Opvoeding in het onderwijs: Samenwerking tussen school, ouders en kinderen

De opvoeding van kinderen is een complex proces dat niet alleen bepaald wordt door de school, maar ook door ouders, verzorgers en andere betrokkenen. In het basisonderwijs is het belangrijk dat leraren en ouders samenwerken om kinderen te begeleiden in hun ontwikkeling. Dit artikel bespreekt de rol van opvoeding in het onderwijs, de invloed van samenwerking met ouders en de manieren waarop school en thuis kunnen worden versterkt.

De rol van opvoeding in het onderwijs

Opvoeding is het proces waarin kinderen worden begeleid in hun ontwikkeling tot zelfstandige, verantwoordelijke en betrokken personen. Dit gebeurt door het bieden van liefde, veiligheid, kennis en richting, zodat kinderen leren omgaan met zichzelf, anderen en de samenleving. Elke kind wordt gezien als uniek, waardevol en bedoeld met een doel. Ouders en opvoeders helpen kinderen om hun gaven en talenten te ontdekken en in te zetten, zowel voor hun eigen ontwikkeling als voor het welzijn van anderen. Hierbij staan waarden als respect, eerlijkheid en verantwoordelijkheid centraal.

In het basisonderwijs speelt opvoeding een cruciale rol. Leerkrachten vormen samen met ouders een omgeving waarin kinderen leren keuzes te maken, verantwoordelijkheid te dragen en zich verbonden te voelen met hun omgeving. Daarnaast biedt opvoeding ruimte voor fouten en herstel. Het is een dynamisch proces waarin kinderen stap voor stap leren om, in verbondenheid met anderen, zelfstandig in de wereld te staan en een positieve bijdrage te leveren aan de samenleving.

Pedagogiek en opvoedkunde: Samenwerking en onderzoek

Pedagogiek en opvoedkunde vallen grotendeels samen, maar er zijn wel verschillen. Pedagogiek is de theoretische basis en onderzoekt wat werkt en waarom. Opvoedkunde vertaalt deze kennis naar praktische handvatten voor de opvoeding. Ze vullen elkaar aan: opvoedkunde maakt gebruik van de inzichten uit de pedagogiek, terwijl de praktijkervaring van opvoedkunde weer vragen kan opleveren voor verder pedagogisch onderzoek.

In het basisonderwijs is het belangrijk dat leraren de theorieën en praktijkervaringen van pedagogiek en opvoedkunde combineren. Hierdoor kunnen ze kinderen beter begeleiden in hun ontwikkeling. Onderzoek naar pedagogiek en opvoedkunde helpt ook bij het bepalen van de meest effectieve manieren om kinderen te leren en te groeien.

Samenwerking met ouders: Belangrijk voor de ontwikkeling van het kind

De basis voor de ontwikkeling van kinderen wordt thuis gelegd. Het is daarom belangrijk dat leraren thuis en school verbinden en afstemmen met ouders over de begeleiding van kinderen. In dit artikel bespreken we wat uit de wetenschappelijke literatuur bekend is over hoe ouders hun kind kunnen ondersteunen en hoe scholen de samenwerking met ouders kunnen vormgeven op klas- en schoolniveau.

Een van de belangrijkste manieren om samenwerking met ouders te bevorderen is het opbouwen van een vertrouwensrelatie. Dit gebeurt niet alleen in tijden van crisis, maar ook in tijden van vrede. In het basisonderwijs is het belangrijk dat leraren aan het begin van het schooljaar contact opnemen met ouders en verwachtingen uitspreken. Zo worden op Horewegs basisschool aan het begin van het schooljaar informele kennismakingsbijeenkomsten gehouden. De kinderen laten de klas zien aan de ouders. Dit zorgt voor een ontspannen sfeer en helpt bij het opbouwen van een betrouwbare relatie tussen ouders en leerkrachten.

Een andere manier om samenwerking met ouders te bevorderen is het opstellen van een contract. Bijvoorbeeld over wanneer de leerkracht bereikbaar is, wat de verwachtingen zijn, en hoe ouders kunnen communiceren met de school. Dit helpt bij het opbouwen van een duidelijke lijn voor het kind.

Ouders en het onderwijs: Wat is de invloed?

Het onderwijs heeft in Nederland een rol gespeeld in de opvoeding van kinderen, maar de discussie blijft lopen over de taak van de leraar in de opvoeding. Moet de leraar een inbreng hebben in de opvoeding van het kind of heeft een leraar deze al automatisch, en zo ja: welke soort inbreng dan? De school is er voor het onderwijs, maar niet voor de opvoeding van het kind. De thuissituatie is iets wat opgelost moet worden door organisaties die daarvoor aangesteld zijn.

