Het effect van straffen op de ontwikkeling van kinderen: onderzoek en inzichten

In de opvoeding van kinderen is het gebruik van straffen een veelbesproken onderwerp. Verschillende studies en onderzoeken tonen aan dat het straffen van kinderen negatieve gevolgen kan hebben voor hun emotionele, gedragsmatige en neurologische ontwikkeling. De kern van het onderzoek is dat straffen geen effectieve manier zijn om kinderen te leren hoe ze zich goed moeten gedragen. In plaats daarvan wordt aangevuld met positieve opvoedingsstrategieën, die meer gericht zijn op het belonen van gewenst gedrag. In dit artikel worden de belangrijkste inzichten en conclusies van verschillende onderzoeken besproken, inclusief de impact van fysieke en mentale straffen, het verschijnsel van het straffen en belonen, en alternatieven voor straffen in de opvoeding.

De negatieve gevolgen van straffen

Volgens meerdere bronnen is het straffen van kinderen, met name fysieke straffen, geassocieerd met een toename van angst en depressieve symptomen in de adolescentie. In een onderzoek naar het effect van fysieke straffen op de hersenactiviteit van jongeren werd aangetoond dat kinderen die fysieke straffen hebben gekregen, een grotere neurale reactie op fouten en een verminderde reactie op beloningen vertonen. Dit suggereert dat straffen de emotionele en cognitieve ontwikkeling van kinderen kunnen beïnvloeden. De onderzoekers stellen dat een verhoogde neurale gevoeligheid voor fouten geassocieerd is met angst en risico op angst, terwijl een verminderde reactie op beloningen verband houdt met depressie en het risico op depressie.

Bovendien leidt het geven van straffen vaak tot een negatief zelfbeeld bij kinderen. Veel kinderen worden boos als ze straf krijgen, en sommige worden nog opstandiger, terwijl anderen zich terugtrekken of helemaal overstuur raken. Dit kan leiden tot een negatief effect op de relatie tussen ouder en kind. Daarnaast zorgt het straffen ervoor dat kinderen niet leren wat ze wel moeten doen, maar alleen wat ze niet mogen doen. Het gevolg hiervan is dat kinderen hetzelfde vervelende gedrag blijven vertonen, omdat ze niet leren wat het juiste gedrag is.

Het effect van straffen op het gedrag

Er zijn verschillende vormen van straffen, waaronder het opsluiten van kinderen in de hoek, time-outs, het intrekken van privileges, en het afpakken van speelgoed of schermtijd. Hoewel sommige van deze vormen als minder schadelijk worden beschouwd, blijven ze toch negatief voor de emotionele ontwikkeling van kinderen. Bijvoorbeeld, tijdens een time-out is het belangrijk dat de ouder kalm blijft en duidelijke afspraken maakt. Helaas ontbreekt dit vaak bij ouders thuis, waardoor de time-out vaak wordt ingezet uit onmacht.

Het is ook belangrijk om op te merken dat straffen niet leiden tot een positieve gedragsverandering. Het belonen van goed gedrag is veel effectiever, omdat kinderen dan direct leren wat gewenst gedrag is. Volgens verschillende studies is het belonen van goed gedrag effectiever dan het bestraffen van slecht gedrag. Dit komt doordat kinderen leren wat ze moeten doen in plaats van wat ze niet mogen doen.

De invloed van straffen op de neurologische ontwikkeling

Nieuw onderzoek toont aan dat het slaan van kinderen de neurale systemen kan beïnvloeden. Fysieke straffen worden gedefinieerd als het opzettelijk toebrengen van fysieke pijn met het doel van straf, correctie, discipline, instructie of enige andere reden. Dit geweld roept, vooral wanneer het wordt toegebracht door een ouder, een complexe emotionele ervaring op voor het kind. De onderzoekers willen de neurale onderbouwing van die ervaring en de verstrekkende negatieve gevolgen ervan beter begrijpen.

De studie die is uitgegegeven in Biological Psychiatry: Cognitive Neuroscience and Neuroimaging toont aan dat fysieke straffen een negatief effect kunnen hebben op de neurologische ontwikkeling van kinderen. Het onderzoek duidt op een verhoogde neurale gevoeligheid voor het maken van fouten en een verminderde neurale gevoeligheid voor het ontvangen van beloningen. Dit suggereert dat kinderen die fysieke straffen hebben gekregen, mogelijk moeilijker leren om te gaan met fouten en beloningen.

