Opvoeden van een baby van 9 maanden: richtlijnen, ontwikkeling en tips
juli 8, 2025
Lichamelijke opvoeding, ook wel bekend als gymles, is een essentieel onderdeel van het onderwijs in Nederland, zowel op basisscholen als op het voortgezet onderwiets. Het vak speelt een cruciale rol in de ontwikkeling van kinderen en jongeren, niet alleen op het gebied van fysieke vaardigheden, maar ook op sociaal, emotioneel en cognitief gebied. In dit artikel worden de ontwikkelingen in de lichamelijke opvoeding besproken, inclusief de opbouw van het vak, de rol van docenten, de invloed op leerlingen en de toekomstige trends in het vakgebied.
De rol van lichamelijke opvoeding in het onderwijs
Lichamelijke opvoeding is een vak dat gericht is op het ontwikkelen van bewegingsvaardigheden en het bevorderen van een gezonde levensstijl. Het is bedoeld om leerlingen te leren omgaan met beweging en sport, zowel op individueel als op sociaal niveau. Het vak omvat onder andere spel, turnen, atletiek, bewegen op muziek, zelfverdediging en het aanleren van gezonde lichaamshouding. Deze activiteiten helpen bij het ontwikkelen van motorische vaardigheden, maar ook van sociaal gedrag, zoals samenwerking, teamgevoel en eerlijkheid.
In de lespraktijk wordt het vak vaak gegeven in gymzaal, waar leerlingen op gymschoenen lopen en soms ook op blote voeten mogen oefenen. De leerdoelen zijn onderverdeeld in drie categorieën: motorische, sociale en emotionele, en cognitieve leerdoelen. Deze onderverdeling zorgt ervoor dat leerlingen zowel lichamelijk als mentaal worden gestimuleerd.
Historische ontwikkelingen
De geschiedenis van lichamelijke opvoeding in Nederland is lang en complex. Tot ongeveer 1980 werd het vak meestal gescheiden voor jongens en meisjes, behalve op kleuterscholen. Sinds die tijd is het meestal gemengd. Er is een stijgende aandacht voor inclusiviteit, zodat leerlingen van alle geslachten en achtergronden het vak kunnen volgen. Ook is er aandacht voor het geslacht van de leraar, met name voor meisjes, die vaak een vrouwelijke leraar krijgen, en jongens een mannelijke leraar, om misbruik te voorkomen.
In het verleden was lichamelijke opvoeding een vormingsvak dat gericht was op persoonlijke ontwikkeling, zoals daadkracht, moed, besluitvaardigheid en zelfvertrouwen. Het was ook sociaal vormend en had een bijdrage aan de gezondheid. Sinds de jaren ’80 is het vak echter meer gericht op de praktijk, met het oog op een gezonde levensstijl en het aanleren van bewegingssituaties.
De rol van de leraar in de lichamelijke opvoeding
Een leraar in lichamelijke opvoeding moet voldoen aan bepaalde vereisten, waaronder een passie voor sport en beweging, een goede opleiding en kennis van verschillende sporten en bewegingsvormen. Daarnaast zijn er belangrijke vaardigheden nodig, zoals communicatie, organisatie en het omgaan met leerlingen. De leraar dient ook te kunnen omgaan met de variatie in vaardigheden en behoeften van leerlingen.
De toekomst van het functieprofiel van een docent lichamelijke opvoeding lijkt veelbelovend. Technologie speelt een grotere rol in het vakgebied, met mogelijkheden voor interactieve lessen en het monitoren van de voortgang van leerlingen. Bovendien kan het vak zich verder ontwikkelen door meer aandacht te besteden aan inclusiviteit en het bevorderen van een gezonde levensstijl. Het is belangrijk dat docenten zich voortdurend bij scholen en op de hoogte blijven van nieuwe ontwikkelingen en trends in het vakgebied.
Invloed op leerprestaties en mentale gezondheid
Er is veel onderzoek gedaan naar de invloed van lichamelijke opvoeding op de schoolprestaties en het mentale welzijn van leerlingen. Onderzoek toont aan dat fysieke activiteit de cognitieve ontwikeling van jonge kinderen kan stimuleren. Daarnaast kan lichamelijke beweging leiden tot een toename van de doorbloeking in verschillende gebieden van de hersenen, wat op zijn beurt leidt tot betere concentratie en grotere leerbereidheid.
Beweging heeft ook een positief effect op de binding met school en leidt tot een betere houding ten opzichte van de school. Veel leerkrachten stellen vast dat leerlingen beweging nodig hebben om hun energie kwijt te raken en zich beter te kunnen concentreren op andere lessen. Daarnaast is het belangrijk om het onderwijs op een gevarieerde manier aan te bieden, zodat leerlingen niet te veel tijd in de les doorbrengen.
Bewegingsonderwijs in het basisonderwijs en voortgezet onderwijs
In het basisonderwijs staat lichamelijke opvoeding standaard op het programma. Het is bedoeld om de basisvaardigheden te leren, zoals het lopen, springen, gooien en vangen. Ook wordt er aandacht besteed aan gezonde lichaamshouding en bewegingssituaties. In het voortgezet onderwijs wordt het vak ingedeeld in verschillende domeinen, waaronder bewegen, bewegen en gezondheid, en bewegen en samenleving. De leerlingen leren verschillende sporten te beoefenen, zoals balsporten, turnen, atletiek en bewegen op muziek.
Het vak is verplicht voor alle leerlingen op middelbare scholen, behalve voor leerlingen op VAVO-scholen, en telt mee bij het combinatiecijfer. De les wordt gegeven door leraars die zijn opgeleid aan een Academie voor Lichamelijke Opvoeding.
Toekomstige trends in lichamelijke opvoeding
De toekomst van lichamelijke opvoeding lijkt veelbelovend. Er is sprake van een groeiende aandacht voor inclusiviteit en het bevorderen van een gezonde levensstijl. Daarnaast speelt technologie een belangrijke rol in het vakgebied, met mogelijkheden voor interactieve lessen en het monitoren van de voortgang van leerlingen. De rol van de leraar verandert hierdoor ook, waarbij de nadruk ligt op het aanbieden van gevarieerde lessen en het omgaan met verschillende leerlingen.
Bovendien wordt er steeds meer aandacht besteed aan het ontwikkelen van fundamentele motorische vaardigheden. Onderzoek toont aan dat de ontwikkeling van deze vaardigheden belangrijk is voor het leren omgaan met bewegingssituaties. Daarnaast wordt er aandacht besteed aan het voorkomen van blessures en het opstellen van eenvoudige trainingsprogramma’s.
Conclusie
Lichamelijke opvoeding is een essentieel onderdeel van het onderwijs in Nederland. Het speelt een cruciale rol in de ontwikkeling van kinderen en jongeren, niet alleen op het gebied van fysieke vaardigheden, maar ook op sociaal, emotioneel en cognitief gebied. De rol van de leraar is hierbij van groot belang, en de toekomst van het vakgebied lijkt veelbelovend. Door het aanbieden van gevarieerde lessen en het omgaan met verschillende leerlingen, kan lichamelijke opvoeding bijdragen aan een gezonde levensstijl en een betere schoolprestatie.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
