Opvoeden in Afrika: collectieve verantwoordelijkheid en culturele verschillen
juli 8, 2025
Inleiding
De term ODD, afkorting voor Oppositional Defiant Disorder, is een veelvoorkomende gedragsstoornis bij kinderen en jongeren. In Nederland komt deze stoornis voor bij ruim 3% van de kinderen. ODD wordt gekenmerkt door ongehoorzaamheid, ruziezoekerigheid en een neiging om regels te overtreden. De opvoeding van kinderen met ODD vereist een specifieke aanpak, met name in het kader van de keuze voor een bepaalde opvoedstijl. In dit artikel wordt onderzocht wat de rol is van de autoritaire opvoeding in het omgaan met kinderen met ODD, en hoe dit in de praktijk kan worden toegepast.
Wat is ODD?
ODD staat voor Oppositional Defiant Disorder, wat in het Nederlands wordt vertaald als "opstandige stoornis". Kinderen met ODD zijn moeilijk in de opvoeding, ongehoorzaam en in verzet. Ze maken veel ruzie, zijn driftig en houden zich niet aan de regels. Hoewel er geen geweld is, zijn de sociale problemen wel duidelijk zichtbaar. ODD kan samen met andere ontwikkelingsproblemen zoals ADHD of een autismespectrumstoornis voorkomen. Het is belangrijk om de juiste diagnose te stellen, waarbij een kinder- en jeugdpsychiater een rol speelt. Bij een kind met ODD is het belangrijk om op te vallen dat het gedrag zich tegenover alle volwassenen of autoriteitsfiguren voordoet.
De rol van de autoritaire opvoeding
Een van de opvoedstijlen die vaak wordt besproken in verband met het omgaan met ODD is de autoritaire opvoeding. Deze stijl wordt gekenmerkt door duidelijke grenzen stellen, maar ook door een warme en ondersteunende houding ten opzichte van het kind. In tegenstelling tot de autoritaire stijl, die zich richt op controle en discipline, is de autoritaire opvoeding gericht op het opbouwen van een gezonde relatie tussen ouder en kind. Dit is van belang, aangezien kinderen met ODD vaak moeite hebben met het aanvaarden van regels en het omgaan met frustratie.
In het kader van de autoritaire opvoeding is het belangrijk om een balans te vinden tussen het stellen van grenzen en het ondersteunend zijn. Volgens de bronnen is het belangrijk dat ouders en opvoeders zich realiseren dat opvoeden strijd is. Kinderen hebben die strijd zelfs nodig, aangezien een kind dat geen weerstand krijgt, zich onveilig voelt en alles ineens zelf moet beslissen. In dit opzicht is de autoritaire opvoeding een geschikte aanpak, mits deze gevolgd wordt met een duidelijke verklaring van de regels en het verantwoorden van het gedrag van het kind.
De invloed van ODD op het leren en sociaal gedrag
Kinderen met ODD en CD (Conduct Disorder) hebben meer last van leerproblemen dan gemiddeld. Ze kunnen moeite hebben met het verwerken van informatie, de aandacht ergens bijhouden, plannen, zich uiten en anderen begrijpen. Het is mogelijk dat ODD/CD en leer- en taalproblemen een gemeenschappelijke basis hebben. Taal is niet alleen nodig om gevoelens en behoeften duidelijk te maken, maar ook bij het bedenken van verschillende oplossingen voor een probleem. Zelfs bij het nadenken over het eigen gedrag, in de toekomst en het verleden, hebben kinderen taal nodig.
Bij ODD is het belangrijk om te letten op het sociaal gedrag van het kind. Kinderen met ODD kunnen zich niet goed in een ander inleven. Ze zijn egocentrischer en denken al gauw dat anderen vijandige bedoelingen hebben. Ze zijn niet goed in het bedenken van een oplossing als zich een probleem voordoet en kiezen dan vaker voor een agressieve benadering dan andere kinderen. Dit betekent dat het omgaan met ODD ook gericht moet zijn op het opbouwen van sociale vaardigheden, zoals het leren omgaan met conflicten en het begrijpen van de emoties van anderen.
Behandeling en ondersteuning
In veel gevallen is behandeling door een professionele hulpverlener nodig voor kinderen met ODD of CD. Met goede behandeling en begeleiding kunnen symptomen sterk verminderen. In het kader van de behandeling is het belangrijk om te werken aan het opbouwen van een positieve relatie tussen kind en ouder, maar ook aan het leren van vaardigheden om met conflicten en frustraties om te gaan. In sommige gevallen kan het gebruik van virtuele realiteit (VR) een hulpmiddel zijn, zoals de methode YourSkills, die gericht is op kinderen van 8 tot 13 jaar.
In het reguliere basisonderwijs komen veel kinderen tegen met ODD, maar vrijwel nooit met CD. Voor CD zijn Cluster 4-scholen beter toegerust, aangezien deze scholen beschikken over de juiste hulpmiddelen en begeleiding. Het is daarom belangrijk dat ouders en opvoeders hier rekening mee houden bij de keuze van de school.
Samenwerking tussen ouders en scholen
De opvoeding van kinderen met ODD vereist samenwerking tussen ouders en scholen. Een leerkracht mag ODD/CD niet vaststellen, maar kan wel een orthopedagoog de SIVT laten afnemen. Daaruit komt aan welke vaardigheden gewerkt moet worden. De samenwerking tussen ouders, scholen en hulpverleners is cruciaal in het omgaan met kinderen met ODD. Het is belangrijk dat ouders en leerkrachten regelmatig met elkaar communiceren over het gedrag van het kind, zodat er een consistent en ondersteunend beleid kan worden gevolgd.
Conclusie
In dit artikel is gekeken naar de rol van de autoritaire opvoeding bij het omgaan met kinderen met ODD. Het blijkt dat de autoritaire opvoeding een geschikte aanpak is, mits deze gevolgd wordt met een duidelijke verklaring van de regels en het verantwoorden van het gedrag van het kind. Daarnaast is het belangrijk om rekening te houden met de invloed van ODD op het leren en sociaal gedrag van het kind. Behandeling en ondersteuning zijn essentieel, en samenwerking tussen ouders en scholen is cruciaal. Door deze aspecten goed in de gaten te houden, kan de opvoeding van kinderen met ODD effectief worden gecorrigeerd en gestimuleerd.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
