Opvoeden van een strong-willed kind: tips, uitdagingen en oplossingen
juli 9, 2025
Inleiding
De term "opvoeden" wordt vaak gebruikt in het kader van socialisatie, maar de bronnen tonen aan dat opvoeden veel complexer is dan alleen het leren van normen en waarden. In de bronnen wordt duidelijk gemaakt dat opvoeden een proces is waarin ouders hun kind begeleiden bij de ontwikkeling tot iemand die zelfstandig kan meedoen aan de samenleving. Dit proces is niet alleen gericht op het leren van normen en waarden, maar ook op het stimuleren van zelfstandigheid, emotionele veiligheid, en het leren omgaan met verschillende situaties. In dit artikel worden de belangrijkste aspecten van opvoeden besproken, met aandacht voor de rol van ouders, de invloed van de sociale omgeving, en de verschillende opvoedingsstijlen.
Wat is opvoeden?
Opvoeden is een proces waarin een persoon, meestal een kind, wordt gevormd naar de normen en waarden van de opvoeders en de samenleving waarin hij leeft. De wetenschapsdiscipline die zich met opvoeding bezighoudt, heet opvoedkunde of pedagogiek. De achterliggende filosofie van de opvoeding is door de eeuwen heen aan verandering onderhevig. Doelen van opvoeden zijn niet alleen socialisatie, maar ook het helpen van het kind om zelfstandig te worden, dat wil zeggen, in staat te zijn om competent en moreel en betrouwbaar deel te nemen aan de samenleving.
Een kind opvoeden is voor iedereen anders. Maar stevig en ontspannen in de wereld staan: dat wensen we onze kinderen én onszelf toe. Een kind opvoeden is voor iedereen anders. Een perfecte opvoeding bestaat niet. Voor een kind zou een perfecte opvoeding bovendien ook nog eens heel saai zijn. Ze leren ook van een ouder die een keer ontploft of van een huis dat af en toe een bende is.
De rol van ouders bij opvoeden
De invloed van ouders is groot bij het opvoeden van hun kind. Je leert jouw kind normen en waarden aan die voor jou belangrijk zijn. Jouw invloed daarin is groter dan je denkt. Daarom is het ook zo belangrijk om zelf het goede voorbeeld te geven: je kind ziet namelijk jouw gedrag, denkt dat het zo hoort en doet dit na.
De opvoeding is meer dan alleen de invloed van ouders. Het is een samenspel. Kort gezegd bestaat de opvoeding uit een combinatie van de ouders, sociale omgeving en leefsituatie. De invloed van de sociale omgeving is ook belangrijk. Al op jonge leeftijd komt jouw kind in aanraking met leeftijdsgenoten, bijvoorbeeld bij de kinderopvang of speeltuin. Op latere leeftijd wordt de invloed hiervan nog groter. Je kind wil bijvoorbeeld onderdeel zijn van een groep, en voelt groepsdruk.
De invloed van de sociale omgeving
De sociale omgeving speelt een cruciale rol bij het opvoeden van kinderen. Wat je kind leert op school (en later op het werk), is belangrijk voor zijn ontwikkeling. Wat ook steeds belangrijker wordt op latere leeftijd, is sociale media en reclames. Veel kinderen spiegelen zich hier onbewust aan. Ze denken bijvoorbeeld dat wat ze online zien, ook de realiteit is.
Daarnaast spelen familieleden, kennissen en leraren een belangrijke rol. De invloed van de sociale omgeving is dus niet te onderschatten. Het is belangrijk dat ouders hier rekening mee houden en hun kind helpen om zich te verantwoorden in deze omgeving.
De invloed van de leefsituatie
De plek waar je kind opgroeit én de leefsituatie zijn beiden belangrijk. Het kan verschil uitmaken als je kind opgroeit in de stad, of juist op het platteland. En of je kind in een veilige, stabiele omgeving opgroeit, of juist niet.
