Geweldloos Verzet: Een Methode voor Ouders en Opleidingskrachten

Geweldloos Verzet (NVR) is een methode die ontwikkeld is om ouders te helpen met het omgaan met problemen in hun gezin. Het is ontstaan als reactie op de machteloosheid van ouders die te maken hebben met agressief, zelfdestructief of risicovol gedrag van hun kind. De methode richt zich op het herstellen van de ouder-bewustzijn en het herstellen van de relatie met het kind. In dit artikel zullen we nader ingaan op de principes van geweldloos verzet, hoe het werkt en wat de voordelen zijn.

Wat is Geweldloos Verzet?

Geweldloos Verzet (NVR) is een methode die ontwikkeld is door Haim Omer, een psycholoog uit Israël. Het is ontstaan als reactie op de machteloosheid van ouders die te maken hebben met agressief, zelfdestructief of risicovol gedrag van hun kind. De methode richt zich op het herstellen van de ouder-bewustzijn en het herstellen van de relatie met het kind. De kern van de methode is het vergroten van de ouderlijke aanwezigheid in het leven van de jongere in combinatie met het inzetten van een krachtig netwerk. Geweldloos verzet gebruikt de methodes en ideeën van Mahatma Gandhi, Martin Luther King en Rosa Parks in gezinnen en de gemeenschap om ouders en zorgfiguren bij te staan bij het ouderschap.

De Principes van Geweldloos Verzet

De belangrijkste principes van geweldloos verzet bij ouderschap zijn:

• Vermijden van escalatie in conflicten: Ouders moeten proberen conflicten te vermijden en te voorkomen dat deze verergeren.
• Je ouderlijke aanwezigheid en waakzame zorg verhogen: Ouders moeten hun aanwezigheid en waakzame zorg vergroten.
• Een duidelijk standpunt innemen tegen elke daad van geweld door jezelf of je kind of adolescent: Ouders moeten een duidelijk standpunt innemen tegen elke vorm van geweld.
• Sit-ins organiseren: Ouders kunnen situaties waarin het kind destructief gedrag vertoont, op een niet-escalerende manier aanpakken.
• De cirkel van schaamte en stilte doorbreken: Ouders moeten proberen de cirkel van schaamte en stilte te doorbreken.
• Steunfiguren/hulp zoeken en gebruiken: Ouders moeten proberen steunfiguren te vinden en te gebruiken.
• Verzoeningsgebaren stellen die losstaan van het gedrag van je kind en de relatie tussen jou en je kind positief beïnvloeden: Ouders moeten proberen verzoeningsgebaren te stellen die de relatie met het kind positief beïnvloeden.

Hoe werkt Geweldloos Verzet?

De geweldloos verzet methode heeft als doel het machteloze gevoel van ouders van agressieve kinderen te verminderen. Dit kan bereikt worden door een duidelijke stellingname tegen geweld, risicovol en antisociaal gedrag. En door het absoluut vermijden van fysieke, psychische of verbale agressie.

Het is de bedoeling om het ouderlijk gezag te herstellen op vastberaden, geweldloze en de-escalerende wijze. Dit bereik je als ouder via vier basis punten.

• Vergroot je aanwezigheid en betrokkenheid: Ouders moeten hun aanwezigheid en betrokkenheid vergroten.
• Voorkom escalaties door controle te houden over je eigen gedrag als ouder (het weerstaan van provocaties en zelf strikt vermijden van fysieke of verbale agressie): Ouders moeten proberen controle te houden over hun eigen gedrag.
• Doorbreek je isolement en zet een supportnetwerk op.: Ouders moeten proberen hun isolement te doorbreken en een supportnetwerk op te zetten.
• Neem duidelijk stelling tegen geweld, risicovol en zelfdestructief gedrag.: Ouders moeten een duidelijk standpunt innemen tegen geweld, risicovol en zelfdestructief gedrag.

