Opvoeden in 2016: Richtlijnen, aanpak en ondersteuning
juli 8, 2025
Inleiding
De relatie tussen autoritaire opvoeding en de ontwikkeling van een oppositioneel opstandige gedragsstoornis (ODD) is een onderwerp van veel discussie onder ouders, onderwijsbemiddelaars en psychologen. Onderzoek en praktijk laten zien dat de manier waarop ouders hun kinderen opvoeden een belangrijke rol speelt bij het vormen van gedrag en het voorkomen van problemen. In dit artikel wordt ingegaan op de kenmerken van autoritaire opvoeding, de mogelijke invloed op de ontwikkeling van ODD en het belang van een balans tussen grenzen stellen en empathie. De informatie is gebaseerd op de bronnen die zijn opgesomd in het bronnenlijstje aan het eind van dit artikel.
Kenmerken van autoritaire opvoeding
De autoritaire opvoedingsstijl wordt gekenmerkt door een hoge mate van controle en beperkte flexibiliteit. Ouders die deze stijl hanteren, stellen duidelijke regels op en verwachten dat hun kinderen hieraan voldoen. Er is weinig ruimte voor eigen inbreng van het kind, en er wordt veel aandacht besteed aan het nemen van bevelen en het naleven van regels. Hoewel er sprake is van een bepaalde mate van gezag, wordt de relatie tussen ouder en kind vaak gekenmerkt door een gebrek aan communicatie en empathie.
In de bronnen wordt opgemerkt dat de autoritaire opvoeding in veel gevallen leidt tot een onveilig gevoel bij kinderen. Dit komt doordat kinderen niet leren om met weerstand om te gaan of hun eigen beslissingen te nemen. Bijvoorbeeld, een dertienjarige heeft nog niet de levenservaring om online achter de identiteit van anderen te komen. Daardoor is het belangrijk dat ouders hierover informeren en de kans op onveiligheid beperken. De autoritaire opvoeding kan dus leiden tot een gevoel van onzekerheid en onzichtbaarheid bij kinderen, wat op zich al problemen kan veroorzaken.
ODD: Wat is het en wat zijn de oorzaken?
ODD staat voor oppositioneel opstandige gedragsstoornis. Kinderen met ODD zijn meestal opstandig, ongehoorzaam en in verzet. Ze maken veel ruzie, zijn driftig en houden zich niet aan de regels. Hoewel er geen duidelijke oorzaak is, zijn er wel een aantal medische theorieën die kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van ODD. Dit zijn onder andere een onbalans tussen bepaalde chemicaliën in de hersenen, erfelijkheid, een aangeboren hersenbeschadiging, mishandeling en/of verwaarlozing, en een combinatie van bovenstaande oorzaken. Ook kunnen omgevingsfactoren zoals uitstoting door leeftijdsgenoten, negatieve ouder-kind interactie en aansluiting bij leeftijdsgenoten met crimineel gedrag een rol spelen.
In de bronnen wordt ook opgemerkt dat de opvoeding van het kind een belangrijke rol speelt bij de ontwikkeling van ODD. Kinderen die opgroeien in een gezin waar sprake is van veel onrust en spanning en/of geweld, hebben een groter risico op het ontwikkelen van ODD. Dit geldt ook voor kinderen waarbij de ouders de opvoeding niet aan kunnen of zich heel autoritair opstellen. Ook kinderen die te maken hebben met negatieve reacties in hun omgeving, zoals op school of in de sportclub, kunnen hierdoor hun gedrag versterken.
De invloed van autoritaire opvoeding op ODD
De autoritaire opvoeding kan leiden tot problemen met het gedrag van het kind, waaronder ODD. Onderzoek toont aan dat kinderen die te maken hebben met een autoritaire opvoeding vaak lastiger zijn in de opvoeding en meer kans lopen om gedragsproblemen te ontwikkelen. Dit komt doordat kinderen in een autoritaire opvoeding weinig ruimte krijgen om hun eigen gedrag te leren bepalen en te leren met conflicten om te gaan. Ze worden vaak gediskwalificeerd voor hun gedrag, wat kan leiden tot een gevoel van onveiligheid en onzekerheid.
Daarnaast kan de autoritaire opvoeding leiden tot een gebrek aan empathie en sociale vaardigheden bij het kind. Kinderen die in een autoritaire omgeving opgroeien, leren vaak niet goed om te gaan met verschillen en kunnen moeilijk samenwerken met leeftijdsgenoten. Dit kan leiden tot problemen met het opbouwen van vriendschappen en het omgaan met conflicten in de klas.
De rol van de opvoedingsstijl in de ontwikkeling van ODD
De opvoedingsstijl die ouders hanteren, speelt een cruciale rol bij de ontwikkeling van ODD. In de bronnen wordt opgemerkt dat de autoritaire opvoeding vaak leidt tot problemen met het gedrag van het kind, terwijl een democratische opvoeding met gezag en liefde juist helpt bij het ontwikkelen van gezonde vaardigheden. In een democratische opvoeding wordt er veel aandacht besteed aan het luisteren naar het kind, het opbouwen van vertrouwen en het leren omgaan met conflicten.
In de bronnen wordt ook opgemerkt dat de opvoedingsstijl van de ouders een invloed heeft op de kans dat het kind ODD ontwikkelt. Kinderen die opgroeien in een gezin waar sprake is van veel onrust en spanning en/of geweld, hebben een groter risico op het ontwikkelen van ODD. Dit geldt ook voor kinderen waarbij de ouders de opvoeding niet aan kunnen of zich heel autoritair opstellen.
Aanbevelingen voor ouders en onderwijsbemiddelaars
Voor ouders en onderwijsbemiddelaars is het belangrijk om te weten dat de opvoedingsstijl een grote invloed heeft op de ontwikkeling van ODD. Daarom is het belangrijk om een balans te vinden tussen het stellen van grenzen en het leren omgaan met conflicten. In de bronnen wordt aangeraden dat ouders en onderwijsbemiddelaars in de eerste plaats moeten kijken naar de opvoedingsstijl van de ouders en het gedrag van het kind. Daarnaast is het belangrijk om te werken aan het opbouwen van vertrouwen en het leren omgaan met conflicten.
In de bronnen wordt ook opgemerkt dat het belangrijk is om de opvoedingsstijl van de ouders te evalueren en te bepalen of er aanpassingen nodig zijn. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat ouders technieken moeten leren om met hun kinderen om te gaan en dat ze hun gedrag moeten leren bepalen. Daarnaast is het belangrijk om te werken aan het opbouwen van vertrouwen en het leren omgaan met conflicten.
Conclusie
De relatie tussen autoritaire opvoeding en de ontwikkeling van ODD is complex en is afhankelijk van veel factoren, waaronder de opvoedingsstijl van de ouders, de omgeving van het kind en de invloed van andere factoren. Ouders en onderwijsbemiddelaars moeten zich bewust zijn van de invloed van hun opvoedingsstijl op de ontwikkeling van ODD en moeten proberen een balans te vinden tussen het stellen van grenzen en het leren omgaan met conflicten. Door de opvoedingsstijl van de ouders te evalueren en aan te passen, kunnen ouders en onderwijsbemiddelaars helpen bij het voorkomen van ODD en het opbouwen van gezonde vaardigheden bij het kind.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
