Opvoeding in Eibergen: Praktische aanpak en ondersteuning voor ouders en kinderen
juli 10, 2025
De toekomst van kinderen en jongeren is bepalend voor de samenleving die we zullen opbouwen. In een snel veranderende wereld is het belangrijk dat kinderen niet alleen leren rekenen en lezen, maar ook de vaardigheden ontwikkelen die hen helpen om met uitdagingen om te gaan, zich te ontwikkelen en hun eigen identiteit te vinden. Het lectoraat “Opvoeden voor de Toekomst” van Fontys Pedagogiek richt zich op deze kernvragen en onderzoekt hoe kinderen en jongeren zich in een complexe samenleving kunnen ontwikkelen. Dit artikel bespreekt de belangrijkste inzichten uit het onderzoek, waaronder veerkracht, identiteitsontwikkeling, en de rol van essentiële vaardigheden in de opvoeding.
Veerkracht en identiteitsontwikkeling
Een van de kernthema’s van het lectoraat “Opvoeden voor de Toekomst” is de ontwikkeling van veerkracht en identiteit bij kinderen en jongeren. Veerkracht wordt gedefinieerd als het vermogen van jongeren om zich staande te houden, zich aan te passen en zich positief te ontwikkelen in een snel veranderende en soms moeilijke wereld, ondanks tegenslagen en uitdagingen. Dit vermogen is niet alleen het resultaat van persoonlijke eigenschappen zoals doorzettingsvermogen en motivatie, maar ook van de sociale en systemische hulpbronnen waar jongeren op kunnen teruggrijpen.
De identiteitsontwikkeling van jongeren is een ander centraal onderdeel van het onderzoek. De vraag hoe kinderen en jongeren met de uitdagingen van alledag omgaan, en waarin ze hun eigen identiteit kunnen vinden, staat centraal. Wie ben ik, wat wil ik worden en bij wie hoor ik? Dit zijn vragen die veel jongeren bezig houden, en het lectoraat onderzoekt hoe deze vragen op een effectieve manier beantwoord kunnen worden.
De onderzoeksgroep werkt aan de conceptualisering van veerkracht, identiteit, en de samenhang daartussen als theoretische basis voor praktijkgericht onderzoek bij jeugdigen en pedagogische professionals. De maatschappelijke context wordt expliciet als een van de “werkende factoren” in de identiteitsontwikkeling van jeugdigen beschouwd. Ook het concept veerkracht wordt gelaagd bekeken: naast individuele en sociale veerkracht is ook maatschappelijke veerkracht van belang voor het opvoeden en opgroeien in vloeibare tijden.
Talentologie en de toekomst van het opvoeden
Een van de centrale inzichten uit het onderzoek is de introductie van de “talentologie”. Dit concept wordt gebruikt om af te rekenen met de prestatie- en selectiecultuur in onze moderne, snel veranderende samenleving. Met de talentologische modellen wordt duidelijk gemaakt wat er met kinderen gebeurt als er te veel nadruk ligt op de zichtbare en meetbare dimensies van hun ontwikkeling, en hoe ze meer tot bloei kunnen komen als ze positieve emoties ervaren, het gevoel hebben erbij te horen en kunnen aspireren.
Het lectoraat onderzoekt onder meer de waarde van kunst, cultuur en sport voor de ontwikkeling van een veerkrachtige identiteit van kinderen en jongeren. Ook wordt er onderzocht wat de impact is van de virtuele wereld op de identiteitsontwikkeling van jeugdigen. Daarnaast worden opvoeders ondersteund bij opvoedvraagstukken die hiermee te maken hebben.
Een concreet voorbeeld van het werk van het lectoraat is de landelijke studie naar de betekenis van vechtsport bij kwetsbare jongeren. Ook is er een documentaire gemaakt over de waarde van muziek voor de identiteitsontwikkeling van jongeren. In tijden van coronacrisis wordt er onderzoek gedaan naar hoe kinderen en jongeren met de crisis omgaan en waar ze over dromen na corona. Hierbij wordt hun stem gegeven door hun verhalen op te halen met een “kinderrechtentour”.
Essentiële vaardigheden en hun rol in de opvoeding
Een ander belangrijk onderdeel van het onderzoek is de rol van essentiële vaardigheden in de opvoeding. De 11 essentiële vaardigheden, zoals beheersing, werkgeheugen, emotieregulatie, focus, taakinitiatie, plannen, organisatie, timemanagement, doelgerichtheid, flexibiliteit en reflecteren, zijn cruciaal voor het succesvol worden van kinderen en jongeren. Deze vaardigheden kunnen al op jonge leeftijd worden aangeleerd, en zorgen ervoor dat kinderen beter kunnen leren, eenvoudiger taken kunnen voltooien en succesvoller zijn.
De neurowetenschap laat zien dat deze essentiële vaardigheden (EV) voor een mooiere, gelukkigere en succesvollere toekomst al vrij jong aangeleerd kunnen worden, op een eenvoudige manier. De vraag is echter: wanneer leer je je kind de essentiële vaardigheden? Het antwoord is dat je er vandaag al mee kunt beginnen in je opvoeding. Door deze vaardigheden in de opvoeding op te nemen, help je je kinderen om een betere basis te krijgen voor hun toekomst.
Opvoeding en de rol van ouders
Ouders spelen een cruciale rol bij de ontwikkeling van kinderen en jongeren. Het is belangrijk dat ouders zich realiseren dat ze hun kinderen niet alleen moeten laten volgen op een bepaalde manier, maar dat ze ook ruimte moeten geven aan hun eigen identiteit en persoonlijke ontwikkeling. Gelukkige en succesvolle toekomst voor je kinderen is niet alleen afhankelijk van intelligentie, talent of hard werken, maar ook van de manier waarop je als ouder met je kind omgaat.
Het is belangrijk dat ouders hun kinderen ondersteunen in hun eigen ontwikkeling, in plaats van hen te bepalen wat ze moeten worden. Door te werken aan onvoorwaardelijke liefde, democratische principes en een opvoedwijze die de essentiële vaardigheden bevat, kunnen ouders hun kinderen helpen om een betere basis te krijgen voor hun toekomst.
Samenleving en de toekomst
De toekomst van kinderen en jongeren is niet alleen van belang voor hun eigen ontwikkeling, maar ook voor de samenleving als geheel. De denktank in het boek “De mentale vooruitgang van gezinnen” stelt dat in de opvoeding de mentale gezondheid zeker zoveel aandacht krijgt als de fysieke gezondheid. Wetenschappelijke, pedagogische en psychologische kennis moet beter worden benut bij het inrichten van een werkelijk gezinsvriendelijke samenleving.
De maatschappelijke relevantie van het onderzoek is groot, omdat we een grondige onderbouwing nodig hebben om instituten voor onderwijs en opvoeding te kunnen hervormen. De talentologie wordt door onderzoek verrijkt en aangescherpt en vertaald naar nieuwe opvoedprogramma’s.
Conclusie
Opvoeden voor de toekomst is een complexe taak, die zowel de persoonlijke ontwikkeling van kinderen en jongeren als de maatschappelijke context omvat. Veerkracht, identiteit en essentiële vaardigheden spelen een cruciale rol in de opvoeding, en het is belangrijk dat ouders en opvoeders hier rekening mee houden. Door te werken aan een opvoeding die gericht is op de persoonlijke ontwikkeling van kinderen, kunnen we hen helpen om zich beter te ontwikkelen en hun eigen pad te vinden. De toekomst van onze samenleving ligt in de handen van de kinderen van vandaag, en het is onze taak om hen daarop voor te bereiden.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
