengen en dat jongens alleen omgaan met goede mensen en zich niet doelloos ophouden in café’s en andere gelegenheden.
Bij de opvoeding van meisjes is het belangrijk dat zij zich passend gedragen en een zekere mate van schaamte en bescheidenheid laten zien. Dit is een gevolg van de culturele normen die in Marokko heersen. Ook wordt er veel aandacht besteed aan het leren van goede manieren en het tonen van respect voor ouders en anderen. Deze normen worden vaak doorgegeven aan de jongere generatie, ook in Nederland.
De puberteit wordt door veel Marokkaanse ouders als een lastige fase ervaren. Kinderen worden steeds mondiger en eigenwijzer, wat vooral komt doordat ze zich aan beide culturen willen aanpassen. Veel ouders van de oudere generatie denken dat zij in de puberteit alleen nog maar sturend moeten optreden, terwijl ook in deze levensfase steun en begeleiding erg wenselijk zijn.
In veel gevallen is de relatie tussen ouders en kinderen in de puberteit lastiger, vooral als de kinderen hun eigen mening beginnen te vormen. Dit kan leiden tot conflicten, vooral als de ouders hun mening niet kunnen accepteren of als de kinderen zich afvragen of ze zich moeten aanpassen aan de normen van hun omgeving.
De opvoeding in Marokkaanse gezinnen varieert afhankelijk van de generatie. De eerste generatie, bestaande uit ouders die in de jaren ’60 en ’70 naar Nederland zijn geëmigreerd, heeft vaak een strenge opvoeding genoten. De banden tussen familieleden waren warm, maar ook autoritair. Meisjes werden vaak voorbereid op het huwelijk, en zij kregen veel huishoudelijke taken. Ze gingen meestal niet meer naar school.
De tweede generatie, die in Nederland is geboren of voor het zesde levensjaar is geëmigreerd, heeft een andere opvoeding gekregen. Deze kinderen leren niet alleen de Nederlandse taal, maar ook de Nederlandse normen en waarden. Ze zijn vaak beter opgeleid en hebben meer kansen in het Nederlandse maatschappelijke systeem. Toch blijven ook in deze groep de tradities uit Marokko van invloed zijn op de opvoeding.
In veel Marokkaanse gezinnen staat de televisie een groot deel van de dag aan. Moeders vinden dat de televisie een educatieve waarde heeft en daarnaast voor ontspanning zorgt. Naarmate de kinderen ouder worden, neemt het aantal uur dat zij televisie kijken toe. Er wordt echter wel streng gecontroleerd welke programma’s de kinderen kijken. Bij de oudere kinderen geldt vaak als voorwaarde dat het huiswerk eerst gedaan moet zijn alvorens zij televisie mogen kijken.
De invloed van televisie op de ontwikkeling van kinderen is een onderwerp van discussie. Sommige ouders zien het als een nuttig middel om kinderen te leren, terwijl anderen zich zorgen maken over de invloed van bepaalde programma’s op het gedrag van hun kinderen.
De opvoeding van kinderen in Marokkaanse gezinnen omvat ook het leren van taal. Veel ouders zorgen ervoor dat hun kinderen zowel het Marokkaans als het Nederlands leren. Dit is belangrijk voor het functioneren in het Nederlandse onderwijs en de maatschappij. De taalontwikkeling van kinderen is een belangrijk onderdeel van de opvoeding, en ouders spelen hierbij een centrale rol in.
De opvoeding van kinderen in Marokkaanse gezinnen in Nederland is beïnvloed door een combinatie van culturele, sociale en maatschappelijke factoren. De nadruk op conformiteit, religie, en traditionele waarden speelt een belangrijke rol in de opvoedingsstijl. Tegelijkertijd zien ouders ook de noodzaak om zich aan te passen aan de normen en waarden van de Nederlandse samenleving. Dit leidt tot een complexe situatie waarin ouders proberen hun kinderen op te voeden volgens de tradities uit Marokko, maar ook de eisen van de Nederlandse maatschappij in de gaten te houden.
De opvoedingsdoelen, de rol van ouders, en de invloed van culturele normen zijn belangrijke aspecten die moeten worden geanalyseerd om een goed begrip te krijgen van de opvoeding in Marokkaanse gezinnen in Nederland. Onderzoek naar deze onderwerpen helpt om de uitdagingen en kansen te begrijpen die optreden bij het opvoeden van kinderen uit deze groep.
Wie niet van een kind geniet, ziet het allermooiste niet