Opvoeding en het puzzelwoordenboek: Een overzicht van kernbegrippen en praktische toepassing
juli 10, 2025
De derde graad van het secundair onderwijs vormt een cruciale fase in de ontwikkeling van leerlingen. In deze fase wordt zowel opvoeding als begeleiding op een diepgang beoogd, waarbij aandacht besteed wordt aan de individuele behoeften van elk kind, de ontwikkeling van competenties en de integratie van theorie en praktijk. De bronnen die beschikbaar zijn, geven een overzicht van de visie, de opbouw van het leerplan, de rol van begeleiding en de betekenis van stage en praktijkervaringen in deze graad.
Visie op opvoeding en begeleiding
De visie op opvoeding en begeleiding in de derde graad is gericht op een holistische benadering. Hierbij staat het kind in het midden, met als uitgangspunt dat elk kind recht heeft op vorming aangepast aan zijn of haar mogelijkheden. De school streeft naar een kwaliteitsonderwijs, waarbij het totale kind – hoofd, hart en handen – centraal staat. Dit betekent dat zowel cognitieve als emotionele ontwikkeling in het oog worden gehouden, en dat leerlingen op een manier worden begeleid die hun persoonlijke potentieel maximale ontplooiingskansen biedt.
In de derde graad wordt aandacht besteed aan de individuele steun en vorming van het karakter van elk kind. Vooral de morele waarden, zoals voornaamheid, wellevendheid en het naleven van de gedragsregels van de school, staan centraal. Deze waarden worden geïntegreerd in het onderwijs, zodat leerlingen naast hun rechten ook plichten kennen t.o.v. ouders, school en gemeenschap.
De visie op leren is gericht op een competentiegerichte aanpak, waarbij kennis, vaardigheden en attitudes in bepaalde situaties worden opgepakt. Dit wordt ondersteund door een integratie van theorie en praktijk, waarbij leerlingen zowel in de les als tijdens stages de kans krijgen om competenties te ontwikkelen. De visie is ook gericht op een dynamische school, waarin openstaan voor vernieuwing en begeleiding en navorming belangrijke hulpmiddelen zijn.
Leerplan en begeleiding in de derde graad
In de derde graad wordt een geïntegreerd leerplan toegepast, waarbij les en stage gecombineerd worden. Dit leerplan is gebaseerd op een totaalvisie op zorg en begeleiding, waarbij aandacht is voor continuïteit tussen de tweede en derde graad, en de specialisatiejaren. De leerplandoelstellingen zijn gericht op het ontwikkelen van competenties, zoals het functioneren als zorgkundige, het begeleiden van kinderen en het werken in verschillende settings.
In de derde graad worden leerlingen begeleid in het leren zelfstandig plannen en het leren van lessen. Dit wordt ondersteund door studietips, die worden aangereikt in de klas. Bovendien wordt aandacht besteed aan reflecteren, waarbij leerlingen worden begeleid in het reflecteren aan de hand van het model van Korthagen. Hierbij wordt aandacht besteed aan het opbouwen van reflectielussen, zoals het gebruik van een groeimap of portfolio.
De begeleiding van het leren van de leerlingen is gericht op het rekening houden met de beginsituatie en de gepaste opbouw. Hierbij wordt gekeken naar de integratie van kennis, vaardigheden en houding, evenals de integratie van de verschillende algemene doelstellingen en leerplandoelstellingen. Evalueren van het verwerven van de leerplandoelstellingen gebeurt op basis van de begeleidende evaluatie, waarbij feedback en feedforward worden gebruikt om leerlingen te begeleiden.
Stage en praktijkervaringen in de derde graad
Stage speelt een centrale rol in de derde graad. De leerplandoelstellingen en competenties worden bereikt door het lopen van stages in verschillende settings. Hierbij wordt aandacht besteed aan de mate van verantwoordelijkheid, waarbij leerlingen onder directe begeleiding werken. In de derde graad worden leerlingen begeleid in het uitvoeren van logistieke taken, wat een eerste groeiniveau op stage is. Bovendien wordt aandacht besteed aan het uitvoeren van taken in verschillende settings, zoals woonzorg, kinderopvang en gezinszorg.
