Oma’s en opa’s in de opvoeding: hoe werkt dat?

In de opvoeding van kinderen spelen grootouders vaak een belangrijke rol. Zij staan bekend om hun liefdevolle aanpak, hun ervaring en hun bereidheid om te helpen. Toch zijn er ook uitdagingen, vooral wanneer het verschil in opvoedstijl tussen ouders en grootouders in beeld komt. In dit artikel bespreiden we de rol van oma’s en opa’s bij de opvoeding, de voordelen en uitdagingen die hierbij kunnen optreden, en hoe ouders en grootouders samenwerking kunnen opbouwen om het beste voor het kind te bereiken.

De rol van opa’s en oma’s in de opvoeding

De rol van opa’s en oma’s in de opvoeding hangt af van hoe vaak ze hun kleinkinderen zien en of ze ook oppassen. Als ze regelmatig op hun kleinkind passen, zijn ze mede-opvoeders. Dit verschilt van situaties waarin ze alleen af en toe bezoek komen. In beide gevallen is er meestal sprake van veel liefde en warmte, waardoor ze een positieve invloed kunnen hebben op hun kleinkind. In de opvoeding reageren grootouders vaak met meer geduld. Dit komt waarschijnlijk omdat zij meer afstand hebben.

Ouders ervaren de steun van grootouders vaak als heel fijn. Als de band goed is, blijkt er zelfs ruimte te zijn voor ongevraagd advies en uiteenlopende ideeën over de opvoeding. Ideeën over de opvoeding mogen best uiteenlopen. Toch is het prettig als je zoveel mogelijk de opvoed-ideeën van de ouders volgt. Soms kiezen grootouders ervoor om het volledig op hun eigen manier te doen, anderen nemen volledig de manier van opvoeden van de ouders over. De meeste grootouders zitten hier echter tussenin. Dit is voor de meeste situaties ook het fijnste. Je volgt ouders in hun wensen en de belangrijkste regels, maar je voedt ook op, op een manier die bij jezelf past.

Positieve invloed van grootouders

Grootouders zijn erg belangrijk voor een kind. Dit komt doordat ze een speciale band hebben met hun kleinkind. Er is een grote emotionele betrokkenheid en onvoorwaardelijke liefde. Kinderen voelen zich meestal dan ook heel veilig bij hun opa of oma. Vooral als een kind van baby af aan veel contact heeft met opa of oma. Je kleinkind leert jou en je huis goed kennen. Kleinkinderen worden daarnaast vaak verwend door opa’s en oma’s met snoep, een cadeautje, een knuffel en veel positieve aandacht. Kinderen genieten hiervan. Ze voelen de warmte en ze voelen zich gezien. Je bent trots op je kleinkind en je geniet ervan tijd samen door te brengen. En dat voelt een kind.

Ook hebben grootouders meer afstand tot hun kleinkind dan ouders. Hierdoor kunnen ze soms met meer geduld op het gedrag van hun kleinkind reageren. Uit onderzoek blijkt zelfs dat een goede band met grootouders kan zorgen voor betere schoolresultaten bij kinderen, minder opstandig gedrag en dat kinderen zelfstandiger zijn in het nemen van beslissingen. Je kind leert veel van jouw levenservaring. Kinderen die met oudere mensen omgaan, ontwikkelen meer sociale vaardigheden. Tot slot zijn gezinnen met betrokken grootouders minder afhankelijk van de hulpverlening. Als opa of oma kun je dus een hele positieve invloed hebben op je kleinkind.

Uitdagingen bij de opvoeding

Hoewel grootouders vaak een positieve invloed kunnen hebben, zijn er ook uitdagingen. Bijvoorbeeld wanneer de opvoedstijl van de ouders en de grootouders verschilt. Dit kan leiden tot conflicten, zoals in het artikel “De mama’s vs de oma’s: samen opvoeden zonder ruzie” beschreven wordt. In dat artikel worden situaties uitgewisseld waarin de oma’s het kind anders opvoeden dan de ouders. Bijvoorbeeld: de moeder zegt “Ga eens recht aan tafel zitten. Gebruik je mes en vork.” Terwijl de oma zegt “Gooi maar een theedoek op de grond, dan maken we er een picknick van.” In dergelijke gevallen is het belangrijk dat ouders en grootouders overleg plegen en een overeenstemming vinden over de opvoeding.