De leefsituatie heeft invloed op het gedrag en de ontwikkeling van het kind. Een kind dat in een veilige omgeving opgroeit, heeft meer kans om zich veilig en ontspannen te voelen. Dit is belangrijk voor de ontwikkeling van zelfvertrouwen en emotionele stabiliteit.
Opvoedingsstijlen
Er zijn verschillende opvoedingsstijlen, die als meer of minder gunstig worden beschouwd voor de kinderlijke ontwikkeling. De meeste opvoedingen blijken in een van deze vier categorieën te vallen: de verwaarlozende opvoedingsstijl, de autoritaire opvoedingsstijl, de permissieve opvoedingsstijl of de autoritatieve opvoedingsstijl.
- Verwaarlozende opvoedingsstijl: Opvoeders die hun kind verwaarlozen stellen weinig regels. Ook bieden ze weinig geborgenheid, steun, veiligheid en betrokkenheid. Het kind wordt aan zijn lot overgelaten: hij mag het allemaal zelf uitzoeken.
- Autoritaire opvoedingsstijl: Bij de autoritaire opvoedingsstijl gebeurt er het meeste van wat jij wilt, maar verlies je al snel het diepere contact met je kind. Eigenlijk dresseer je je kind meer dan dat je hem opvoedt.
- Permissieve opvoedingsstijl: Bij de permissieve opvoedingsstijl is er weinig structuur en regels. De ouders zijn vaak zeer betrokken, maar stellen weinig grenzen.
- Autoritatieve opvoedingsstijl: Bij de autoritatieve opvoedingsstijl is er een evenwicht tussen structuur en betrokkenheid. De ouders stellen duidelijke grenzen, maar zijn ook bereid om te luisteren en te ondersteunen.
Belangrijke principes bij opvoeden
Bij opvoeden geldt een aantal belangrijke principes die de ontwikkeling van een kind positief beïnvloeden. Een veilige en stimulerende omgeving is essentieel. De ouders moeten zorgen voor een omgeving waarin het kind zich veilig en ontspannen voelt. Dit is belangrijk voor de ontwikkeling van zelfvertrouwen en emotionele stabiliteit.
De rol van de opvoedingsondersteuning
Soms lukt het ouders niet om hun kind naar wens op te voeden. Om aan dit probleem tegemoet te komen zijn er verschillende vormen van opvoedingsondersteuning beschikbaar, zoals oudercursussen, gesprekken met andere ouders, folders, opvoedingsadvies aan huis of online. Opvoedondersteuning valt meestal onder jeugdhulp. U kunt hiervoor terecht bij uw gemeente.
Opvoeding van een kind met een beperking
Voor advies bij de opvoeding van kinderen met een beperking kunt u terecht bij: het zorg- en adviesteam van de school van uw kind, steun voor ouders van een zorgkind (Nederlands Jeugd Instituut), advies bij kind met leerproblemen, ADHD of autisme (Advieslijn Balans).
De complexiteit van opvoeden
Opvoeden is complex en in wezen onvoorspelbaar. Eigen aan de opvoeding is de onvoorspelbaarheid ervan. Opvoeden is per definitie risico lopen, ondanks goede intenties van de ouder. Kinderen doen soms andere zaken dan wat de ouder verwacht. Het is een illusie te denken dat het perfecte opvoedend handelen voor een perfecte ontwikkeling van kinderen bestaat en dat kinderen maakbaar zouden zijn.
Conclusie
Opvoeden is meer dan alleen socialisatie. Het is een complex proces waarin ouders hun kind begeleiden bij de ontwikkeling tot iemand die zelfstandig kan meedoen aan de samenleving. De rol van ouders, de invloed van de sociale omgeving, en de verschillende opvoedingsstijlen spelen een cruciale rol bij de ontwikkeling van kinderen. Het is belangrijk dat ouders hier rekening mee houden en hun kind helpen om zich te verantwoorden in deze omgeving. Opvoedingsondersteuning is een belangrijk instrument om ouders te helpen bij het opvoeden van hun kind. Het is belangrijk om te beseffen dat opvoeden geen perfecte oplossing heeft, maar dat het een proces is waarin veel factoren een rol spelen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
