Opvoeden in de digitale wereld: hoe ouders en opvoeders met schermtijd omgaan

De digitale wereld heeft een grote invloed op het dagelijks leven van kinderen en jongeren. Ze groeien op in een omgeving waarin online zijn vanzelfsprekend is, met apps, sociale media en digitale tools die dagelijks worden gebruikt. Dit vraagt om nieuwe benaderingen in de opvoeding, waarbij zowel positieve als risicovolle aspecten van de digitale wereld worden aangekaart. In dit artikel worden de kernprincipes en aanbevelingen besproken die gericht zijn op het begeleiden van kinderen in deze digitale tijd.

De impact van de digitale wereld op kinderen

Kinderen en jongeren groeien op in een wereld waarin digitale media een onmisbaar onderdeel vormen van hun dagelijks leven. Van TikTok en Instagram tot ChatGPT en schoolopdrachten: digitalisering heeft een grote invloed op hun gedrag, gedachten en ontwikkeling. De digitale wereld biedt zowel kansen als risico’s, waardoor ouders en opvoeders aandacht besteden aan zowel de positieve als de negatieve effecten van het gebruik van schermen.

Bijvoorbeeld, in een interview met Karin Blokland, mediacoach en preventiecoördinator bij het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) Breda, wordt benadruid dat de digitale wereld een complexe uitdaging vormt voor ouders. Ze benadrukt dat het belangrijk is om ouders en professionals hierbij te betrekken, zodat zij in staat zijn om hun kinderen veilig en bewust met de digitale wereld om te gaan. In het kader van het Actieprogramma Mentale Gezondheid worden er interactieve theatervoorstellingen georganiseerd, waarin ouders praktische handvatten krijgen om met hun kinderen om te gaan in deze digitale tijd.

De rol van ouders bij het opvoeden in de digitale wereld

Ouders spelen een cruciale rol bij het opvoeden in de digitale wereld. Ze zijn verantwoordelijk voor het begeleiden van hun kinderen bij het leren omgaan met digitale media, inclusief het opzetten van grenzen en het ondersteunen van gezond schermgebruik. In de bronnen wordt duidelijk gemaakt dat ouders een belangrijke rol spelen bij het gebruik van digitale media van hun kind, en dat dit deel uitmaakt van het ‘digitale ouderschap’.

In een onderzoek van het Iene Miene Media-onderzoek van 2024 blijkt dat ouders digitale media vaak inzetten op momenten die hen goed uitkomen, zoals tijdens het koken of wanneer hun jonge kind (0-6 jaar) onrustig is. Te veel schermtijd op jonge leeftijd kan echter de slaap verstoren en de taalontwikkeling remmen. Ouders geven aan dat ze digitale media gebruiken om hun kinderen af te leiden bij negatieve emoties, wat leidt tot het missen van belangrijke leermomenten. Juist op jonge leeftijd moeten kinderen leren omgaan met hun emoties en leren om iets zelfstandig te doen als ze zich vervelen.

Beleid en richtlijnen voor gezond schermgebruik

Er zijn meerdere richtlijnen en aanbevelingen voor het bepalen van een gezond schermtijdgebruik. In het kader van het Expertisecentrum Digitalisering en Welzijn wordt aangegeven dat het belangrijk is om een balans te vinden tussen schermgebruik en andere activiteiten. Deelname aan sport, sociale activiteiten en het leren omgaan met emoties zijn belangrijk om te bevorderen.

In een voorstelling van Helder Theater, georganiseerd door het Actieprogramma Mentale Gezondheid, wordt benadruid dat ouders praktische handvatten moeten krijgen om met hun kinderen om te gaan in de digitale wereld. De voorstelling bevat herkenbare situaties en biedt tips om afspraken over telefoongebruik te maken, signalen te herkennen dat het uit de hand loopt en om te helpen bij het leren omgaan met de digitale wereld.