Toch heeft de school naar mijn mening een plicht om ervoor te zorgen dat een kind zich op school thuis voelt. Dat de school in moet grijpen bij organisaties als blijkt dat de thuissituatie van een kind niet in orde is, en daarbij zorgen dat er een vertrouwenspersoon is, of een kind terecht kan bij een instantie die ervoor bedoeld is daarbij te “helpen”. Ze zijn daarmee een directe verbinding. Kinderen gaan immers naar school om zich ook thuis te voelen, zeker wanneer deze plek er thuis niet voor hen is moeten zij ondersteund worden in hun gevoelens, gedachtes en hun waarden.

Ouders en het leren van kinderen: Wat is belangrijk?

In het basisonderwijs is het belangrijk dat ouders betrokken raken bij het leren van hun kind. Dit kan op verschillende manieren. Een manier is het gebruik van interactieve thuisopdrachten. Deze zijn bedoeld om ouders op een toegankelijke manier kennis te laten maken met iets wat hun kind leert op school en dit te verbinden met de leefwereld thuis. Leerlingen hebben hierbij de leiding en ouders hoeven geen schoolkennis te hebben.

Een andere manier is het stimuleren van taalgebruik. Leraren kunnen de afstand tussen school en thuis verkleinen door de thuistalen van leerlingen te waarderen en in de klas in te zetten. En andersom door het gebruik van de thuistaal te stimuleren, zodat ouders hun sterkste taal inzetten en daarmee de eerste en tweede taalverwerving van kinderen bevorderen.

Ouders en het opvoedingsproces: Wat is belangrijk?

In de opvoeding ontwikkelen ouders na verloop van tijd een vast patroon, een kenmerkende manier van reageren op het gedrag van hun kind in uiteenlopende situaties. Vanuit de theorie kunnen we verschillende opvoedingsstijlen onderscheiden die als meer of minder gunstig worden beschouwd voor de kinderlijke ontwikkeling.

De belangrijkste factoren in de opvoeding zijn het evenwicht tussen ondersteunen en structureren. Dit zijn de twee pijlers die de kwaliteit van de opvoeding bepalen. Bij de eerste pijler gaat het om de affectieve band tussen ouders en kinderen, de mate waarin ouders betrokken zijn, de emotionele ondersteuning die zij hun kind bieden en de ruimte die zij bieden om eigen initiatieven te ontplooien. De tweede pijler betreft het belang van het bieden van structuur en houvast en de noodzaak om ongewenst gedrag tijdig te corrigeren. Het gaat dan om het stellen van regels en grenzen aan het gedrag van kinderen en het toezicht houden op wat ze doen. Belangrijk is dat ouders grenzen stellen op een manier die effectief is en kinderen geen schade berokkent.

Samenwerking met ouders: Wat is nodig?

In het basisonderwijs is het belangrijk dat leraren samenwerken met ouders aan de ontwikkeling van het kind. Dit gebeurt op verschillende manieren. Een van de belangrijkste manieren is het opbouwen van een vertrouwensrelatie. Dit gebeurt niet alleen in tijden van crisis, maar ook in tijden van vrede. In het basisonderwijs is het belangrijk dat leraren aan het begin van het schooljaar contact opnemen met ouders en verwachtingen uitspreken.

Een andere manier is het opstellen van een contract. Bijvoorbeeld over wanneer de leerkracht bereikbaar is, wat de verwachtingen zijn, en hoe ouders kunnen communiceren met de school. Dit helpt bij het opbouwen van een duidelijke lijn voor het kind.

Conclusie

De opvoeding van kinderen is een complex proces dat niet alleen bepaald wordt door de school, maar ook door ouders, verzorgers en andere betrokkenen. In het basisonderwijs is het belangrijk dat leraren en ouders samenwerken om kinderen te begeleiden in hun ontwikkeling. Dit gebeurt door het opbouwen van een vertrouwensrelatie, het opstellen van een contract en het stimuleren van taalgebruik. De school speelt een belangrijke rol in de opvoeding van kinderen, maar de thuissituatie is iets wat opgelost moet worden door organisaties die daarvoor aangesteld zijn.

Bronnen

1. https://wij-leren.nl/opvoedkunde.php
2. https://nivoz.nl/nl/samenwerken-met-ouders-aan-opvoeding-het-warme-betrokken-hart-van-de-leerkracht-doet-ertoe
3. https://www.aob.nl/actueel/artikelen/als-een-ouder-zegt-u-kunt-geen-lesgeven-dan-word-ik-heel-boos/
4. https://www.nji.nl/opvoeden-en-ouderschap/wat-is-belangrijk-bij-opvoeden
5. https://www.onderwijskennis.nl/kennisbank/ouderbetrokkenheid-en-onderwijskansen
6. https://www.x11.nu/nieuws/heeft-het-onderwijs-een-inbreng-in-de-opvoeding-van-het-kind
7. https://nl.wikipedia.org/wiki/Opvoeding
8. https://www.depsycholoog.nl/opvoeding/
9. https://www.opgroeien.be/kennis/themas/ouderschap-en-opvoeding-ondersteunen/wat-opvoeden