Onderwijs en opvoeding in de 20e eeuw: Veranderingen en invloeden

In de 20e eeuw veranderde het onderwijs en de opvoeding in Nederland aanzienlijk. De periode werd gekenmerkt door wetgeving, vernieuwingen in het onderwijs, en de opkomst van verschillende pedagogische benaderingen. De opvoeding werd steeds meer geïsoleerd gezien van de tradities en waarden van de samenleving, en het kind stond steeds meer centraal in het onderwijs. In dit artikel worden de belangrijkste veranderingen en invloeden van het onderwijs en de opvoeding in de 20e eeuw besproken, gebaseerd op de bronnen die beschikbaar zijn.

Veranderingen in het onderwijs

De 20e eeuw was een periode van grote veranderingen op het gebied van onderwijs. In 1900 werd een leerplicht van zes jaar ingevoerd, wat leidde tot een toenemende toegankelijkheid van onderwijs voor alle kinderen. In 1972 werd de leerplicht uitgebreid naar elf jaar, wat een belangrijke stap was in de uitbreiding van het onderwijs. De wetgeving speelde een cruciale rol bij het vormgeven van het onderwijs, met in de loop der jaren wetten zoals de Wet op het Basisonderwijs (1981) en de Wet op het Voortgezet Onderwijs (1968). Deze wetten zorgden voor een betere structuur en een duidelijke indeling van het onderwijs in verschillende niveaus.

De onderwijsvernieuwing aan het eind van de 20e eeuw bracht veel nieuwe concepten en benaderingen met zich mee. De focus lag op het kind en de individuele behoeften van leerlingen. Er werd gewerkt aan differentiatie, zelfstandigheid, en het aanbieden van een uitdagende omgeving waarin kinderen zich konden ontwikkelen. De introductie van het Leerlingvolgsysteem, waarin de prestaties van leerlingen werden gevolgd, was een belangrijke ontwikkeling. Dit systeem werd ingevoerd om leerlingen te kunnen beoordelen en te kunnen volgen in hun leerproces.

De rol van pedagogische vernieuwingen

De pedagogische vernieuwingen in de 20e eeuw hadden een grote invloed op het onderwijs. De focus lag steeds meer op het kind en de manier waarop het zich kon ontwikkelen. De reformpedagogiek, een internationale beweging die uitging van de aangeboren leergierigheid van het kind, speelde een belangrijke rol. Pedagogen zoals Jan Ligthart benadrukten dat het kind zichzelf moest kunnen ontwikkelen en dat het onderwijs daarop afgestemd moest zijn. De klassikale, strak gereglementeerde vorm van onderwijs kreeg steeds meer kritiek, en werd vervangen door een meer flexibele benadering.

In de jaren tachtig werd het ontwikkelingsgerichte onderwijs ontwikkeld, waarbij het kind centraal stond. Dit concept werd geïnitieerd door het Algemeen Pedagogisch Centrum in Utrecht en werd in 1985 opgenomen in de Wet op het Basisonderwijs. In dit onderwijs werd gespeeld als belangrijk onderdeel gezien, en de leerling kreeg ruimte om zichzelf te ontwikkelen. De lesruimte werd ingericht met verschillende hoeken, zoals de rekenhoek, de leeshoek, en de bouwhoek, waarin kinderen zichzelf konden ontwikkelen.

Invloed van de techniek en moderne methoden

De vorderingen in de techniek hadden een grote invloed op het onderwijs in de 20e eeuw. In de eerste helft van de eeuw werden wandplaten en leesplankjes gebruikt, wat leidde tot een romantische en emotionele benadering van het onderwijs. In de loop der jaren werden er steeds meer moderne methoden ingevoerd, waaronder het gebruik van computers en digitale leeromgevingen. De techniek veranderde de manier waarop kinderen leerden en het onderwijs werd steeds meer afgestemd op de behoeften van de moderne samenleving.

In de jaren negentig werden er Cito-toetsen ingevoerd, waarbij leerlingen tweemaal per jaar een toets maakten voor taal, spelling, rekenen, en begrijpend lezen. Deze toetsen werden gebruikt om de leerling te volgen en te beoordelen. De invloed van deze toetsen was groot, aangezien ze een landelijk gemiddelde aangaven en leerlingen konden vergelijken met hun leeftijdsgenoten.