De Aanpak van Geweldloos Verzet

De methode van geweldloos verzet bestaat uit een aantal samenhangende stappen, zoals openheid naar buiten toe en het kind laten weten dat het gedrag niet langer wordt geaccepteerd. De ouders volgen een aantal samenhangende stappen, zoals openheid naar buiten toe en het kind laten weten dat het gedrag niet langer wordt geaccepteerd.

De methode beschrijft een duidelijk stappenplan dat bestaat uit de volgende stappen:

• De aankondiging aan het kind dat de ouders verandering van de situatie willen en daar aan gaan werken op een andere manier dan voorheen en met steun van supporters uit de omgeving van het gezin.
• De sit-in, om duidelijk te maken dat de ouder het destructieve gedrag niet langer accepteert en het kind vraagt om een oplossing te bedenken.
• Bevelen weigeren: het doorbreken van de gewoonte om tegemoet te komen aan eisen van het kind die (al dan niet met dreigementen) worden afgedwongen.
• De telefoonronde, waarin de ouders systematisch telefonisch contact zoeken met contactpersonen van het kind.
• Het volgen van het kind als de ouders eenmaal weten waar het is.
• De staking, waarbij het hele gezin drie dagen thuisblijft en alle overige werkzaamheden afzegt.
• Verzoeningsgebaren, die helpen de relatie met het kind te verbreden, zodat die niet langer alleen nog uit conflicten bestaat.

Voordelen van Geweldloos Verzet

Er is een onderzoek gedaan naar de praktijkervaringen met de methode in Nederland (Rodenburg, Breugem & Tempe, 2010). In deze eindevaluatie rapporteerde 80% van de ouders een afname van machteloosheid, de inzet van hulptroepen, een sterke vermindering van het aantal conflicten en de heftigheid daarvan. Er werd ook een toename van positief contact tussen ouders en kind gemeld.

De methode helpt ouders om zich meer capabel te voelen. NVR gaat uit van een ‘nieuwe autoriteit’. De ouders zetten de zorg die ze hebben over de ontwikkeling van hun kind voorop, en niet het gezag. De gekozen middelen zijn in principe geweldloos, NVR maakt gebruik van de steun van belangrijke anderen, en is volhardend van aard. Er ontstaat een verschuiving van ‘onmacht’ naar ‘kracht.’

Samenwerking en Ondersteuning

Geweldloos verzet is een methode die ouders en opvoeders helpt om meer regie te krijgen over het ouderschap. En om conflicten te verminderen en de onderlinge relaties te herstellen en te versterken. Veelal is er een patroon van escalaties en relaties die onder druk staan. Dat kan een gevolg zijn van gewelddadig, zelfdestructief, vermijdend of risicovol gedrag van je kind.

De methode is zowel mogelijk in de ambulante als in de residentiële hulpverlening. Daarnaast is de methode toepasbaar in het onderwijs en in buurtgemeenschappen.

Conclusie

Geweldloos Verzet is een methode die ontwikkeld is om ouders te helpen met het omgaan met problemen in hun gezin. Het is ontstaan als reactie op de machteloosheid van ouders die te maken hebben met agressief, zelfdestructief of risicovol gedrag van hun kind. De methode richt zich op het herstellen van de ouder-bewustzijn en het herstellen van de relatie met het kind. De kern van de methode is het vergroten van de ouderlijke aanwezigheid in het leven van de jongere in combinatie met het inzetten van een krachtig netwerk. Geweldloos verzet gebruikt de methodes en ideeën van Mahatma Gandhi, Martin Luther King en Rosa Parks in gezinnen en de gemeenschap om ouders en zorgfiguren bij te staan bij het ouderschap.

Bronnen

1. Geweldloos Verzet in gezinnen
2. Geweldloos Verzet en Nieuwe Autoriteit
3. Het verbindend gezag van de systeemtherapeut-ouderbegeleider
4. Geweldloos Verzet in het onderwijs
5. Nieuwe Autoriteit voor Ouders
6. Geweldloos Verzet: Wat is het en kan het helpen?
7. Geweldloos Verzet bij Kinderen
8. Geweldloos Verzet in de Praktijk
9. De methode van Geweldloos Verzet