De stage is gericht op het bereiken van de competenties, waarbij leerlingen de kans krijgen om alle leerplandoelstellingen die corresponderen met het beroepsprofiel van de verzorgende te bereiken. Een groter deel van de stage kan, volgens de interesse van de leerling en/of de mogelijkheden van de school en/of werkveld, besteed worden aan één bepaalde setting. Het wordt aanbevolen om blokstages te lopen, waarbij leerlingen gedurende een bepaalde periode in één setting werken.
In de derde graad worden leerlingen begeleid in het leren van het werken in complexe situaties onder directe verantwoordelijkheid. Hierbij wordt aandacht besteed aan het uitvoeren van taken in verschillende settings, zoals woonzorg en kinderopvang. De stage speelt een belangrijke rol bij het bereiken van de competenties, en wordt ondersteund door een begeleidingsproces, waarbij leerlingen worden begeleid in het reflecteren en evalueren van hun ervaringen.
Samenwerking en teamwerking in de derde graad
In de derde graad wordt aandacht besteed aan teamwerking en interdisciplinaire samenwerking. Hierbij wordt gewerkt met interdisciplinaire teamsamenstellingen, waarin de nodige expertise aanwezig is. De samenwerking tussen leraren en andere professionals, zoals CLB (Centrum voor Leerlingbegeleiding), is belangrijk om leerlingen te begeleiden in hun ontwikkeling.
De samenwerking tussen leraren en andere professionals wordt ondersteund door een gestructureerd overleg, waarbij aandacht wordt besteed aan de verschillende aspecten van het onderwijs. Dit overleg gebeurt zowel horizontaal als verticaal, en is van belang voor de effectieve uitvoering van het leerplan. De rol van de teamcoördinator is hierbij van belang, aangezien deze de samenwerking tussen leraren en andere professionals kan faciliteren.
Begeleiding en ondersteuning in de derde graad
De school streeft naar een kwaliteitsonderwijs, waarbij leerlingen met leermoeilijkheden worden begeleid door CLB indien nodig. Bovendien wordt aandacht besteed aan de individuele steun en vorming van het karakter van elk kind. De begeleiding en ondersteuning van leerlingen met motorische, visuele en auditieve stoornissen wordt gerealiseerd via het G.O.N. (geïntegreerd onderwijs). Hierbij wordt aandacht besteed aan het aanbieden van een aangepast aanbod, zodat leerlingen maximale ontplooiingskansen krijgen.
De begeleiding en ondersteuning van leerlingen wordt ondersteund door het gebruik van digitale tools, zoals SmartSchool, een digitaal leerlingvolgsysteem voor de ganse schoolloopbaan. Hiermee kunnen leerlingen worden gevolgd en wordt er aandacht besteed aan het opstellen van overgangsgesprekken naar het volgende schooljaar. De samenwerking tussen ouders, leerkrachten en andere betrokkenen is van belang voor de effectieve begeleiding van leerlingen.
Conclusie
De derde graad van het secundair onderwijs is een cruciale fase in de ontwikkeling van leerlingen. In deze fase wordt zowel opvoeding als begeleiding op een diepgang beoogd, waarbij aandacht besteed wordt aan de individuele behoeften van elk kind, de ontwikkeling van competenties en de integratie van theorie en praktijk. De visie op opvoeding en begeleiding is gericht op een holistische benadering, waarbij het kind in het midden staat. De stage speelt een centrale rol in de derde graad, waarbij leerlingen de kans krijgen om competenties te ontwikkelen en ervaring op te doen in verschillende settings. Samenwerking en teamwerking zijn van belang voor de effectieve uitvoering van het leerplan, en de begeleiding en ondersteuning van leerlingen wordt ondersteund door het gebruik van digitale tools en de samenwerking tussen ouders, leerkrachten en andere betrokkenen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