De rol van de opvoeding in de 20e eeuw

De opvoeding kreeg in de 20e eeuw steeds meer aandacht. De opvoeding was niet alleen gericht op het leren van kennis, maar ook op het ontwikkelen van de persoonlijkheid van het kind. De opvoeding was een proces waarin een kind werd gevormd naar de normen en waarden van de opvoeder en de samenleving. De wetenschappelijke beoefening van de pedagogiek door pioniers als Maria Montessori, Helen Parkhurst, Rudolf Steiner, en Jan Ligthart, legde de grondslag voor een vernieuwing van het onderwijs.

In de 20e eeuw kwamen er ook verschillende vormen van opvoeding, waaronder Montessori-, Jenaplan- en Freinetonderwijs. Deze vormen van opvoeding hadden als doel het kind te helpen zichzelf te ontwikkelen en de natuurlijke ontwikkeling van het kind te volgen. De opvoeding was gericht op het helpen van het kind om mondig te worden, dat wil zeggen, in staat te zijn om betrokken te raken bij de samenleving en zichzelf te vormen.

De invloed van de schoolstrijd en verzuiling

De schoolstrijd in de 19e eeuw had een grote invloed op het onderwijs. In de jaren 1834 tot 1848 en daarna tot 1920 speelde de strijd tussen het openbare en het bijzondere onderwijs een grote rol. In 1918 werd het ministerie van Onderwijs opgericht, wat leidde tot een gelijkstelling tussen openbaar en bijzonder onderwijs. De verzuiling, die in de jaren 1878 begon, had een grote invloed op de opvoeding, aangezien de burgerschap van het kind steeds meer in het oog werd gehouden.

De verzuiling zorgde ervoor dat er verschillende soorten scholen ontstonden, zoals de neutrale, gereformeerde, en katholieke scholen. De opvoeding werd steeds meer beïnvloed door de maatschappelijke omstandigheden en de religieuze overtuigingen van de ouders. De opvoeding was dus niet alleen gericht op de leerstof, maar ook op de waarden en normen van de samenleving.

De rol van de onderwijsvernieuwing in de 20e eeuw

De onderwijsvernieuwing aan het einde van de 20e eeuw had een grote impact op het onderwijs. Er werden nieuwe concepten ingevoerd, zoals het ontwikkelingsgerichte onderwijs, het ervaringsgerichte onderwijs, en het nieuwe leren. Deze concepten hadden als doel om het onderwijs aan te passen aan de behoeften van de leerlingen en hen te laten leren op een manier die past bij hun persoonlijkheid. De scholen moesten steeds meer aandacht besteden aan de individuele leerling en hun ontwikkeling.

In de jaren tachtig werd het BAS-project ingevoerd, dat gericht was op het opbouwen van een betere opvoeding en onderwijs. De scholen moesten hierin actief deel aan nemen en de leerling helpen zichzelf te ontwikkelen. Het Handelingsgericht Werken (HGW) was een andere belangrijke ontwikkeling, waarbij het leerproces centraal stond en de leerling zelfstandig kon werken.

Conclusie

In de 20e eeuw veranderde het onderwijs en de opvoeding in Nederland aanzienlijk. De focus lag steeds meer op het kind en de individuele behoeften van leerlingen. Er werden veel vernieuwingen ingevoerd, zoals het ontwikkelingsgerichte onderwijs, het ervaringsgerichte onderwijs, en het nieuwe leren. De techniek had een grote invloed op het onderwijs, en de wetgeving speelde een cruciale rol in de uitbreiding van het onderwijs. De opvoeding werd steeds meer beïnvloed door de maatschappelijke omstandigheden en de religieuze overtuigingen van de ouders. De onderwijsvernieuwing aan het einde van de 20e eeuw bracht veel nieuwe concepten met zich mee, die de kwaliteit van het onderwijs aanzetten en de leerling helpen zichzelf te ontwikkelen.

Bronnen

1. Onderwijsgehistoriesite
2. Voorbeeldig opgroeien
3. Onderwijs en opvoeding in de 20e eeuw
4. Onderwijsvernieuwing eind 20e / begin 21e eeuw
5. Opvoeding
6. Onderwijs in de 20e eeuw
7. Geschiedenis van het ministerie van Onderwijs
8. Geschiedenis van opvoeding en onderwijs
9. Actuele ontwikkelingen in ouderschap en opvoeden
10. Middeleeuwse visies op onderwijs