Belangrijke tips voor grootouders bij de opvoeding

Om een positieve invloed te hebben op je kleinkind, is het belangrijk om te weten hoe je als grootouder met de opvoeding omgaat. Hier zijn enkele tips:

1. Neem het niet te serieus

Het is belangrijk om te beseffen dat het opvoeden van een kind niet altijd serieus hoeft te worden genomen. Soms is het fijn om plezier te hebben met je kleinkind. Je mag er ook een beetje lol in hebben. Het is echter belangrijk om te beseffen dat je kleinkind toch leerling is en dat je als grootouder een rol speelt in de opvoeding.

2. Leg je grenzen duidelijk

Als je regelmatig op je kleinkinderen oppast, is het belangrijk om duidelijke grenzen te stellen. Dit geldt zowel voor het kleinkind als voor jou. Als je niet al te veel wilt oppassen, stel dan die grens en laat de ouders van je kleinkind dit weten. Iedereen heeft er baat bij als het gauw duidelijk wordt waar de grens ligt.

3. Zorg voor hygiëne

Binnen een familie kunnen ziektes en virussen zich snel verspreiden. Een goede hygiëne kan de kans hierop verkleinen. Om de ziekten tegen te gaan is het belangrijk dat je kleinkind een aantal regels kent met betrekking op (persoonlijke) hygiëne.

4. Geef veel positieve aandacht

Geef je kleinkind veel positieve aandacht. Dit helpt bij het opbouwen van vertrouwen en zelfvertrouwen. Kinderen voelen zich hierdoor beter en voelen zich gezien.

5. Houd rekening met verschillen

Er mogen best kleine verschillen zijn in jouw opvoedstijl en die van de ouders. Let hierbij wel op dat de verschillen niet te groot zijn en je de opvoednormen van de ouders respecteert. Maak verschillen bespreekbaar voordat irritaties hoog oplopen. Stel je nieuwsgierig op, in plaats van belerend.

6. Blijf open voor discussie

Als je regelmatig opvoedt, is het ook goed om met elkaar te praten over belangrijke regels en uitdagend gedrag van je kleinkind. Bevraag je (schoon)zoon/dochter over hoe zij ermee omgaan en wat zij belangrijk vinden. Praat regelmatig laagdrempelig met elkaar over de opvoeding. Stel dan vooral vragen en luister naar wat de ouders belangrijk vinden en naar wat zij merken dat voor hun goed werkt.

7. Maak duidelijke afspraken

Pas je regelmatig op je kleinkinderen? Dan word je een mede-opvoeder en is het goed om duidelijke afspraken te maken met de ouders. Maak afspraken over waar je oppast, over dagschema’s, wat jullie belangrijk vinden in de opvoeding en wat je van elkaar verwacht. Volg zoveel mogelijk de opvoednormen en huisregels van de ouders. Zeker bij jonge kinderen is het belangrijk om het ritme en het voedingsschema dat de ouders gebruiken te volgen.

8. Helpen en steunen in plaats van bemoeien

Ouders waarderen de hulp van grootouders enorm. Probeer op een positieve manier te helpen en te steunen. Besef dat je kleinkinderen niet jouw kinderen zijn en geef je (schoon)zoon en/of (schoon)dochter de kans om het op hun eigen manier te doen. Respecteer de aanpak van de ouders en uit je waardering voor de manier waarop de ouders voor je kleinkind zorgen. Ook als dit misschien niet precies jouw manier is.

Samenwerking tussen ouders en grootouders

Om te voorkomen dat er conflicten ontstaan, is samenwerking tussen ouders en grootouders essentieel. Dit kan bijvoorbeeld door open te communiceren en jouw grenzen duidelijk te maken. Door open te communiceren en jouw grenzen duidelijk te maken kun je hopelijk nog lang van elkaar als familie blijven genieten.

Conclusie

De rol van opa’s en oma’s in de opvoeding is van groot belang. Zij kunnen een positieve invloed hebben op hun kleinkinderen, maar ook uitdagingen met zich meebrengen. Door open te communiceren, duidelijke afspraken te maken en elkaar te respecteren, kunnen ouders en grootouders samenwerken om het beste voor het kind te bereiken. Grootouders kunnen een waardevolle bijdrage leveren aan de opvoeding, mits er goed overleg is en er rekening wordt gehouden met de opvoedstijl van de ouders.

Bronnen

1. De mama’s vs de oma’s: samen opvoeden zonder ruzie
2. Wat is de rol van opa en oma in de opvoeding?
3. Wanneer jullie een kindje krijgen
4. Regels van grootouders opvoeden
5. Groeien in je rol als (groot)ouder: inzichten van een oma
6. Opvoeding
7. Dit is waarom jij je als oma niet mag bemoeien met de opvoeding van je kleinkind