Kinderopvang in Nederland: Uitdagingen, kosten en toekomstplannen
juli 20, 2025
In veel gezinnen speelt de rol van opa en oma een belangrijke functie in de opvoeding van kleinkinderen. De term “voeden” wordt vaak gebruikt om te beschrijven dat opa en oma een bijdrage leveren aan de opvoeding van hun kleinkind. Maar wat betekent het precies om te voeden, en hoe verschilt dit van de rol van ouders? In dit artikel wordt ingegaan op de rol van opa en oma bij de opvoeding, de invloed die zij kunnen hebben en hoe ouders en grootouders hier samen aan kunnen werken.
De rol van opa en oma in de opvoeding
De rol van opa en oma in de opvoeding hangt af van hoe vaak ze hun kleinkinderen zien en of ze ook oppassen. Als ze wekelijks of regelmatig op hun kleinkind passen, zijn ze mede-opvoeders. Dit is een andere rol dan wanneer ze het kleinkind alleen af en toe op bezoek komen. In beide situaties is er meestal sprake van veel liefde en warmte, waardoor ze een positieve invloed kunnen hebben op hun kleinkind.
Grootouders zijn inderdaad geen ouders, zeker niet in de ogen van de kinderen. Misschien is hun kleinkind wel een schat als zij op hem oppassen, maar breekt alle hel thuis los als zij er niet zijn. Dit fenomeen staat ook wel bekend als het sprookje van het ideale kleinkind.
De meeste grootouders zitten tussenin. Dit is voor de meeste situaties ook het fijnste. Ze volgen de wensen en de belangrijkste regels van de ouders, maar voeden ook op een manier die bij hen zelf past. Hierbij is het belangrijk om zoveel mogelijk de opvoed-ideeën van de ouders te volgen. Sommige grootouders kiezen ervoor om het volledig op hun eigen manier te doen, anderen nemen volledig de manier van opvoeden van de ouders over. De meeste grootouders zitten hier echter tussenin.
Positief opvoeden met opa en oma
Uit de huidige wetenschap blijkt dat positief opvoeden leidt tot zelfstandige, zelfverzekerde kinderen, die goed functioneren in de maatschappij. Bij positief opvoeden creëert de opvoeder een veilige en stimulerende omgeving voor het kind. Het helpt het kind op een liefdevolle manier bij het aanleren van gedrag en vaardigheden. Dit wordt in de literatuur ook wel een autoritatieve opvoeding genoemd. Vroeger werd er vaak autoritair opgevoed, maar de effecten hiervan zijn veel negatiever op zowel ouder als kind.
Een van de belangrijkste dingen die opa en oma kunnen doen, is het geven van veel positieve aandacht aan hun kleinkind. Geef het kind veel liefde en positieve aandacht. Dit heeft een positief effect op de ontwikkeling van het kleinkind. Laat het kind merken dat je trots op hem of haar bent en geniet van jullie tijd samen. Kinderen genieten ervan om verwend te worden. Het is dan ook begrijpelijk dat jij je kleinkind extra wil verwennen met iets lekkers of een cadeautje, maar besef dat positieve aandacht het meest waardevol is voor je kleinkind.
Als je kleinkinderen niet dichtbij wonen, leer dan videobellen en spreek op die manier af met elkaar. Via een videocall kun je ook voorlezen of een spelletje spelen met je kleinkind. Dit helpt om een band te vormen en te laten groeien.
Regelmatig oppassen als opa of oma
Regelmatig oppassen als opa of oma heeft veel voordelen. Je krijgt een hechte band met je kleinkind, je kleinkind leert veel van jouw levenservaring en fijne familietradities worden doorgegeven. Ook voor jezelf heeft het voordelen; grootouders die oppassen hebben een kleiner risico op alzheimer en andere cognitieve stoornissen. Let wel op dat de oppasdagen niet te belastend en stressvol zijn, want dan is het niet goed voor je gezondheid. Oppassen kan zwaar zijn, dus bedenk goed wat jij zelf graag wilt en wat haalbaar is.
Als je een vaste oppas bent voor je kleinkind, dan word je mede-opvoeder en krijg je ook te maken met de uitdagende aspecten van het opvoeden. Het is daarom belangrijk om goede afspraken te maken met de ouders over het oppassen en er regelmatig met elkaar over te praten.
Kritiek versus open vragen stellen
Waarom zeggen ouders dan dat het één van hun grootste ergernissen is aan opa’s en oma’s? Dat is uit te leggen aan de hand van het woord dat zij gebruiken: bemoeien. Er is namelijk een groot verschil in alleen maar kritiek geven op hun manier van opvoeden en vragen naar de wijze waarop zij dat doen.
