Leidinggeven is omgekeerd opvoeden: een nieuw perspectief op leiderschap en opvoeding

In de huidige maatschappelijke en professionele context is leiderschap een cruciaal onderdeel van elke organisatie. Maar wat als het idee van leidinggeven precies omgekeerd zou moeten zijn? Dit is het centrale thema van het boek Leidinggeven is omgekeerd opvoeden van Bas Kodden en Eduard van Brakel. Dit boek biedt een nieuw perspectief op leiderschap en opvoeding, waarbij het idee staat centraal dat leidinggeven op een manier moet gebeuren die het tegenovergestelde is van het opvoeden van kinderen. In dit artikel zullen we nader ingaan op de kernprincipes van dit concept, de rol van karakter en authenticiteit, en hoe deze toepasbaar zijn in zowel de kinderopvang als de professionele wereld.

De kern van het concept: omgekeerd opvoeden

Volgens Bas Kodden is leidinggeven in veel gevallen verkeerd uitgevoerd. Veel leidinggevenden stappen in wanneer ze moeten uitstappen en stappen uit wanneer ze moeten instappen. Dit leidt tot een vicieuze cirkel van controlemechanismen, waarbij professionals minder bevlogen raken en daardoor ook minder resultaat opleveren. Dit is precies het probleem dat Leidinggeven is omgekeerd opvoeden wil oplossen. De oplossing is om te beginnen met de laatste leiderschapsstijl: applaudisseren. Dit is de moeilijkste stijl, omdat hierbij de primaire reacties van angst, ego en empathie om de hoek kijken.

In de praktijk betekent dit dat een leider eerst moet beginnen met het aanmoedigen en belonen van professionals, in plaats van hen te controleren of te bevelen. Dit vereist dat de leider zichzelf goed kent, zijn angsten, ego en empathie opzij zet, en zich kan richten op het ontwikkelen van het potentieel van zijn medewerkers. In plaats van te veel controle uit te oefenen, moet de leider ruimte bieden om te groeien, zowel op het gebied van kennis als op het gebied van zelfvertrouwen.

De rol van karakter en authenticiteit

Een van de belangrijkste lessen uit het boek is dat karakter veel belangrijker is dan talent. Bas Kodden benadrukt dat veel organisaties nieuwe mensen selecteren op basis van diploma’s en ervaring, terwijl het juiste karakter en bepaalde karakterkenmerken de belangrijkste criteria zijn voor duurzaam presteren. Dit geldt zowel voor kinderen als voor professionals. Bij het opvoeden van jonge kinderen is het belangrijk om hen te leren dat ze verantwoordelijkheid kunnen nemen en zelfstandig kunnen denken. Bij het leidinggeven aan professionals moet de leider daarom eerst zorgen dat zij zich veilig en gecreëerd voelen, zodat ze zich kunnen ontwikkelen.

In het boek wordt ook het voorbeeld van Billy Beane genoemd, een voormalig honkballer die later de general manager werd van de Oakland A’s. Hij had geen traditionele talenten, maar wel het juiste karakter en de juiste motivatie. Hierdoor wist hij zijn team jaren op rij te laten winnen, ook al had het team het laagste budget van de league. Dit voorbeeld illustreert hoe belangrijk karakter en motivatie zijn, in plaats van alleen maar talent.

De invloed van leiderschap op de motivatie van professionals

Een ander belangrijk punt in het boek is dat de meeste professionals aanvankelijk zeer bevlogen zijn, maar na anderhalf jaar is die bevlogenheid meestal gedaald tot slechts 12%. Dit is een dramatisch cijfer, dat wijst op een ernstig gebrek aan motivatie binnen veel organisaties. Het probleem is dat veel leidinggevenden te veel leiding geven, terwijl ze dat niet hoeven. Ze geven te veel controle, terwijl ze juist de ruimte moeten bieden waarin professionals hun eigen verantwoordelijkheden kunnen nemen.

Een juiste manier om dit te voorkomen is om te beginnen met de laatste leiderschapsstijl: applaudisseren. Dit betekent dat de leider de beste presterende medewerkers veel aandacht geeft, zodat zij zich kunnen ontwikkelen en blijven groeien. Als de leider juist de meest bevlogenheid en motivatie heeft, dan zullen de medewerkers zich ook beter ontwikkelen. Dit is een van de belangrijkste lessen uit het boek: het is niet genoeg om te controleren, maar het is juist belangrijk om ruimte te bieden en te laten groeien.

