Opvoeding in verschillende culturen: balans zoeken tussen traditionele en moderne methoden
juli 10, 2025
In de moderne onderwijspraktijk staat de rol van de opvoeder niet alleen centraal in het leren van kennis, maar ook in het vormen van kinderen tot volwassenheid. De opvoeder speelt een cruciale rol bij het begeleiden van leerlingen, zowel op het gebied van kennisontwikkeling als op het gebied van persoonlijke en sociaal-emotionele ontwikkeling. In dit artikel wordt de rol van de opvoeder in de school nader bekeken, met aandacht voor samenwerking met ouders, het opbouwen van een positief klimaat, en het vullen van de rol van de opvoeder in het onderwijs.
Samenwerking tussen Ouders, Opvoeders en de School
Een essentieel onderdeel van de opvoedende rol van de leraar is de samenwerking met ouders en andere opvoeders. Volgens de informatie uit de bronnen is het van belang dat ouders actief worden betrokken bij het onderwijs en de opvoeding van hun kind. Dit gebeurt via verschillende vormen van communicatie, zoals intakegesprekken, ouderbijeenkomsten, en individuele gesprekken. De school benadrukt dat een goede samenwerking tussen ouders en de school een bijdrrage levert aan de leerresultaten van leerlingen.
Bijvoorbeeld, in de bron [2] wordt uitgelegd dat de school actief is in het vormen van een educatief partnerschap met ouders. Dit wordt ondersteund door deelname van ouders aan de medezeggenschapsraad (MR), waarin ze hun mening kunnen geven over het ondersteuningsaanbod van de school. Bovendien worden ouders van leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften actief betrokken bij het opstellen en evalueren van het ontwikkelingsperspectief (OPP) van hun kind.
De samenwerking met ouders wordt ook geïllustreerd in bron [1], waarin wordt uitgelegd dat leraren niet alleen kennis overdragen, maar ook opvoeden. Dit gebeurt door het voorbeeld te geven, structuur te bieden, en normen en waarden over te dragen. Ook wordt er aandacht besteed aan de persoonlijke ontwikkeling van leerlingen, zoals of ze zich goed in hun vel voelen en of er sprake is van belemmeringen in hun ontwikkeling.
De Leraar als Opvoeder: Meerdere Invullingen
De rol van de leraar als opvoeder wordt in de bronnen verschillend geïnterpreteerd. Er zijn verschillende manieren waarop de opvoedende rol van de leraar kan worden gecategoriseerd. In bron [4] wordt een overzicht gegeven van verschillende invullingen van de leraar als opvoeder, waaronder:
- De leraar als verzorger: Hierbij gaat het om het beschermen en ondersteunen van leerlingen, zowel emotioneel als fysiek.
- De leraar als beloner en straffer: De leraar kan hierin fungeren als iemand die beloningen en straffen toekent, afhankelijk van het gedrag van leerlingen.
- De leraar als leraar-leerlingrelatie: De leraar bouwt een positieve relatie op met leerlingen en stimuleert hun zelfstandigheid en verantwoordelijkheid.
- De leraar als identiteitsontwikkeling en waardevorming: De leraar draagt bij aan de ontwikkeling van leerlingen in termen van hun identiteit, waarde en maatschappelijke betrokkenheid.
In de bron [4] wordt ook aangegeven dat de leraar als opvoeder in het competentiekader van de Vlaamse regering is opgenomen, waaronder de mogelijkheid om een positief klimaat te creëren, de emancipatie van leerlingen te bevorderen, en de ontwikkeling van leerlingen te ondersteunen.
Wereldgerichte Opvoeding en Volwassenheid
Een belangrijk aspect van de opvoedende rol van de leraar is het bevorderen van wereldgerichtheid bij leerlingen. Dit begrip wordt in de bron [1] nader toegelicht, waarin wordt gesproken over het helpen van leerlingen om zich te oriënteren op de wereld buiten de school. Dit gebeurt onder andere door leerlingen te laten werken aan projecten die een rol spelen in de maatschappij, zoals milieuprojecten of ouderenzorg.