Pas jij geregeld op je kleinkind? Overleg dan met de ouders welke normen en waarden zij hanteren. Ben je het niet helemaal eens met die regels? Suggereer dan een aanpassing. Geef geen kritiek!
Oordeel niet te snel. Ga maar na bij jezelf: zou jij het leuk vinden als jouw ouders kritiek gaven op de manier waarop jij jouw kinderen opvoedt? Nee. Houd dit in gedachten als jij de opvoedwijze van anderen gaat beoordelen. Besef je ook dat jouw kleinkind zich misschien anders gedraagt als hij bij je is.
De positieve invloed van opa en oma
Grootouders zijn erg belangrijk voor een kind. Dit komt doordat grootouders een speciale band hebben met hun kleinkind. Er is een grote emotionele betrokkenheid en onvoorwaardelijke liefde. Kinderen voelen zich meestal dan ook heel veilig bij hun opa of oma. Vooral als een kind van baby af aan veel contact heeft met opa of oma. Je kleinkind leert jou en je huis goed kennen. Kleinkinderen worden daarnaast vaak verwend door opa’s en oma’s met snoep, een cadeautje, een knuffel en veel positieve aandacht. Kinderen genieten hiervan. Ze voelen de warmte en ze voelen zich gezien. Je bent trots op je kleinkind en je geniet ervan tijd samen door te brengen. En dat voelt een kind.
Ook hebben grootouders meer afstand tot hun kleinkind dan ouders. Hierdoor kunnen ze soms met meer geduld op het gedrag van hun kleinkind reageren. Uit onderzoek blijkt zelfs dat een goede band met grootouders kan zorgen voor betere schoolresultaten bij kinderen, minder opstandig gedrag en dat kinderen zelfstandiger zijn in het nemen van beslissingen. Je kind leert veel van jouw levenservaring. Kinderen die met oudere mensen omgaan, ontwikkelen meer sociale vaardigheden. Tot slot zijn gezinnen met betrokken grootouders minder afhankelijk van de hulpverlening. Als opa of oma kun je dus een hele positieve invloed hebben op je kleinkind.
Onderlinge invloed en samenwerking
Het is belangrijk dat ouders en grootouders goed met elkaar kunnen overleggen over de opvoeding van het kind. De opvoedstijl van de ouders moet in het oog worden gehouden, zodat de kleinkinderen geen verwarring krijgen. Hierbij is het belangrijk om open te staan voor de opvoedvisie van jouw (schoon)zoon en/of (schoon)dochter. Er mogen best kleine verschillen zijn in jouw opvoedstijl en die van de ouders. Let hierbij wel op dat de verschillen niet te groot zijn en je de opvoednormen van de ouders respecteert. Maak verschillen bespreekbaar voordat irritaties hoog oplopen. Stel je nieuwsgierig op, in plaats van belerend. Waarom doen de ouders het op die manier? Wat merken zij dat werkt? Vertel hoe jij het doet en vraag wat de ouders daarvan vinden.
Als er toch irritaties ontstaan, is het goed om duidelijke afspraken te maken. Ga met elkaar in gesprek, blijf positief en uit je waardering naar elkaar. Het is belangrijk dat ouders en grootouders elkaar respecteren en begrijpen. Dit helpt bij het voorkomen van conflicten en zorgt voor een harmonische opvoeding van het kind.
Samenwerking met ouders
Het is voor de ouders heel fijn om te horen waar je trots op bent bij hun kind. Benoem de positieve kanten van het kleinkind. Bevestig ook ouders in hun opvoedrol. Er staat veel druk op ouders en ze willen het graag goed doen voor hun kind. Het is heel fijn als ze dan bevestiging krijgen van iemand die belangrijk voor ze is.
Het is ook belangrijk om te communiceren over de opvoeding van het kind. Praat met de ouders over de kleinkinderen. Laat weten wat jij als opa of oma doet en wat jij denkt over de opvoeding. Dit helpt de ouders om te begrijpen wat jij als grootouder doet en hoe jij denkt over het opvoeden van hun kind.
Conclusie
De rol van opa en oma bij de opvoeding van hun kleinkinderen is van groot belang. Ze kunnen een positieve invloed hebben op het gedrag, de ontwikkeling en de opvoeding van het kind. Het is belangrijk dat ouders en grootouders goed met elkaar kunnen overleggen en samenwerken aan de opvoeding van het kind. Door open te communiceren, afspraken te maken en elkaar te respecteren, kunnen ouders en grootouders samen een goede opvoeding van het kind bewerkstelligen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