De juiste manier van leidinggeven: omgekeerd opvoeden

Het idee van omgekeerd opvoeden is dat je niet probeert te controleren, maar juist ruimte geeft. Dit geldt zowel voor kinderen als voor professionals. Bij jonge kinderen is de directieve leiderschapsstijl nodig, waarbij de ouder bepaalt wat er moet gebeuren. Bij oudere kinderen en volwassenen moet de stijl van leidinggeven veranderen. Bijvoorbeeld, bij pubers moet de ouder de coachende stijl hanteren, waarbij hij hen helpt om zelf te kiezen en verantwoordelijkheid te nemen. Bij volwassenen is het de faciliterende stijl, waarbij de ouder of leider hen helpt om hun eigen pad te vinden.

Bij leidinggeven aan professionals is het belangrijk om te beginnen met de laatste stijl: applaudisseren. Dit is de moeilijkste stijl, omdat het de primaire reacties van angst, ego en empathie om de hoek kijkt. De leider moet hierin in staat zijn om zichzelf te beheersen en te werken aan een cultuur waarin professionals zich veilig en gecreëerd voelen. Dit vereist veel zelfkennis en ervaring, maar is cruciaal voor een duurzame prestatie.

De risico’s van verkeerd leidinggeven

Een van de grootste risico’s van verkeerd leidinggeven is dat professionals hun motivatie verliezen. Als een leider te veel controle uitoefent, dan kan dit leiden tot een afname van de energie en het zelfvertrouwen van de medewerkers. Dit kan ook leiden tot een verlies van verbondenheid binnen het team. Daarnaast is het ook belangrijk om te begrijpen dat het niet alleen gaat om het geven van leiding, maar ook om het loslaten van controle. Als een leider te veel in gaat, dan is dat slecht voor de motivatie van de medewerkers.

Een ander risico is dat professionals zich niet meer veilig voelen. Als de leider te veel controle uitoefent, dan is dat niet alleen slecht voor de motivatie, maar ook voor de mentale gezondheid. Dit is een belangrijk punt dat in het boek benadrukt wordt: het is belangrijk om ruimte te bieden, in plaats van te veel controle te houden.

Conclusie

Leidinggeven is omgekeerd opvoeden biedt een nieuw perspectief op leiderschap en opvoeding. Het benadrukt dat leidinggeven niet moet gebeuren op basis van controle, maar juist op basis van het geven van ruimte en het belonen van inzet. Dit geldt zowel voor kinderen als voor professionals. Het boek benadrukt ook dat karakter en authenticiteit veel belangrijker zijn dan talent, en dat het belangrijk is om de juiste mensen te selecteren op basis van hun karakter en motivatie. Daarnaast is het belangrijk om de juiste leiderschapsstijl te kiezen, afhankelijk van de situatie en de behoeften van de medewerkers.

De kern van het boek is dat leidinggeven een paradox is, waarbij het idee staat centraal dat je niet moet leiden, maar juist moet loslaten. Dit vereist veel zelfkennis en ervaring, maar leidt tot een duurzame prestatie en een betere werkomgeving. Het is een boek dat zowel voor ouders als voor leidinggevenden van waarde is, en dat helpt bij het begrijpen van de juiste manier van leidinggeven.

Bronnen

1. Leidinggeven is omgekeerd opvoeden - Podcast
2. E-book Leidinggeven is omgekeerd opvoeden
3. Artikel over leidinggeven is omgekeerd opvoeden
4. Leidinggeven is omgekeerd opvoeden - Management Impact
5. ON TIME Logistics NV - Kaai 1616
6. Leidinggeven is omgekeerd opvoeden - Allesoverbevlogenheid
7. E-book Leidinggeven is omgekeerd opvoeden
8. Leidinggeven is omgekeerd opvoeden - Ichthusboekhandel
9. ON TIME Logistics - Diensten en services
10. E-book Leidinggeven is omgekeerd opvoeden - Thema.nl
11. Artikel over Bas Kodden - Management Executive