De onzekerheid rond straffen en belonen

Er is veel onderzoek gedaan naar het effect van straffen en belonen op het gedrag van kinderen. Volgens het straffen en belonen principe, ontdekt door de Amerikaanse psycholoat B.F. Skinner, kan positief gedrag worden gestimuleerd door het te belonen en negatief gedrag kan worden afgeremd door het te bestraffen. Maar volgens recent onderzoek blijkt dat straffen en belonen lang niet zo effectief zijn als ooit werd gedacht.

Bijvoorbeeld, in een onderzoek naar de effectiviteit van straffen en belonen bleek dat kinderen die straffen kregen, minder leerden dan kinderen die beloningen kregen. Bovendien leidde het straffen ervan kinderen vaak tot een negatief zelfbeeld en een slechte relatie met hun ouders. Het is daarom belangrijk om te weten dat het straffen en belonen principe niet altijd werkt, en dat alternatieven zoals positief opvoeden en het belonen van goed gedrag efficiënter zijn.

Alternatieven voor straffen in de opvoeding

In plaats van straffen, is het verstandiger om kinderen te leren hoe ze zich goed moeten gedragen door te focussen op positieve opvoedingsstrategieën. Dit kan worden gedaan door het belonen van gewenst gedrag, het stellen van duidelijke regels en het stimuleren van zelfstandigheid en verantwoordelijkheid.

Een alternatief voor straffen is het opvoeden zonder straffen. Dit betekent dat kinderen leren hoe ze zich goed moeten gedragen door te focussen op positieve gedragsveranderingen in plaats van op straffen. Dit is een veelgebruikte methode in veel scholen en kinderopvanginstellingen, en het is gericht op het leren van kinderen hoe ze met anderen kunnen omgaan en hoe ze zich kunnen ontwikkelen tot verantwoordelijke volwassenen.

De rol van ouders en opvoeders

Ouders en opvoeders spelen een cruciale rol in de opvoeding van kinderen. Ze moeten leren hoe ze kinderen kunnen begeleiden zonder te straffen. Dit vereist vaak training en opleiding, zodat ouders en opvoeders de juiste methoden en technieken kunnen toepassen.

In veel gevallen is het belangrijk om te weten dat kinderen niet altijd hetzelfde gedrag vertonen. Ze kunnen zich gedragen op een manier die passend is voor hun ontwikkelingsfase. Daarom is het belangrijk om te weten dat het straffen van kinderen niet altijd eerlijk is, en dat het beter is om te focussen op het belonen van goed gedrag.

Conclusie

Samenvattend is het straffen van kinderen, met name fysieke straffen, geassocieerd met negatieve gevolgen voor hun emotionele, gedragsmatige en neurologische ontwikkeling. Onderzoek toont aan dat straffen geen effectieve manier zijn om kinderen te leren hoe ze zich goed moeten gedragen. In plaats daarvan wordt aangeraden om positieve opvoedingsstrategieën te gebruiken, zoals het belonen van gewenst gedrag. Deze strategieën zijn efficiënter en bevorderen een betere relatie tussen ouder en kind. Het is belangrijk dat ouders en opvoeders leren hoe ze kinderen kunnen begeleiden zonder te straffen, en dat ze alternatieven voor straffen in de opvoeding in de gaten houden.

Bronnen

1. https://compliance-instituut.nl/insights/streng-straffen-werkt-of-niet/
2. https://www.proefschriften.nl/blog/welke-onderzoeksmethoden-zijn-er/
3. https://www.dji.nl/actueel/verhalen-uit-de-praktijk/weblogs/2023/goed-gedrag-belonen-werkt-beter-dan-verkeerd-gedrag-straffen
4. https://www.ggznieuws.nl/slaan-van-kinderen-heeft-invloed-op-hun-neurologische-ontwikkeling/
5. https://www.oyas.nl/effectieve-opvoedingsmethoden-opvoeden-met-of-zonder-straf/
6. https://loeswaanders.com/straffen-en-belonen/
7. https://psychogoed.nl/opvoeden-zonder-straf/
8. https://wetenschap.infonu.nl/onderzoek/86838-onderzoeksmethoden.html