Ondersteuning voor ouders en opvoeders

Er zijn meerdere bronnen en programma’s die ouders en opvoeders ondersteunen bij het opvoeden in de digitale wereld. Bijvoorbeeld, het Expertisecentrum Digitalisering en Welzijn biedt informatie en advies voor ouders die met hun kinderen omgaan in de digitale wereld. Daarnaast worden er cursussen georganiseerd, zoals de online cursus positief gezin, die ouders helpt bij het opvoeden met balans en plezier.

Bijvoorbeeld, in een artikel van het Expertisecentrum Digitalisering en Welzijn wordt aangegeven dat het belangrijk is dat ouders hun kinderen leren om te leren met digitale media. Dit kan bijvoorbeeld door hen te begeleiden bij het kiezen van geschikte apps en het opzetten van afspraken over schermtijd. Daarnaast wordt er aandacht besteed aan het ondersteunen van kinderen bij het leren omgaan met hun emoties en het leren om te leren met schermen.

De uitdagingen van het opvoeden in de digitale wereld

Het opvoeden in de digitale wereld brengt verschillende uitdagingen met zich mee. Ouders en opvoeders moeten zich afvragen hoe ze hun kinderen kunnen begeleiden in een wereld waarin de digitale invloed groot is. Er is een behoefte aan kennis, ondersteuning en praktische tips om met deze uitdagingen om te gaan.

In het artikel ‘Het iPad-dilemma’ wordt benadruid dat veel ouders de tablet als een manier zien om hun kinderen uit te zetten. Dit kan echter leiden tot problemen, zoals het verlies van sociale vaardigheden en het verminderen van beweging. Het is belangrijk dat ouders een balans vinden tussen het gebruik van digitale media en andere activiteiten.

De rol van opvoeders en scholen

Opvoeders en scholen spelen een belangrijke rol bij het begeleiden van kinderen in de digitale wereld. Ze moeten ervoor zorgen dat kinderen leren om te leren met digitale media en dat ze leren omgaan met de risico’s van het gebruik van schermen. In een artikel van het Expertisecentrum Digitalisering en Welzijn wordt benadruid dat het belangrijk is dat ouders en opvoeders samenwerken om de digitale wereld veilig en gezond te maken.

In een voorstelling van Helder Theater, georganiseerd door het Actieprogramma Mentale Gezondheid, wordt benadruid dat ouders praktische handvatten moeten krijgen om met hun kinderen om te gaan in de digitale wereld. De voorstelling bevat herkenbare situaties en biedt tips om afspraken over telefoongebruik te maken, signalen te herkennen dat het uit de hand loopt en om te helpen bij het leren omgaan met de digitale wereld.

Conclusie

Het opvoeden in de digitale wereld is een complexe uitdaging voor ouders en opvoeders. De digitale wereld biedt zowel kansen als risico’s, waardoor er aandacht moet zijn voor zowel de positieve als de negatieve effecten van het gebruik van schermen. Ouders en opvoeders moeten een balans vinden tussen het gebruik van digitale media en andere activiteiten, en moeten leren omgaan met de risico’s van de digitale wereld. Daarnaast is er behoefte aan kennis, ondersteuning en praktische tips om met deze uitdagingen om te gaan.

Bronnen

1. Breday - Opvoeden in een digitale wereld
2. Interview over opvoeden in een digitale wereld
3. Opvoeden in een Digitale Wereld – het begint met een goed gesprek
4. Opvoeden in de digitale wereld
5. Digitale media en opvoeden
6. Hoe ga je als ouder om met opvoeding in het digitale tijdperk?
7. Mindful opvoeden in de digitale wereld
8. Theatervoorstelling "Opvoeden in de Digitale Wereld?!" helpt ouders omgaan met hoge schermtijd van jongeren
9. Hoe voed je je kinderen op in een digitale wereld?
10. Wat is positief opvoeden? Basisprincipes, tips per leeftijd, online cursus
11. Opvoeden in de digitale wereld