De definitie van volwassenheid, die in de bron [1] wordt besproken, is hierbij van belang. Volwassenheid wordt gezien als een toestand van “in de wereld zijn, zonder jezelf in het centrum van de wereld te plaatsen”. Dit vereist dat leerlingen zich kunnen verantwoorden, hun eigen grenzen kunnen stellen, en zich kunnen inleven met anderen. De leraar dient hierbij een rol te spelen bij het begeleiden van leerlingen in deze ontwikkeling.
De Opvoedende Rol van de Leraar in Praktijk
In de bron [1] wordt uitgelegd dat de leraar niet alleen verantwoordelijk is voor het overbrengen van kennis, maar ook voor het opvoeden van leerlingen. Dit gebeurt door het voorbeeld te geven, structuur te bieden, en normen en waarden te overdragen. Ook wordt er aandacht besteed aan het feit dat leerlingen fouten mogen maken, maar dat het belangrijk is dat ze hieruit leren.
De leraar speelt ook een rol in het bepalen van de klasstructuur, waarbij fouten gecreëerd worden als een kans om te leren. In een klas waarin leerlingen veilig mogen experimenteren met autonomie en verantwoordelijkheid, ontwikkelen ze zich als individuen en als onderdeel van een groep.
Ondersteuning en Samenwerking met Ouders
De school biedt ook ondersteuning aan ouders, zoals beschreven in bron [2]. Ouders kunnen hierbij terecht bij de maatschappelijk ondersteuner of de intern begeleider van de school. Daarnaast wordt er opgemunt om actief deel te nemen aan de medezeggenschapsraad (MR) en de leerlingenraad, zodat ouders hun mening kunnen geven over het ondersteuningsaanbod van de school.
Deelname aan de MR is voor ouders van leerlingen onder de 13 jaar, terwijl leerlingen vanaf 13 jaar ook kunnen meewerken aan de MR of de leerlingenraad. Dit zorgt voor een bredere betrokkenheid van ouders en leerlingen bij het opbouwen van het onderwijs en de opvoeding van kinderen.
De Rol van de Opvoeder in de Vrije Tijd
Naast de school is de vrije tijd een belangrijk onderdeel van de opvoeding van kinderen. In bron [6] wordt uitgelegd dat begeleiders in de vrije tijd een rol kunnen spelen als medeopvoeders. Dit geldt zowel voor professionals als vrijwilligers. Ze dragen bij aan de ontwikkeling van kinderen door positieve factoren zoals sociale binding, steun, en ontwikkeling van vaardigheden te bevorderen.
De vrije tijd wordt vaak gezien als de derde opvoedomgeving, naast het gezin en het onderwijs. Hierin kunnen kinderen een vrije keuze maken in hun omgeving, en worden ze opgevoed door professionals of vrijwilligers.
Conclusie
De rol van de opvoeder in de school is complex en omvattend. De leraar speelt een cruciale rol in het begeleiden van leerlingen, zowel op het gebied van kennisontwikkeling als op het gebied van persoonlijke en sociaal-emotionele ontwikkeling. Samenwerking met ouders is essentieel, en de leraar dient hierbij een positief klimaat te creëren, de emancipatie van leerlingen te bevorderen, en de ontwikkeling van leerlingen te ondersteunen. Daarnaast speelt de leraar een rol in het bevorderen van wereldgerichtheid en het opbouwen van een positieve houding ten opzichte van de maatschappij.
De opvoedende rol van de leraar is niet alleen bepalend voor de leerresultaten van leerlingen, maar ook voor hun persoonlijke ontwikkeling en betrokkenheid bij de wereld. Het is belangrijk dat ouders, leerkrachten, en andere betrokkenen actief betrokken raken bij het opvoedingsproces van kinderen, zodat zij op een veilige en ondersteunende manier kunnen groeien tot volwassenheid.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
